Hormony

Hormony to związki chemiczne wydzielane przez struktury układu hormonalnego – gruczoły lub tkanki. Ich główną funkcją jest regulacja poszczególnych procesów fizjologicznych. Hormony mogą oddziaływać zarówno na tkanki położone w miejscu uwolnienia substancji (tzw. hormony lokalne), jak i aktywować procesy w tkankach oddalonych od miejsca sekrecji. Są wtedy transportowane przez krew lub limfę. Prawidłowe działanie układu hormonalnego jest niezbędne do funkcjonowania praktycznie wszystkich mechanizmów obecnych w ciele człowieka od trawienia, przez funkcje płciowe, aż po gospodarkę energetyczną.

Czytaj więcej

Tyroksyna: nadmiar i niedobór, rola w organizmie

Tyroksyna (tetrajodotyronina, T4) jest jednym z hormonów produkowanych przez komórki pęcherzykowe tarczycy. Nadmiar tyroksyny prowadzi do nadczynności tarczycy, niedobór tyroksyny - do niedoczynności tarczycy. jakie są przyczyny zaburzeń wydzielania tyroksyny i jakie badania się wykonuje? Jak wyrównać poziom tyroksyny?

Biegunka podczas miesiączki i owulacji [Porada eksperta]

Od zawsze przy miesiączce i owulacji mam biegunkę. Jaki może być powód takich dolegliwości? Mam 38 lat.

Nadczynność tarczycy u dzieci: jak rozpoznać i leczyć chorobę?

Nadczynność tarczycy u dzieci objawia się (i leczy) podobnie jak u dorosłych, z tą różnicą, że nie wszystkie objawy jesteśmy w stanie zauważyć. Szczególnie dotyczy to najmłodszych dzieci, które nie potrafią opisać tego, jak się czują. Jeśli twoje dziecko ma kłopoty z koncentracją, szybko się męczy, wybudza w nocy, a do tego jest nerwowe i ciągle narzeka, że mu gorąco, możliwe, że cierpi na nadczynność tarczycy.

Kisspeptyna

Kisspeptyna jest peptydem, który produkowany jest głównie przez neurony w podwzgórzu. Związek ten interesuje naukowców ze względu na liczne wywierane przez siebie działania. Kisspeptyna może bowiem wpływać zarówno na zapoczątkowanie procesu dojrzewania płciowego, jak i mieć związek z przebiegiem cyklu miesiączkowego u dorosłych kobiet. Istnieją również przesłanki co do tego, że kisspeptyna może hamować rozwój nowotworów.

Gastryna: rola i wskazania do badania

Gastryna należy do enterohormonów czyli hormonów żołądkowo-jelitowych. Wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego. Badanie stężenia gastryny zleca się rzadko i nigdy bez badań podstawowych i oznaczenia kwaśności treści żołądkowej, bo bez nich jest całkowicie niemiarodajne i niecelowe.

Czy podwyższać dawkę Letroxu przy spadającym TSH? [Porada eksperta]

Moja 16-letnia córka miała w X 2016 badanie TSH tarczycy - 6,547, FT3 - 32,57 i FT4 - 0,80. ATPO-p/ciała kom. tarczycy 213,6 oraz P-ciała ATG > 800,0. Lekarz stwierdził autoimmunologiczne zapalenie tarczyc i przepisał Letrox 1 x 25 ug. Po 3 miesiącach kontrolne TSH - 4,34. Lekarz zwiększył dawkę Letrox do 1 x 50 ug. Nie rozumiem, przecież poziom hormonu spadł. Co Pani sądzi o decyzji lekarza?

Samoistne siniaki na piersiach [Porada eksperta]

Wczoraj zauważyłam na swoich piersiach żółte siniaki, którym towarzyszą czerwone plamki, wyglądające jak pozostałość po krostkach, jednak żadnych krostek nigdy w tym miejscu nie było. Wczoraj na lewej piersi pojawił się jeden siniak w dolnych okolicach - dziś wraz z wczorajszym są już trzy. Dziś siniaki są znacznie widoczniejsze i pojawia się ich coraz więcej. Czym może być to spowodowane?

Niejednorodna echogeniczność tarczycy [Porada eksperta]

Co oznacza, że tarczyca jest echogenicznie niejednorodna?

Faza lutealna

Faza lutealna rozpoczyna się bezpośrednio po owulacji, czyli uwolnieniu pęcherzyka jajnikowego i trwa do kolejnego krwawienia miesiączkowego, będącego pierwszym dniem następnego cyklu. Faza lutealna często określana fazą ciałka żółtego swoją nazwę zawdzięcza luteinie – barwnikowi gromadzonemu w komórkach warstwy ziarnistej jajnika. U regularnie miesiączkujących kobiet, przy 28-dniowych cyklach trwa 14 dni.

Wysoka temperatura ciała w nocy [Porada eksperta]

Od dłuższego czasu mój partner uskarża się, iż w nocy moje ciało robi się nienaturalnie gorące do tego stopnia, że nie jest w stanie ani przytulić się do mnie, ani spać ze mną pod jedną kołdrą. W ciągu dnia problemem są stopy i dłonie (lecz bardziej stopy), które nieraz mimo ubrania 2 par skarpet są dużo zimniejsze w stosunku do reszty ciała. Czy może być to związane z zaburzeniami tarczycy? Dodam, iż jestem osobą niepalącą i przyjmuję tabletki hormonalne (Ovulastan), które biorę od 3 lat, jednak problem "nagrzewania się" w nocy pojawił się około roku temu.

Wole zamostkowe: przyczyny, objawy, leczenie

Wole zamostkowe to powiększona tarczyca, która swoim południowym biegunem sięga aż za mostek. Taki stan może powodować u chorego wiele dolegliwości i bardzo utrudniać normalne funkcjonowanie. Dowiedz się, jak rozpoznać wole zamostkowe i jak leczy się tak powiększoną tarczycę.

Problemy z tarczycą widoczne są w… jamie ustnej

Osoby chorujące na nadczynność lub niedoczynność tarczycy są bardziej narażone na schorzenia jamy ustnej. Choroby tarczycy mogą powodować ból i psucie się zębów, a dalej doprowadzić do ich utraty. Jakie objawy ze strony jamy ustnej sugerują problemy z tarczycą? Na to pytanie odpowiada lek. stom. Romana Markiewicz z Centrum Implantologii i Ortodoncji Dentim Clinic w Katowicach.

Przedwczesne dojrzewanie płciowe dziewczynek

Przedwczesne dojrzewanie płciowe dziewczynek to wystąpienie objawów dojrzewania przed 8 rokiem życia. Obserwuje się wówczas pierwsze owłosienie łonowe, powiększenie piersi czy też dochodzi do szybszego wzrostu pokwitaniowego. Jakie są przyczyny przedwczesnego dojrzewania i co robić, gdy dziewczynka przedwcześnie dojrzewa?

Hiperandrogenizm (nadmiar androgenów) - przyczyny, objawy, leczenie

Hiperandrogenizm oznacza nadmiar androgenów, czyli męskich hormonów płciowych. Objawy hiperandrogenizmu mogą się pojawić nie tylko u mężczyzn, lecz także u kobiet, ponieważ u nich androgeny również są wytwarzane, tylko w mniejszych ilościach. Jakie są przyczyny i objawy hiperandrogenizmu? Na czym polega leczenie?

Czym jest obszar hiperechogenny w wyniku USG? [Porada eksperta]

Co może oznaczać taki opis usg jamy brzusznej: w prawym polu nadnerczowym obszar hiperchogeniczny o średnicy 20 mm?

Podostre zapalenie tarczycy (choroba de Quervaina)

Podostre zapalenie tarczycy czyli choroba de Quervaina częściej dotyka kobiety. Największa zachorowalność występuje między 30. a 40. rokiem życia. Sprawdź, jakie są przyczyny i objawy choroby de Quervaina i jak przebiega leczenie tej choroby tarczycy.

Kiedy współżycie po usunięciu polipa macicy? [Porada eksperta]

Około miesiąca temu przeszłam zabieg histeroskopii usunięcia polipa z macicy. Zabieg przeszłam bardzo dobrze. W sumie na drugi dzień nie miałam już żadnych plamień. Jednak nikt nie poinformował mnie, ile powinnam powstrzymać się od współżycia. Tydzień po zabiegu zaczęłam współżycie. Czy mogłam tym sobie zaszkodzić?

Konflikt w grupach głównych krwi a rozwój dziecka po urodzeniu [Porada eksperta]

Konflikt w grupach głównych jest chorobą noworodka nie płodu. Rozpoznawany jest w ciąży na podstawie obecności przeciwciał przeciwko antygenom grup głównych. Nie zagraża płodowi. Natomiast u noworodka objawem konfliktu jest żółtaczka i anemia. Poważniejsze powikłania mogą pojawić się, jeśli konflikt nie jest rozpoznany i dziecko nie jest leczone. Interesuje mnie rozwinięcie ostatniego zdania. W ciąży z drugim dzieckiem (syn) miałam tak złe wyniki krwi, że podejrzewano u mnie lub u dziecka nowotwór. Po zrobieniu dodatkowych badań hematolog wyjaśnił, że najprawdopodobniej mamy z mężem konflikt w grupach głównych krwi, stąd wysoki poziom białych krwinek oraz kłopoty z krzepliwością krwi. Jednak nie zalecił specjalnej kuracji w tym zakresie, tylko wystawił zaświadczenie zalecające jako drogę rozwiązania cięcie cesarskie. Pytanie o konsekwencje nieleczonego konfliktu nurtuje mnie dlatego, że syn nie rozwija się normalnie. Miał zmniejszone napięcie mięśniowe - był rehabilitowany; obecnie opóźniony rozwój mowy z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego, zaburzenia integracji sensorycznej, nadpobudliwość. Zastanawiam się czy nieleczony konflikt w grupach głównych krwi mógł być przyczyną bądź mógł przyczynić się do problemów, z jakimi borykamy się w tej chwili. Dodam tylko, że pierworodna córka (różnica 3 lata) jest również zaburzona (nadpobudliwa, na lekach, pod stałą opieką psychiatry), mimo iż wyniki krwi w ciąży były względnie prawidłowe (podstawowe parametry).

Jak sprawdzić obecność ciąży w okresie menopauzy? [Porada eksperta]

Czy w okresie menopauzy, chcąc sprawdzić, czy nie jestem w ciąży, test ciążowy pokaże wiarygodny wynik?

Skoki cukru a stres, zmęczenie i wysiłek fizyczny [Porada eksperta]

Na cukrzycę typu 1. choruję od 25 lat i nie mam większych powikłań. Tym, co bardzo utrudnia mi wyrównanie cukrzycy, jest jakaś burza hormonów w sytuacjach stresu, przemęczenia i niewyspania. Mam też bardzo dziwny objaw poprzedzający rozchwianie wyników - jest to leciutkie kłucie, takie impulsy, jakby rozkurcz z lewej strony z przodu, między żebrami a pępkiem. Objaw jest bardzo charakterystyczny i zawsze poprzedza wzrost cukru. Leczenie to Lantus (2x8) + Humalog (4x 6-8).

Możliwość ciąży po przeniesieniu plemników na palcach do pochwy [Porada eksperta]

Jak to jest z tymi plemnikami po wytrysku, tzn. sperma na palcu przebywająca krótko ok. minuty, czy będzie jeszcze w stanie zapłodnić kobietę, jeśli wprowadzi się ten palec do pochwy? Z tego, co wyczytałam, nie da się jednoznacznie określić, czy jest to możliwe, choć mało prawdopodobne. I czy takie ciąże przez petting zdarzają się często? Czy pani w swojej praktyce spotkała się z czymś takim?

Mechanizm działania układu hormonalnego opiera się o tzw. ujemne sprzężenie zwrotne. Oznacza to, że wydzielanie jednych związków jest hamowane przez inne. Jednocześnie spadek stężenia poniżej określonego punktu granicznego wyłącza działanie inhibitora, a poziom hamowanego hormonu zaczyna wzrastać. Ta pętla jet nieodłącznym elementem homeostazy i warunkuje prawidłowy przebieg procesów metabolicznych.

W ciele człowieka funkcjonuje kilkanaście gruczołów dokrewnych wśród których można wymienić m.in. szyszynkę, tarczycę, wątrobę i trzustkę. Na cały układ hormonalny składa się kilkadziesiąt różnych hormonów, które pozostają ze sobą w stałej równowadze.

Układ hormonalny może jednak ulec zachwianiu wskutek działania wewnętrznych i zewnętrznych czynników. Powodami zaburzeń w wydzielaniu poszczególnych hormonów może być wiek, choroby współistniejące, stosowanie używek i brak aktywności lub nadwaga. O wielu chorobach decydują również czynniki genetyczne oraz przyjmowane lekarstwa. Objawy niedoboru lub nadmiaru poszczególnych związków są silnie osobnicze, dlatego diagnoza zaburzeń hormonalnych jest trudna i często wymaga pogłębionej, wielomiesięcznej diagnostyki. Funkcjonowaniem i zaburzeniami układu hormonalnego zajmuje się endokrynologia.

Do typowych zaburzeń hormonalnych można zaliczyć m.in. chorobę Cushinga, PCOS, choroba Hashimoto oraz niedoczynność lub nadczynność tarczycy. Każdą z tych jednostek leczy się inaczej, w zależności od ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

Więcej z działu Zdrowie