Proktologia: czym zajmuje się proktolog?

Proktolog (lekarz, którego specjalizacją jest proktologia) zajmuje się profilaktyką, diagnozowaniem i leczeniem chorób, które są związane z ostatnim odcinkiem przewodu pokarmowego, czyli jelitem grubym, odbytnicą, kanałem odbytu i odbytem. Często do proktologa zgłaszają pacjenci w zaawansowanym stadium choroby, bo nierzadko pierwsze objawy tego typu schorzeń są przez chorych bagatelizowane.

Spis treści

1. Proktologia: co to jest?
2. Lekarz proktolog: kto to?
3. Proktolog: czym się zajmuje?
4. Proktolog: badanie proktologiczne
5. Proktologia: metody stosowane w proktologii

Proktologia: co to jest?

Proktologia to dział medycyny zajmujący się profilaktyką, diagnozowaniem i leczeniem chorób, które są związane z ostatnim odcinkiem przewodu pokarmowego, czyli:

• jelitem grubym
• odbytnicą
• kanałem odbytu
• odbytem.

Końcowy odcinek układu pokarmowego pełni wiele ważnych funkcji. W jelicie grubym, które składa się z jelita ślepego (kątnicy), okrężnicy i odbytnicy, zakończonej odbytem następuje wiele istotnych procesów, ważnych dla prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Resztki pokarmowe przekształcają się w kał, następuje również wchłanianie wody oraz witamin, elektrolitów i aminokwasów. Dochodzi też do produkcji m.in. witaminy B12 i K przez bakterie symbiotyczne.

Lekarz proktolog: kto to?

Lekarz, którego specjalizacją jest proktologia to proktolog. Do najczęstszych schorzeń, którymi zajmują się proktolodzy, zalicza się:

• hemoroidy
• ropień okołoodbytniczy
• szczelina odbytu
• nietrzymanie stolca
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego
• uchyłki jelita grubego
• nowotwór jelita grubego
• zakrzepica odbytu
• kłykciny kończyste
• wypadanie błony śluzowej odbytnicy.

Proktolog: czym się zajmuje?

Do lekarza proktologa zgłaszają się najczęściej pacjenci uskarżający się na problemy związane z układem pokarmowym. Mają m.in.

• zaparcia
• biegunki
• gazy
• uczucie wzdęcia
• bóle (ostre, kłujące, kolkowe, pulsujące, rwące) w obrębie jamy brzusznej
• nieregularne lub bolesne wypróżnianie się
• uczucie niepełnego wypróżnienia

Inna grupa chorych, to ci, którzy zauważyli śluz lub krew w stolcu, skarżą się na uczucie pieczenia, podrażnienia lub świądu w okolicach odbytu.

Proktolog: badanie proktologiczne

Proktolog przeprowadzi szczegółowy wywiad z pacjentem, przy czym na wizytę należy przynieść wyniki do tej pory wykonanych badań. Zapyta o wcześniej przebyte choroby lub schorzenia występujące w rodzinie oraz o tryb życia pacjenta, bo część chorób związanych z jelitem grubym, odbytnicą, kanałem odbytu i odbytem jest wynikiem niewłaściwej diety, m.in. źle zbilansowanego codziennego jadłospisu, jedzenia zbyt obfitych porcji, nieregularności posiłków i jedzeniu ich w pośpiechu.

Przyczyną niektórych schorzeń może być też siedzący tryb życia i brak ruchu, bo trzeba pamiętać, że nawet najmniejsza, ale regularna aktywność fizyczna poprawia perystaltykę jelit, a co za tym idzie - rozkładające się resztki pożywienia i uwalniane z nich toksyny nie zalegają w organizmie. Część lekarzy wskazuje również codzienny stres jako powód niektórych chorób, którymi zajmuje się proktologia.

Lekarz podczas wizyty może wykonać badanie per rectum (palcem przez odbyt). Choć wiele osób odczuwa zakłopotanie lub zawstydzenie na samą myśl o tego typu badaniu, to faktem jest, że umożliwia ono ocenę stanu odbytu, kanału odbytu i odbytnicy. Doświadczony lekarz może w ten sposób dokonać wstępnej diagnozy wielu zmian chorobowych (w tym m.in. nowotworu odbytnicy), do których najczęściej dochodzi w kanale odbytu.

Jakie inne badania może zlecić proktolog? Do najczęściej stosowanych zalicza się:

• anoskopię - wykonuje się ją przy pomocy specjalnego wziernika, dzięki któremu lekarz może dokonać oceny stanu kanału odbytu i końcowego odcinka odbytnicy),
• rektoskopię - wziernikowanie jelita następuje głębiej niż w przypadku anoskopii, poza tym lekarz może pobrać wycinki tkanek do badania,
• kolonoskopię - umożliwia obejrzenie wnętrza całego jelita grubego przy pomocy elastycznego endoskopu, zwanego kolonoskopem, lekarz może pobrać też wycinki do badania histopatologicznego oraz usunąć polipy, poszerzyć zwężenia jelitowe, zatamować krwawienia z końcowego odcinka układu pokarmowego.

Lekarz proktolog może też zlecić prześwietlenie rentgenowskie jelita grubego, USG przezodbytnicze, wlew doodbytniczy, test na krew utajoną oraz inne badania histopatologiczne, biochemiczne, czy laboratoryjne (np. badanie krwi).

Proktologia: metody stosowane w proktologii

Metody leczenia w przypadku schorzeń z zakresu proktologii zależą od choroby i stopnia jej zaawansowania. Czasem wystarczy leczenie farmakologiczne, w innych przypadkach konieczne jest przeprowadzenie niezbędnych zabiegów, np. usunięcie hemoroidów, polipów, torbieli czy włókniaków. W przypadku często występującego raka jelita grubego w początkowej fazie leczenie polega na jego chirurgicznym usunięciu, w bardziej zaawansowanym stadium konieczna jest chemioterapia.