Rak kolczystokomórkowy skóry to ukryte zagrożenie. Oto, co musisz wiedzieć

Rak kolczystokomórkowy skóry często bywa lekceważony. Może przypominać niewielki strupek, zaczerwienienie lub rankę, która nie chce się zagoić. Wczesne rozpoznanie ma ogromne znaczenie. Sprawdź, jakie objawy powinny wzbudzić twoją czujność.

Co to jest rak kolczystokomórkowy skóry?

Rak kolczystokomórkowy skóry (SCC, ang. cutaneous squamous cell carcinoma) to nowotwór złośliwy wywodzący się z komórek nabłonka płaskiego i jest zaliczany do niebarwnikowych nowotworów skóry. Stanowi 15-20 proc. wszystkich nowotworów skóry

- wyjaśniła dr n. med. Karolina Karabin, biolog molekularny, diagnosta laboratoryjny, konsultant ds. żywienia i stylu życia.

Wywodzi się z keratynocytów - komórek warstwy kolczystej naskórka. Najczęściej powstaje w miejscach przewlekle narażonych na promieniowanie UV, takich jak twarz, uszy, kark, grzbiety dłoni czy przedramiona. Może pojawić się także na skórze uszkodzonej w wyniku stanów zapalnych, urazów, blizn czy przewlekłych owrzodzeń.

Przyczyny rozwoju raka kolczystokomórkowego skóry

Nadmierna i skumulowana ekspozycja przez całe życie na promieniowanie ultrafioletowe jest głównym czynnikiem ryzyka rozwoju raka kolczystokomórkowego skóry. Wpływ na to ma zarówno ekspozycja na promienie słoneczne, jak i korzystanie z solarium

- powiedziała ekspertka.

UVA i UVB powodują bowiem uszkodzenia materiału genetycznego komórek skóry oraz osłabiają mechanizmy naprawy DNA. Ryzyko zachorowania jest wyższe u osób o jasnej karnacji, które łatwo ulegają poparzeniom słonecznym. W grupie ryzyka są ludzie o rudych lub blond włosach, niebieskich oczach oraz piegowatej skórze.

Czynnikiem sprzyjającym rozwojowi SCC są przewlekłe uszkodzenia skóry:

• blizny pooparzeniowe,
• długo niegojące się rany,
• przetoki,
• owrzodzenia,
• zmiany po urazach.

Długotrwałe narażenie na rakotwórcze związki chemiczne np. w dymie tytoniowym lub arsen mogą prowadzić do rozwoju raka kolczystokomórkowego skóry

- dodała.

Kolejną istotną przyczyną jest zakażenie onkogennymi typami wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV), szczególnie w obrębie błon śluzowych i okolic narządów płciowych. Osłabienie układu odpornościowego to kolejny czynnik zwiększający ryzyko zachorowania.

Pacjenci po przeszczepach narządów, którzy przyjmują leki immunosupresyjne, a także osoby z wirusem HIV/AIDS lub po chemioterapii, są bardziej narażeni na rozwój nowotworów skóry. U części ludzi SCC rozwija się po radioterapii stosowanej w leczeniu innych chorób. Zmiany mogą pojawić się wiele lat po zakończeniu leczenia.

Ryzyko rozwoju raka kolczystokomórkowego skóry wzrasta wraz z wiekiem, szczególnie po 60. roku życia. Palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, niewłaściwa dieta uboga w antyoksydanty oraz niedostateczna ochrona skóry przed słońcem również mogą przyczynić się do wystąpienia choroby.

Objawy raka kolczystokomórkowego skóry

Rak kolczystokomórkowy skóry zwykle wygląda niegroźnie i charakteryzuje się powolnym wzrostem. Z tego powodu jest bardzo często bagatelizowany przez pacjentów i diagnozowany zbyt późno

- wyjaśniła dr n. med. Karolina Karabin.

Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów jest twardy, łuszczący się guzek lub grudka o nierównej powierzchni, pokryta strupem lub owrzodzeniem. Zmiana zazwyczaj ma kolor czerwony, różowy, rzadziej brązowy.

Zwykle pojawia się na skórze wystawionej na działanie promieni słonecznych - na twarzy (czole, nosie, ustach, małżowinach usznych), dłoniach, ramionach, karku i podudziach. Sygnałem świadczącym o SCC może być też owrzodzenie skóry, które nie chce się goić. Brzegi są często stwardniałe, a zmiana bolesna lub nadwrażliwa na dotyk.

Zgrubienia, rogowacenie i przebarwienia skóry również mogą być oznaką raka kolczystokomórkowego. Warto też zwrócić uwagę na zmiany, które powstają w miejscach wcześniej uszkodzonych (w obrębie blizn, oparzeń, przewlekłych ran czy stanów zapalnych).

Rak może również występować w lokalizacjach mniej typowych, takich jak okolice ust, narządów płciowych i paznokci. W tych miejscach przypomina niegojące się owrzodzenie, nadżerkę, brodawkowatą narośl lub zmianę barwnikową.

W przypadku paznokci może powodować deformację płytki, zaczerwienienie, obrzęk i ból. Objawy towarzyszące to świąd, pieczenie, bolesność przy dotyku, krwawienie lub wyciek ropy.

Pomimo wyglądu nieprzypominającego na pierwszy rzut oka raka skóry, w rzeczywistości rak kolczystokomórkowy skóry jest bardzo groźny, gdyż może dawać przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych i tkanek

- podkreśliła specjalistka.

Rak kolczystokomórkowy skóry - diagnostyka i leczenie

Biopsja skóry jest obowiązkowa u wszystkich pacjentów z podejrzeniem raka kolczystokomórkowego skóry. W tym celu lekarz pobiera wycinek zmieniony chorobowo, a metoda biopsji będzie zależała od wielkości i lokalizacji zmiany

- wyjaśniła.

Konieczne jest również sprawdzenie, czy nowotwór nie spowodował przerzutów do okolicznych węzłów chłonnych i tkanek. W tym celu wykonuje się USG i/lub biopsę węzłów, a także RTG klatki piersiowej i USG jamy brzusznej.

Podstawową metodą leczenia raka kolczystokomórkowego skóry jest jego chirurgiczne wycięcie z marginesem zdrowej skóry. U pacjentów, którzy nie zostali zaklasyfikowani do chirurgicznego wycięcia zmiany, stosuje się radioterapię. Ponadto radioterapię stosuje się jako terapię uzupełniającą po wycięciu raka kolczystokomórkowego skóry, zwykle w przypadku bardzo dużych guzów

- powiedziała.

U osób obciążonych wysokim ryzykiem przerzutów stosuje się chemioterapię ogólnoustrojową.

W leczeniu raka kolczystokomórkowego skóry wykorzystuje się również metody miejscowe, takie jak chemioterapia miejscowa, a także techniki zabiegowe, w tym laseroterapia, krioterapia oraz elektrokoagulacja

- dodała.

Zobacz galerię 6 zdjęć

Paula Komendarczuk