Hormony

Hormony to związki chemiczne wydzielane przez struktury układu hormonalnego – gruczoły lub tkanki. Ich główną funkcją jest regulacja poszczególnych procesów fizjologicznych. Hormony mogą oddziaływać zarówno na tkanki położone w miejscu uwolnienia substancji (tzw. hormony lokalne), jak i aktywować procesy w tkankach oddalonych od miejsca sekrecji. Są wtedy transportowane przez krew lub limfę. Prawidłowe działanie układu hormonalnego jest niezbędne do funkcjonowania praktycznie wszystkich mechanizmów obecnych w ciele człowieka od trawienia, przez funkcje płciowe, aż po gospodarkę energetyczną.

Czytaj więcej

Leptyna i leptynooporność

Leptyna wykazuje wiele różnych działań, ale najbardziej zainteresowani nią wydają się być naukowcy zajmujący się otyłością. Leptyna odpowiada za pojawianie się uczucia sytości, u osób otyłych często nie działa prawidłowo – winę za to ponosić może zjawisko leptynooporność. To właśnie przez nie dochodzić może do tego, że duże ilości leptyny – zamiast hamować apetyt – będą go tak naprawdę pobudzały.

Kiedy zacznie działać Euthyrox? [Porada eksperta]

Od 5 dni biorę Euthyrox 25. Po jakim czasie ten lek zacznie działać? Martwię się, bo jestem senny i słaby. Poza tym mam złe samopoczucie. Jestem rozdrażniony. Nie wiem, co robić.

HIPERALDOSTERONIZM pierwotny (zespół Conna) i wtórny. Objawy i leczenie

Hiperaldosteronizm to choroba nadnerczy, która polega na tym, że nadnercza produkują w nadmiarze hormon o nazwie aldosteron. Wyróżnia się hiperaldosteronizm pierwotny (zespół Conna) oraz hiperaldosteronizm wtórny. Jakie są przyczyny i objawy hiperaldosteronizmu? Na czym polega leczenie?

Kortykotropina (ACTH, hormon adrenokortykotropowy): rola, normy, wzrost i spadek

ACTH, inaczej hormon adrenokortykotropowy lub kortykotropina jest hormonem peptydowym produkowanym przez komórki kortykotropowe przedniego płata przysadki. Jaka jest rola ACTH? Jaki jest jego prawidłowy poziom? Czym grozi nadmiar lub niedobór kortykotropiny?

Hormon melanotropowy (melanotropina, MSH)

Hormon melanotropowy (melanotropina, MSH) to hormon decydujący o zabarwieniu skóry. Powstaje on głównie w odpowiedzi na promieniowanie słoneczne i powoduje ciemnienie skóry, czyli opalanie. Warto dowiedzieć się jak powstaje, jakie jest jego znaczenie oraz jakie inne działania ma melanotropina.

Subkliniczna (utajona) nadczynność tarczycy - przyczyny, objawy i leczenie

Subkliniczna (utajona) nadczynność tarczycy to postać nadczynności tarczycy, która daje skąpe, bardzo trudne do zauważenia objawy. W związku z tym wczesne rozpoznanie choroby nie jest łatwe, co może mieć poważne konsekwencje, szczególnie u osób starszych, u których choroba zwiększa ryzyko wystąpienia demencji i śmierci z powodów sercowo-naczyniowych. Jakie są przyczyny subklinicznej niedoczynności tarczycy? Na czym polega jej leczenie?

Letrox a chudnięcie i przyszła ciąża [Porada eksperta]

Osiem miesięcy temu stwierdzono u mnie niedoczynność tarczycy. Od tamtej pory codziennie rano przyjmuję tabletki Letrox 50. Moja waga jest dosyć duża. Czy przy zażywaniu tych tabletek nie powinno mi być łatwiej zrzucić chociaż kilka kilogramów? Czy już do końca życia jestem skazana na codzienne zażywanie tabletek? Czy jeżeli zajdę z ciążę, to te tabletki nie zaszkodzą dziecku?

Kalcytonina - budowa, wydzielanie, badanie, choroby

Kalcytonina to hormon produkowany przez komórki C tarczycy, który wpływa na gospodarkę wapniową organizmu, a dokładniej doprowadza do zmniejszenia stężenia wapnia we krwi. Jakie jednak są dokładne funkcje kalcytoniny i jakie wynikają z tego możliwości zastosowania tego hormonu w lecznictwie?

Endorfiny (hormony szczęścia) - budowa, wydzielanie, działanie

Endorfiny są określane jako hormony szczęścia nie bez powodu - to właśnie dzięki nim możemy odczuwać przyjemność, a nawet euforię. Do tego endorfiny redukują poziomu stresu oraz znoszą bodźce bólowe. Wiemy, że endorfiny ułatwiają kobietom przeżycie porodu czy że to właśnie one są odpowiedzialne za przyjemne doznania, doświadczane podczas wysiłku fizycznego. Co jednak doprowadza do wydzielania endorfin - czy jesteśmy w stanie sprawić, aby w naszym organizmie doszło do uwalniania hormonów szczęścia?

Androstendion: rola, norma

Androstendion to jeden z hormonów płciowych. Należy do androgenów (hormonów steroidowych), które są u obu płci wytwarzane w nadnerczach oraz, dodatkowo, w jądrach u mężczyzn i jajnikach u kobiet. Jaką rolę pełni androstendion? Jakie są wskazania do badania poziomu androstendionu i jakie są normy tego hormonu dla kobiet i dla mężczyzn?

Nagły spadek stężenia TSH [Porada eksperta]

Od wielu lat leczę się na niedoczynność tarczycy. Przeważnie miałam wyniki w normie, bliżej górnej granicy. Po nieznacznej zmianie dawki od dwóch lat miałam idealny wynik około 1. Dzisiaj odebrałam wyniki, a tu nagle TSH 0,15, ft4 1,5. Co może być powodem? Czy nagle odpowiednia dawka leku zaczęła mi szkodzić?

Badanie AMH (hormon antymüllerowski) - normy i interpretacja

Hormon antymüllerowski (ang. Anti-Müllerian Hormone, AMH) jest glikoproteiną wytwarzaną w gonadach zarówno kobiet jak i mężczyzn. To on przede wszystkim determinuje płeć. Poza tym określenie stężenia hormonu antymüllerowskeigo (badanie AMH) jest najlepszym parametrem oceny szans niepłodnych pacjentów na urodzenie dziecka poprzez określenie tzw. rezerwy jajnikowej. Jakie są normy AMH i ich interpretacja?

Zespół Cushinga (ZC): przyczyny i objawy

Zespół Cushinga (ZC), inaczej hiperkortyzolizm, to zespół objawów chorobowych związany z zaburzeniami hormonalnymi, polegającymi na wytwarzaniu nadmiernej ilości kortyzolu przez korę nadnerczy. Jakie są przyczyny i objawy zespołu Cushinga? Na czym polega leczenie osób zmagających się z hiperkortyzolizmem?

Parathormon (PTH): funkcje, normy, nadmiar, niedobór

Parathormon (PTH) jest hormonem produkowanym przez przytarczyce. Wpływa on przede wszystkim na gospodarkę wapniowo-fosforanową: parathormon doprowadza do zwiększenia stężenia wapnia we krwi, a jednocześnie skutkiem jego wydzielania jest zwiększenie wydalania fosforanów z organizmu. Groźnymi konsekwencjami skutkuje zarówno niedobór, jak i nadmiar parathormonu – jakie mogą jednak być przyczyny nieprawidłowych poziomów PTH w organizmie?

Nadczynność przysadki mózgowej - przyczyny, objawy i leczenie

Nadczynność przysadki mózgowej oznacza nadmiar hormonów przysadki. Jej najczęstszą przyczyną są guzy przysadki mózgowej (zwykle gruczolaki), które wydzielają lub uwalniają hormony przysadki w zbyt dużych ilościach, prowadząc do rozwoju wielu chorób, takich jak, m.in. akromegalia, gigantyzm czy choroba Cushinga. Jak rozpoznać objawy nadczynności przysadki mózgowej? Na czym polega leczenie?

PROSTAGLANDYNY a zdrowie. Funkcje i zastosowanie prostaglandyn

Prostaglandyny to hormony, które biorą udział w wielu procesach fizjologicznych. To m.in. one są odpowiedzialne za objawy stanu zapalnego: obrzęk, zaczerwienienie i ból. Ponadto wykorzystuje się je m.in. u kobiet w ciąży, by przyśpieszyć poród, a także w leczeniu jaskry. Sprawdź, czym są prostaglandyny, jakie pełnią funkcje w organizmie i jakie mają zastosowanie w medycynie.

Kretynizm (choroba): objawy, przyczyny i leczenie kretynizmu

Kretynizm to nie tylko obelga, ale i wyróżniana w medycynie jednostka chorobowa. Objawy kretynizmu obejmują zaburzenia intelektualne, ale i liczne problemy somatyczne. Kretynizm może w wyjątkowy sposób obniżać jakość życia ludzi, ale z drugiej strony – dzięki leczeniu dość łatwo można zapobiec skutkom kretynizmu. Jakie są przyczyny kretynizmu, jego objawy i w jak przebiega leczenie tej choroby?

Aldosteron: rola i normy

Aldosteron to hormon zaliczany do mineralokortykosteroidów produkowanych przez warstwę kłębkowatą nadnerczy. Zarówno zbyt niskie stężenie tego hormonu, jak i powyżej górnej granicy normy jest nieprawidłowe i należy zidentyfikować czynnik sprawczy, aby włączyć odpowiednie postępowanie diagnostyczno - terapeutyczne.

Niedoczynność tarczycy i Hashimoto a tatuaż [Porada eksperta]

Rozpoznano u mnie niedoczynność tarczycy (TSH - 7) i chorobę Hashimoto. Doktor przepisała mi Letrox 50, zaleciła zacząć od połówek. Tak się składa, że zanim dowiedziałam się o chorobie, umówiłam się już na tatuaż. Czy przy kuracji Letroxem (którą mam już na zawsze, według słów mojej doktor) tatuaż będzie jeszcze możliwy? Czy mam zrezygnować?

Jaka jest norma TSH dla nastolatków? [Porada eksperta]

Czy poziom TSH 2,7435 u nas 16-latki może oznaczać niedoczynność tarczycy. Lekarz pierwszego kontaktu stwierdził, że tak może być. Co mam dalej robić?

Nadczynność tarczycy w ciąży czyli tyreotoksykoza ciążowa

Tyreotoksykoza, czyli nadczynność tarczycy w ciąży to częsta patologia endokrynologiczna wśród kobiet w ciąży. Tyreotoksykoza ciążowa polega na zwiększonym stężeniu hormonów produkowanych przez tarczycę tj. tyroksyny czy trójjodotyroniny. Jakie są przyczyny i objawy nadczynności tarczycy w ciąży? Jak przebiega leczenie?

Mechanizm działania układu hormonalnego opiera się o tzw. ujemne sprzężenie zwrotne. Oznacza to, że wydzielanie jednych związków jest hamowane przez inne. Jednocześnie spadek stężenia poniżej określonego punktu granicznego wyłącza działanie inhibitora, a poziom hamowanego hormonu zaczyna wzrastać. Ta pętla jet nieodłącznym elementem homeostazy i warunkuje prawidłowy przebieg procesów metabolicznych.

W ciele człowieka funkcjonuje kilkanaście gruczołów dokrewnych wśród których można wymienić m.in. szyszynkę, tarczycę, wątrobę i trzustkę. Na cały układ hormonalny składa się kilkadziesiąt różnych hormonów, które pozostają ze sobą w stałej równowadze.

Układ hormonalny może jednak ulec zachwianiu wskutek działania wewnętrznych i zewnętrznych czynników. Powodami zaburzeń w wydzielaniu poszczególnych hormonów może być wiek, choroby współistniejące, stosowanie używek i brak aktywności lub nadwaga. O wielu chorobach decydują również czynniki genetyczne oraz przyjmowane lekarstwa. Objawy niedoboru lub nadmiaru poszczególnych związków są silnie osobnicze, dlatego diagnoza zaburzeń hormonalnych jest trudna i często wymaga pogłębionej, wielomiesięcznej diagnostyki. Funkcjonowaniem i zaburzeniami układu hormonalnego zajmuje się endokrynologia.

Do typowych zaburzeń hormonalnych można zaliczyć m.in. chorobę Cushinga, PCOS, choroba Hashimoto oraz niedoczynność lub nadczynność tarczycy. Każdą z tych jednostek leczy się inaczej, w zależności od ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

Więcej z działu Zdrowie