Nowotwory centralnego układu nerwowego (OUN)

2015-12-09 8:40

Nowotwory centralnego układu nerwowego to nowotwory, które atakują mózg i rdzeń kręgowy, a więc zasadniczą część układu nerwowego. W Polsce co roku rozpoznaje się około 2700 pierwotnych nowotworów OUN, z czego umiera około 2300 chorych. Tym samym znajdują się one w pierwszej dziesiątce najczęstszych nowotworów doprowadzających do śmierci. Sprawdź, jakie są rodzaje i objawy nowotworów centralnego układu nerwowego?

Nowotwory centralnego układu nerwowego
Autor: Thinkstockphotos.com Nowotwory centralnego układu nerwowego

Spis treści

  1. Nowotwory centralnego układu nerwowego - klasyfikacja WHO z 2007 roku

Nowotwory centralnego układu nerwowego to nowotwory, które atakują zasadniczą część układu nerwowego - mózg i rdzeń kręgowy. Według Krajowego Rejestru Nowotworów Centrum Onkologii – Instytutu w Warszawie, nowotwory mózgu stanowią  2 proc. zachorowań na nowotwory złośliwe w Polsce. Należą one do jednych z częstszych nowotworów wieku dziecięcego – stanowią ponad 15 proc. zachorowań u osób poniżej 19. roku życia. Jednak najwięcej zachorowań notuje się między 50. a 64. rokiem życia.

Najczęstszymi nowotworami ośrodkowego układu nerwowego są glejaki - stanowią 40-67 proc. pierwotnych nowotworów OUN.

Objawy nowotworów centralnego układu nerwowego wynikają z ucisku guza na mózg i/lub rdzeń kręgowy. W tym pierwszym przypadku doprowadzają do wzmożonego ciśnieniem wewnątrzczaszkowego, co powoduje:

  • bóle głowy bez towarzyszących nudności, opisywany jako pulsujący lub rozrywający oraz narastający pod wpływem czynników wywołujących przejściowy wzrost ciśnienia śródczaszkowego, np. kaszlu i ruchu. Bóle głowy są zwykle bardziej nasilone w godzinach porannych
  • zaburzenia wzroku
  • wymioty bez towarzyszących nudności
  • zaburzenia świadomości

Dodatkowe objawy zależą od lokalizacji guza w mózgu i ucisku, jaki wywiera on na otaczające tkanki.

Z kolei guzy uciskające na rdzeń kręgowy zwykle prowadzą do parestezji, zaburzeń czucia itp.

Nowotwory centralnego układu nerwowego - klasyfikacja WHO z 2007 roku

I. Guzy wywodzące się z tkanki nerwowo-nabłonkowej (nowotwory neuroepitelialne)

  • nowotwory szeregu astrocytarnego (glejaki astrocytarne, gwiaździaki) - np. gwiaździak anaplastyczny, gwiaździak włókienkowy, glejak wielopostaciowy
  • gwiaździaki o wzroście ograniczonym - np. gwiaździak włosowatokomórkowy, żółtakogwiaździak pleomorficzny, gwiaździak podwyściółkowy olbrzymiokomórkowy
  • nowotwory gleju skąpowypustkowego - np. skąpodrzewiak
  • glejaki mieszane - np. skąpodrzewiakogwiaździak
  • nowotwory gleju wyściółkowego - np. wyściółczak, wyściółczak śluzakowatobrodawkowaty, podwyściółczak

Nowotworami OUN mogą być też guzy przerzutowe, pochodzące z innych rejonów ciała (np. rak płuc, rak sutka).

  • nowotwory pochodzenia zarodkowego (embrionalnego) - np. rdzeniak, rdzeniakomięśniak, nerwiak zarodkowy (neuroblastoma), wyściółczak zarodkowy, nabłoniak rdzeniakowy, atypowy nowotwór teratoidny (rabdoidny), prymitywne nadnamiotowe nowotwory neuroektodermalne (PNET)
  • nowotwory o niewyjaśnionej histogenezie - gwiaździak zarodkowy, glejakowatość mózgu, glejak struniakowaty splotu naczyniówkowego komory trzeciej
  • nowotwory splotu naczyniówkowego - brodawczak splotu naczyniówkowego, rak splotu naczyniówkowego
  • guzy neuronalne i mieszane neuronalno-glejowe - np. zwojak, zwojak móżdżku dysplastyczny, nerwiak komórkowy ośrodkowy, tłuszczakonerwiak komórkowy móżdżku
  • guzy neuroepitelialne wywodzące się z miąższu szyszynki - szyszyniak, szyszyniak zarodkowy

II. Inne guzy ośrodkowego układu nerwowego

  • nowotwory nerwów czaszkowych i rdzeniowych -  nerwiak osłonkowy, złośliwy nowotwór osłonek nerwów obwodowych
  • nowotwory opon mózgowych z komórek meningotelialnych - np. oponiak
  • chłoniaki i nowotwory układu krwiotwórczego - chłoniaki złośliwe, guz plazmatycznokomórkowy, mięsak szpikowy granulocytarny
  • guzy z komórek rozrodczych - np. zarodczak, potworniaki
  • guzy okolicy siodła tureckiego - np. czaszkogardlak
  • nowotwory szerzące się per continuam - przyzwojak, struniak, chrzęstniak, chrzęstniakomięsak
  • torbiele i zmiany nowotworopodobne - np. torbiel szczeliny Rathkego, torbiel skórzasta, guz ziarnistokomórkowy, hamartoma neuronalny podwzgórza