11 nietypowych objawów alergii oddechowej. Warto je znać

Weryfikacja

Autor: Krzysztofa Białożyt

Alergia oddechowa typowo kojarzy się z katarem, kichaniem i łzawieniem. Tymczasem objawy alergii oddechowej mogą być znacznie bardziej różnorodne. Nietypowe objawy alergii oddechowej często prowadzą do pomyłek diagnostycznych. Niecharakterystyczny przebieg alergii oddechowej najczęściej dotyczy małych dzieci. Wiele objawów alergii oddechowej może kojarzyć się z zupełnie innymi chorobami. Jaki może być przebieg alergii oddechowej? Kiedy alergia oddechowa może ukrywać się pod maską innych chorób i jakie są najczęstsze nietypowe objawy alergii oddechowej?

Spis treści

1. Alergia oddechowa – postacie
2. Nietypowe objawy alergii oddechowej - świąd
3. Nietypowe objawy alergii oddechowej - duszność
4. Nietypowe objawy alergii oddechowej - zmiany skórne
5. Nietypowe objawy alergii oddechowej - utrata węchu
6. Nietypowe objawy alergii oddechowej - zaburzenia snu
7. Nietypowe objawy alergii oddechowej - zapalenie spojówek
8. Nietypowe objawy alergii oddechowej - trudności w nauce
9. Nietypowe objawy alergii oddechowej - upośledzenie słuchu
10. Nietypowe objawy alergii oddechowej - gorączka
11. Nietypowe objawy alergii oddechowej - bóle głowy
12. Nietypowe objawy alergii oddechowej - polipy nosa

Alergia oddechowa – postacie

Uczulenie na alergeny wziewne, czyli alergia oddechowa, może przyjmować wiele postaci. Dwie najczęstsze choroby wywołane alergią oddechową to alergiczny nieżyt nosa oraz astma oskrzelowa. Typowe objawy tych schorzeń to wodnisty katar, niedrożność nosa i częste kichanie w przypadku alergicznego nieżytu nosa lub napadowa duszność i świszczący oddech w przypadku astmy oskrzelowej.

Pacjent zgłaszający takie objawy zwykle zostaje szybko diagnozowany w kierunku alergii oddechowej. Warto również pamiętać, że nasilenie symptomów alergii oddechowej nie musi być stałe. Alergia oddechowa może mieć charakter całoroczny (uczulenie na roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt) lub sezonowy (głównie pyłki roślin).

Nasilenie objawów alergii oddechowej może również zmieniać się w ciągu dnia. Przykładowo, typową porą napadów astmy oskrzelowej jest noc i okres bezpośrednio po przebudzeniu.Niestety, alergia oddechowa nie zawsze przebiega w sposób typowy. Odmienne objawy alergii oddechowej mogą być przyczyną pomyłek diagnostycznych i niewłaściwego wyboru leczenia. Oto lista nietypowych objawów, które mogą świadczyć o alergii oddechowej.

Nietypowe objawy alergii oddechowej - świąd

Świąd jest jednym z objawów charakterystycznych dla schorzeń alergicznych. Jeżeli świąd występuje razem z wodnistym katarem lub kichaniem, zwykle nie stwarza trudności diagnostycznych. Warto jednak wiedzieć, że u niektórych pacjentów świąd jest jednym z najwcześniejszych objawów alergii. Uczuciu swędzenia mogą początkowo nie towarzyszyć żadne inne objawy.

Co ciekawe, świąd wywołany alergią oddechową może lokalizować w różnych miejscach. Oprócz stosunkowo częstego świądu nosa, w alergii oddechowej swędzieć może wnętrze jamy ustnej, język, gardło, a nawet uszy. Uczucie swędzenia wynika ze wzrostu stężenia histaminy, która zostaje uwolniona w dużych ilościach podczas reakcji alergicznej.

Histamina to substancja powodująca rozszerzenie drobnych naczyń krwionośnych, które odczuwamy jako swędzenie. Im bardziej nasilony jest odczyn alergiczny, tym większy jest odczuwany świąd. W przypadku ciężkich, uogólnionych reakcji alergicznych, chorzy często skarżą się na świąd skóry całego ciała.

Nietypowe objawy alergii oddechowej - duszność

Duszność to ważny objaw alergii oddechowej, najczęściej występujący w przebiegu astmy oskrzelowej. Duszność jest objawem bardzo subiektywnym, dlatego może prowadzić do wielu nieporozumień. Typowa duszność w napadzie astmy oskrzelowej jest opisywana jako trudność w oddychaniu, obejmująca głównie fazę wydechu.

Ze względu na skurcz oskrzeli w płucach powstaje tzw. „pułapka powietrzna” – chory jest w stanie nabrać powietrze, ale ciężko jest mu wykonać wydech. Niestety, duszność w przebiegu alergii może przyjmować wiele różnorodnych postaci: uczucie gniecenia lub ściskania w klatce piersiowej, suchy kaszel, świszczący oddech czy odczuwalny obrzęk dróg oddechowych. Pacjenci odczuwający duszność często są znacznie zaniepokojeni.

Duszność u dzieci może mieć zupełnie nietypowy przebieg; często jedyną widoczną zmianą jest odmienne zachowanie dziecka (rozdrażnienie, agresja, pobudzenie). U osób dorosłych, duszność alergiczną należy zawsze różnicować z innymi schorzeniami (głównie choroby serca oraz płuc).

Nietypowe objawy alergii oddechowej - zmiany skórne

Zmiany skórne nie są typowym objawem alergii oddechowej. Znacznie częściej spotyka się je w alergicznych chorobach skóry (atopowe zapalenie skóry, wyprysk kontaktowy). Warto jednak wiedzieć, że niektóre nieswoiste zmiany skórne mogą być wywołane uczuleniem na alergeny wziewne.

Objawy pokrzywki (jasne bąble na zaczerwienionym podłożu) czy swędząca wysypka mogą świadczyć o reakcji alergicznej. Za alergicznym podłożem zmian skórnych przemawia przede wszystkim obecność świądu, ustępowanie bez pozostawiania blizn oraz dobra reakcja na leczenie przeciwalergiczne (leki antyhistaminowe, glikokortykosteroidy).

Nietypowe objawy alergii oddechowej - utrata węchu

Najczęstszą przyczyną przejściowych zaburzeń węchu są ostre infekcje górnych dróg oddechowych. Anosmia, czyli utrata węchu, może również być powikłaniem długotrwałej, nieleczonej alergii oddechowej. Utrata węchu najczęściej występuje w przypadku przewlekłego alergicznego nieżytu nosa, zwykle z towarzyszącym zapaleniem zatok i obecnością polipów.

Reakcja alergiczna w błonie śluzowej nosa wywołuje stan zapalny i obrzęk, które mogą stać się przyczyną upośledzenia węchu. Na szczęście, w przypadku alergii oddechowej rzadko dochodzi do całkowitej, trwałej utraty węchu. Brak zmysłu powonienia ma zwykle charakter przejściowy i ustępuje pod wpływem odpowiedniego leczenia.

Nietypowe objawy alergii oddechowej - zaburzenia snu

Alergia oddechowa jest czynnikiem znacznie zwiększającym ryzyko zaburzeń snu. Trudności z zasypianiem, bezsenność, chrapanie czy poczucie niewyspania to typowe problemy pacjentów z alergią oddechową. Zaburzenia snu mogą być skutkiem różnych objawów alergii: upośledzenia drożności nosa, nocnych napadów kaszlu i duszności, a także świądu skóry.

Brak odpowiedniego wypoczynku w nocy przekłada się na trudności w funkcjonowaniu w życiu codziennym. Bezsenność zwiększa również ryzyko wystąpienia zaburzeń nastroju i może prowadzić do depresji. W leczeniu zaburzeń snu związanych z alergią oddechową najważniejsze znaczenie ma dbanie o odpowiednią higienę snu, unikanie kontaktu z alergenami w sypialni (odpowiednia wentylacja, hipoalergiczna pościel) oraz właściwe leczenie przyczynowe alergii.

Nietypowe objawy alergii oddechowej - zapalenie spojówek

Alergia jest najczęstszą przyczyną zapalenia spojówek u osób dorosłych. Alergiczne zapalenie spojówek jest wywoływane przez alergeny obecne w powietrzu, a więc te same, które wywołują alergię oddechową. Zapalenie spojówek często towarzyszy alergicznemu nieżytowi nosa.

Warto zatem pamiętać, że zaczerwienione i swędzące spojówki znacznie częściej świadczą o alergii, niż o zakażeniu bakteryjnym lub wirusowym. Alergiczne zapalenie spojówek może ulegać sezonowym nasileniom. W leczeniu zapalenia spojówek wywołanego alergią ważne są zarówno doustne leki przeciwalergiczne, jak i odpowiednio dobrane krople do oczu.

Nietypowe objawy alergii oddechowej - trudności w nauce

Czy alergia oddechowa być przyczyną trudności w nauce? Okazuje się, że tak – alergia znacząco wpływa na codzienne funkcjonowanie dzieci. Alergia oddechowa może odpowiadać za problemy z koncentracją. Jedną z najczęstszych przyczyn tego zjawiska jest pogorszenie jakości snu, które znacząco wpływa na zdolność skupienia się w szkole.

Szukając przyczyn problemów edukacyjnych u pacjentów z alergią, należy w pierwszej kolejności sprawdzić, czy nocny wypoczynek nie jest zakłócany przez uczucie zatkanego nosa, chrapanie czy okresowe wybudzenia. Warto również pamiętać, że niektóre leki przeciwalergiczne mogą wywoływać senność. Obecnie jednak stosuje się głównie leki nowej generacji, które są pozbawione tego działania ubocznego.

Nietypowe objawy alergii oddechowej - upośledzenie słuchu

Związek alergii oddechowej z zaburzeniami słuchu wynika z połączenia anatomicznego pomiędzy górną częścią gardła a uchem środkowym. To połączenie nosi nazwę trąbki słuchowej Eustachiusza. Alergia oddechowa wywołuje obrzęk śluzówki nosogardła oraz przewlekłe spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła.

W tych warunkach może dojść do niedrożności trąbki słuchowej i zaburzenia wentylacji uszu. W uchu środkowym może gromadzić się wydzielina – dochodzi do tzw. wysiękowego zapalenia ucha. Płyn w jamie bębenkowej utrudnia przewodzenie bodźców dźwiękowych i pojawia się niedosłuch. Taki stan zwiększa również ryzyko infekcji bakteryjnych i wirusowych wewnątrz ucha. Szukając przyczyn problemów ze słuchem u dziecka, należy zawsze brać pod uwagę alergię.

Nietypowe objawy alergii oddechowej - gorączka

Gorączka, czyli wzrost temperatury ciała powyżej 38 st.C, jest typowym objawem pobudzenia układu odpornościowego. Najczęstszą przyczyną gorączki są zakażenia bakteryjne lub wirusowe. Wzrost temperatury ciała nie jest typowym objawem alergii.

Podwyższona temperatura może jednak towarzyszyć zaostrzeniom chorób alergicznych lub ciężkim, uogólnionym reakcjom alergicznym (anafilaksja). Warto również pamiętać, że schorzenia alergiczne oraz zakaźne mogą ze sobą współistnieć. Typowe objawy alergii w połączeniu z gorączką mogą świadczyć o jednocześnie występującej infekcji.

Nietypowe objawy alergii oddechowej - bóle głowy

Alergia oddechowa może objawiać się nawracającymi bólami głowy. Związek alergii z bólem głowy najczęściej wynika ze współistniejącego zapalenia zatok przynosowych. Reakcja alergiczna wywołuje obrzęk śluzówki zatok i nasilone wydzielanie śluzu, który znacząco zmniejsza drożność całego systemu zatok.

Powstający w ten sposób stan zapalny zatok przynosowych często wywołuje bóle głowy. W przypadku zajęcia zatok czołowych, ból głowy lokalizuje się w okolicy czoła, zatok szczękowych – z przodu twarzy i w okolicy zębów, zatok sitowych – w pobliżu oczodołów, a zatoki klinowej – przy czubku głowy. Ból głowy związany z alergią może również wynikać ze współistniejących zaburzeń snu oraz zespołu bezdechu sennego.

Nietypowe objawy alergii oddechowej - polipy nosa

Polipy nosa to uwypuklenia błony śluzowej obecne wewnątrz jamy nosowej oraz zatok obocznych nosa. Istnieją różne przyczyny powstawania polipów, jednak najczęściej do ich rozwoju przyczynia się przewlekły stan zapalny zatok przynosowych. Alergia oddechowa jest jedną z najpowszechniejszych przyczyn tego stanu. Polipy mogą blokować ujścia zatok i przyczyniać się do nasilenia stanu zapalnego.

Pacjenci z polipami nosa są zwykle kierowani do laryngologa, który powinien wykluczyć alergiczne tło powstawania zmian. W leczeniu polipów nosa spowodowanych alergią oddechową zwykle skuteczne są glikokortykosteroidy donosowe. W razie braku efektów leczenia, polipy nosa mogą być leczone chirurgiczne. Podstawą terapii polipów nosa jest opanowanie procesu zapalnego – w przeciwnym razie zmiany będą nawracać.

Krzysztofa Białożyt