Hormony

Hormony to związki chemiczne wydzielane przez struktury układu hormonalnego – gruczoły lub tkanki. Ich główną funkcją jest regulacja poszczególnych procesów fizjologicznych. Hormony mogą oddziaływać zarówno na tkanki położone w miejscu uwolnienia substancji (tzw. hormony lokalne), jak i aktywować procesy w tkankach oddalonych od miejsca sekrecji. Są wtedy transportowane przez krew lub limfę. Prawidłowe działanie układu hormonalnego jest niezbędne do funkcjonowania praktycznie wszystkich mechanizmów obecnych w ciele człowieka od trawienia, przez funkcje płciowe, aż po gospodarkę energetyczną.

Czytaj więcej

Substancje hormonalnie czynne. Jak wpływają na organizm?

Substancje hormonalnie czynne to substancje chemiczne, które znajdują w wielu przedmiotach codziennego użytku m.in. w kosmetykach, zabawkach dla dzieci, pudełkach, farbach i lakierach. Od wielu lat substancje te są „pod lupą” międzynarodowych organizacji zajmujących się ochroną zdrowia. Badania naukowe pokazują bowiem, że substancje hormonalnie czynne przyczyniają się do rozwoju wielu chorób, m.in. otyłości i endometriozy. Czym są substancje hormonalnie czynne i jak wpływają na zdrowie? Jak ich unikać w życiu codziennym?

Zespół SIADH (zespół Schwartza-Battera): przyczyny, objawy, leczenie

Zespół SIADH (zespół Schwartza-Battera, zespół niewłaściwego uwalniania wazopresyny) to schorzenie, w którego przebiegu dochodzi do występowania w organizmie nadmiernych ilości jednego z hormonów - wazopresyny. Nie tylko jednak sama ta jednostka może być bardzo groźna - zespół SIADH może bowiem rozwijać się m.in. u pacjentów cierpiących na różne choroby nowotworowe. Jakie są objawy zespołu SIADH i na czym polega jego leczenie?

Hiperestrogenizm - nadmiar estrogenów: przyczyny, objawy, skutki, leczenie

Hipoestrogenizm czyli nadmiar estrogenów - żeńskich hormonów płciowych - estronu, estradiolu, estriolu oraz estetrolu, wytwarzanego tylko w czasie ciąży - w organizmie czy to kobiety, czy mężczyzny wywołuje szereg zaburzeń metabolicznych i biochemicznych w organizmie. Jakie przyczyny i objawy hipoestrogenizmu? Jakie leczenie stosuje się przy nadmiarze estrogenów?

Gonadotropiny: funkcje, normy, nadmiar i niedobór

Gonadotropiny to ludzkie hormony produkowane przez przedni płat przysadki. Do gonadotropin należą: hormon folikulotropowy - FSH oraz hormon luteinizujący - LH. Jaka jest norma gonadotropin? Jakie są skutki nadmiaru lub niedoboru gonadotropin?

Układ hormonalny - budowa i funkcje

Układ hormonalny tworzą gruczoły dokrewne, które wytwarzają hormony służące do przekazywania informacji między poszczególnymi organami. To hormony tarczycy, przysadki, nadnerczy, jajników, trzustki, szyszynki decydują o twoim zdrowiu, nastroju i wyglądzie. Jeśli równowaga hormonalna jest zaburzona, zaczynasz gorzej się czuć i chorować.

Wazopresyna (hormon antydiuretyczny)

Wazopresyna (inaczej adiuretyna lub hormon antydiuretyczny) to oligopeptyd, którego cząsteczka zbudowana jest z 9 aminokwasów. Wazopresyna produkowana jest przez neurony jąder nadwzrokowych oraz okołokomorowych w podwzgórzu. Stamtąd, drogą transportu aksonalnego, transportowana jest do tylnego płata przysadki mózgowej, z którego to zachodzi uwalnianie tego hormonu. Adiuretyna jest substancją o krótkim okresie półtrwania, szacowany jest on na około 20 minut.

Przytarczyce - budowa, funkcje i choroby przytarczyc

Przytarczyce, to gruczoły, które - jak sugeruje nazwa - leżą przy tarczycy. Przytarczyce mają postać drobnych, owalnych ziarenek, jednak pełnią bardzo ważne funkcje w organizmie - ich główny zadaniem jest regulacja gospodarki wapniowo-fosforowej w organizmie. Sprawdź, jaką dokładnie rolę pełnią przytarczyce, jakie hormony wydzielają i jakie są choroby przytarczyc.

Zespół pustego siodła to objaw choroby przysadki

Zespół pustego siodła to szereg objawów o podłożu hormonalnym wynikający z zaburzeń pracy przysadki mózgowej. Gruczoł ten może być uciskany przez położoną wyżej przeponę i ulegać odkształcaniu na fragmencie kości nazywanej siodłem tureckim. Choroba diagnozowana jest najczęściej u kobiet po kilku ciążach, które borykają się z nadwagą. Czy to groźne schorzenie? Jak leczy się zespół pustego siodła?

Śpiączka hipometaboliczna: przyczyny, objawy, leczenie

Śpiączka hipometaboliczna to skrajna postać niedoboru hormonów tarczycy. Doprowadzić do niej może zarówno zaniechanie leczenia niedoczynności tarczycy, jak i wystąpienie razem z zaburzeniami czynności gruczołu tarczowego jakiegoś innego poważnego, znacznie obciążającego organizm schorzenia. Jeżeli u pacjenta dojdzie do śpiączki hipometabolicznej, to jego rokowania są bardzo niepomyślne.

Gwiazdy chore na Hashimoto [GALERIA]

Choroba Hashimoto może dotknąć każdego! Zaliczana jest już nawet do chorób cywilizacyjnych XXI wieku. Chorują na nią także znane osoby. Dowiedz się, czy choroba Hashimoto zmieniła życie gwiazd i które z nich zmagają się z chorobą.

Kręci nas adrenalina. Jak działa epinefryna?

Jak działa adrenalina? To doskonale ilustruje jej potoczna angielska nazwa: 3 x F, czyli fright (strach), fight (walka) i flight (ucieczka). Jazda kolejką górską w wesołym miasteczku, skoki na bungee czy wspinaczka po ścianie bez żadnych zabezpieczeń wymagają odwagi, ale miłośników tak mocnych wrażeń nie brakuje. Poczucie zagrożenia wyzwala bowiem w naszym organizmie szereg reakcji, a nagrodą za pokonanie lęku jest stan euforii.

Orbitopatia tarczycowa: przyczyny, objawy, leczenie

Orbitopatia tarczycowa (inaczej oftalmopatia tarczycowa, oftalmopatia Gravesa-Basedowa) należy do głównych objawów choroby Gravesa-Basedowa i może prowadzić do uszkodzenia wzroku. Jakie są przyczyny i objawy wystąpienia oftalmopatii tarczycowej? Jak przebiega leczenie tej orbitopatii? Czy oftalmopatia w przebiegu choroby Gravesa-Basedowa zawsze prowadzi do uszkodzenia wzroku?

Akromegalia: przyczyny, objawy, leczenie

Akromegalia, podobnie jak gigantyzm, to choroba, która pojawia się, gdy przysadka mózgowa wydziela za dużo hormonu wzrostu, co powoduje nieodwracalny przerost narządów zewnętrznych i wewnętrznych. Akromegalia powinna być leczona jak najwcześniej, bo zmiany zachodzące w organizmie pod wpływem nadmiaru hormonu wzrostu są groźne dla życia chorego - przekonują specjaliści.

Tomografia z kontrastem a obniżone TSH [Porada eksperta]

Do badań kontrolnych sprawdzających, czy nie mam nawrotu raka, muszę mieć zrobioną tomografię z kontrastem. Niestety okazało się, że mam obniżone TSH. Może da się jakoś podwyższyć TSH lub zabezpieczyć organizm przed kontrastem?

Zespół oporności na hormony tarczycy

Zespół oporności na hormony tarczycy to choroba tarczycy dość nietypowa – w jej przebiegu pacjenci doświadczać mogą bowiem jednocześnie objawów nadczynności i niedoczynności tarczycy. Do choroby tej doprowadzają różne mutacje genetyczne zaburzające czynność jednego z receptorów dla hormonów tarczycowych – różnorodność mutacji sprawia, że obraz kliniczny zespołu oporności na hormony tarczycy bywa u różnych pacjentów całkowicie odmienny.

Obrzęk śluzowaty - przyczyny, objawy i leczenie

Obrzęk śluzowaty, dawniej choroba Gulla (łac. myxoedema) występuje w niedoczynności tarczycy, która najczęściej ma postać choroby Hashimoto. Jakie są przyczyny i objawy obrzęku śluzowatego? Jak przebiega jego leczenie?

Guzy szyszynki: przyczyny, objawy, leczenie

Guzy szyszynki to zarówno zmiany łagodne, wymagające jedynie okresowej obserwacji, jak i nowotwory o dużym stopniu złośliwości, w których przypadku konieczne jest jak najszybsze rozpoczęcie leczenia. Objawem guza szyszynki mogą być zarówno przewlekłe bóle głowy, jak i nudności i wymioty czy zaburzenia widzenia. Jakie jeszcze inne problemy powinny wzbudzić niepokój, bo mogą objawem guza szyszynki i na czym polega leczenie tych zmian?

Mlekotok: przyczyny i leczenie

Mlekotok jest objawem zaburzeń powstałych w organizmie i nie należy go lekceważyć. Choć przeważnie jest następstwem hiperprolaktynemii, są także inne przyczyny niepokojącego wydzielania się mleka z piersi – tak u kobiety, jak i mężczyzny. Co jeszcze prowadzi do mlekotoku i jak go leczyć?

Wpływ jodu z tężni na niedoczynność tarczycy [Porada eksperta]

Czy w przypadku niedoczynności tarczycy można korzystać z tężni w Ciechocinku? Spacery nad Bałtykiem są wskazane i wydawało mi się, że spacer w Ciechocinku jest jak najbardziej wskazany. Ale znalazłam artykuł, w którym jest napisane, ze jod z tężni i grot solankowych jest szkodliwy dla osób z niedoczynnością tarczycy. Chciałam się wybrać z moją córeczką, która też cierpi na to schorzenie, a nie chciałabym zrobić jej krzywdy.

Niedoczynność przysadki mózgowej - przyczyny, objawy i leczenie

Niedoczynność przysadki mózgowej oznacza niedobór hormonów przysadki, które mają wpływ na pracę wielu różnych organów. W wyniku niedoczynności przysadki mózgowej dochodzi do zaburzenia funkcjonowania tarczycy, kory nadnerczy, gonad oraz nerek. Jakie są przyczyny niedoczynności przysadki mózgowej? Jak rozpoznać objawy? Na czym polega leczenie?

Przełom tarczycowy (zaostrzenie nadczynności tarczycy): przyczyny, objawy i leczenie

Przełom tarczycowy to rzadkie, ale najgroźniejsze, bo zagrażające życiu, powikłanie, które może rozwinąć się w przebiegu nadczynności tarczycy. Wówczas konieczna jest natychmiastowa hospitalizacja. Jakie są przyczyny przełomu tarczycowego? Jak rozpoznać jego objawy? Jak przebiega leczenie?

Mechanizm działania układu hormonalnego opiera się o tzw. ujemne sprzężenie zwrotne. Oznacza to, że wydzielanie jednych związków jest hamowane przez inne. Jednocześnie spadek stężenia poniżej określonego punktu granicznego wyłącza działanie inhibitora, a poziom hamowanego hormonu zaczyna wzrastać. Ta pętla jet nieodłącznym elementem homeostazy i warunkuje prawidłowy przebieg procesów metabolicznych.

W ciele człowieka funkcjonuje kilkanaście gruczołów dokrewnych wśród których można wymienić m.in. szyszynkę, tarczycę, wątrobę i trzustkę. Na cały układ hormonalny składa się kilkadziesiąt różnych hormonów, które pozostają ze sobą w stałej równowadze.

Układ hormonalny może jednak ulec zachwianiu wskutek działania wewnętrznych i zewnętrznych czynników. Powodami zaburzeń w wydzielaniu poszczególnych hormonów może być wiek, choroby współistniejące, stosowanie używek i brak aktywności lub nadwaga. O wielu chorobach decydują również czynniki genetyczne oraz przyjmowane lekarstwa. Objawy niedoboru lub nadmiaru poszczególnych związków są silnie osobnicze, dlatego diagnoza zaburzeń hormonalnych jest trudna i często wymaga pogłębionej, wielomiesięcznej diagnostyki. Funkcjonowaniem i zaburzeniami układu hormonalnego zajmuje się endokrynologia.

Do typowych zaburzeń hormonalnych można zaliczyć m.in. chorobę Cushinga, PCOS, choroba Hashimoto oraz niedoczynność lub nadczynność tarczycy. Każdą z tych jednostek leczy się inaczej, w zależności od ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

Więcej z działu Zdrowie