Co to jest rak kolczystokomórkowy skóry?
Rak kolczystokomórkowy skóry (SCC, ang. cutaneous squamous cell carcinoma) to nowotwór złośliwy wywodzący się z komórek nabłonka płaskiego i jest zaliczany do niebarwnikowych nowotworów skóry. Stanowi 15-20 proc. wszystkich nowotworów skóry
- wyjaśniła dr n. med. Karolina Karabin, biolog molekularny, diagnosta laboratoryjny, konsultant ds. żywienia i stylu życia.
Wywodzi się z keratynocytów - komórek warstwy kolczystej naskórka. Najczęściej powstaje w miejscach przewlekle narażonych na promieniowanie UV, takich jak twarz, uszy, kark, grzbiety dłoni czy przedramiona. Może pojawić się także na skórze uszkodzonej w wyniku stanów zapalnych, urazów, blizn czy przewlekłych owrzodzeń.
Przyczyny rozwoju raka kolczystokomórkowego skóry
Nadmierna i skumulowana ekspozycja przez całe życie na promieniowanie ultrafioletowe jest głównym czynnikiem ryzyka rozwoju raka kolczystokomórkowego skóry. Wpływ na to ma zarówno ekspozycja na promienie słoneczne, jak i korzystanie z solarium
- powiedziała ekspertka.
UVA i UVB powodują bowiem uszkodzenia materiału genetycznego komórek skóry oraz osłabiają mechanizmy naprawy DNA. Ryzyko zachorowania jest wyższe u osób o jasnej karnacji, które łatwo ulegają poparzeniom słonecznym. W grupie ryzyka są ludzie o rudych lub blond włosach, niebieskich oczach oraz piegowatej skórze.
Czynnikiem sprzyjającym rozwojowi SCC są przewlekłe uszkodzenia skóry:
- blizny pooparzeniowe,
- długo niegojące się rany,
- przetoki,
- owrzodzenia,
- zmiany po urazach.
Długotrwałe narażenie na rakotwórcze związki chemiczne np. w dymie tytoniowym lub arsen mogą prowadzić do rozwoju raka kolczystokomórkowego skóry
- dodała.
Kolejną istotną przyczyną jest zakażenie onkogennymi typami wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV), szczególnie w obrębie błon śluzowych i okolic narządów płciowych. Osłabienie układu odpornościowego to kolejny czynnik zwiększający ryzyko zachorowania.
Pacjenci po przeszczepach narządów, którzy przyjmują leki immunosupresyjne, a także osoby z wirusem HIV/AIDS lub po chemioterapii, są bardziej narażeni na rozwój nowotworów skóry. U części ludzi SCC rozwija się po radioterapii stosowanej w leczeniu innych chorób. Zmiany mogą pojawić się wiele lat po zakończeniu leczenia.
Ryzyko rozwoju raka kolczystokomórkowego skóry wzrasta wraz z wiekiem, szczególnie po 60. roku życia. Palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, niewłaściwa dieta uboga w antyoksydanty oraz niedostateczna ochrona skóry przed słońcem również mogą przyczynić się do wystąpienia choroby.
Polecany artykuł:
Objawy raka kolczystokomórkowego skóry
Rak kolczystokomórkowy skóry zwykle wygląda niegroźnie i charakteryzuje się powolnym wzrostem. Z tego powodu jest bardzo często bagatelizowany przez pacjentów i diagnozowany zbyt późno
- wyjaśniła dr n. med. Karolina Karabin.
Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów jest twardy, łuszczący się guzek lub grudka o nierównej powierzchni, pokryta strupem lub owrzodzeniem. Zmiana zazwyczaj ma kolor czerwony, różowy, rzadziej brązowy.
Zwykle pojawia się na skórze wystawionej na działanie promieni słonecznych - na twarzy (czole, nosie, ustach, małżowinach usznych), dłoniach, ramionach, karku i podudziach. Sygnałem świadczącym o SCC może być też owrzodzenie skóry, które nie chce się goić. Brzegi są często stwardniałe, a zmiana bolesna lub nadwrażliwa na dotyk.
Zgrubienia, rogowacenie i przebarwienia skóry również mogą być oznaką raka kolczystokomórkowego. Warto też zwrócić uwagę na zmiany, które powstają w miejscach wcześniej uszkodzonych (w obrębie blizn, oparzeń, przewlekłych ran czy stanów zapalnych).
Rak może również występować w lokalizacjach mniej typowych, takich jak okolice ust, narządów płciowych i paznokci. W tych miejscach przypomina niegojące się owrzodzenie, nadżerkę, brodawkowatą narośl lub zmianę barwnikową.
W przypadku paznokci może powodować deformację płytki, zaczerwienienie, obrzęk i ból. Objawy towarzyszące to świąd, pieczenie, bolesność przy dotyku, krwawienie lub wyciek ropy.
Pomimo wyglądu nieprzypominającego na pierwszy rzut oka raka skóry, w rzeczywistości rak kolczystokomórkowy skóry jest bardzo groźny, gdyż może dawać przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych i tkanek
- podkreśliła specjalistka.
Rak kolczystokomórkowy skóry - diagnostyka i leczenie
Biopsja skóry jest obowiązkowa u wszystkich pacjentów z podejrzeniem raka kolczystokomórkowego skóry. W tym celu lekarz pobiera wycinek zmieniony chorobowo, a metoda biopsji będzie zależała od wielkości i lokalizacji zmiany
- wyjaśniła.
Konieczne jest również sprawdzenie, czy nowotwór nie spowodował przerzutów do okolicznych węzłów chłonnych i tkanek. W tym celu wykonuje się USG i/lub biopsę węzłów, a także RTG klatki piersiowej i USG jamy brzusznej.
Podstawową metodą leczenia raka kolczystokomórkowego skóry jest jego chirurgiczne wycięcie z marginesem zdrowej skóry. U pacjentów, którzy nie zostali zaklasyfikowani do chirurgicznego wycięcia zmiany, stosuje się radioterapię. Ponadto radioterapię stosuje się jako terapię uzupełniającą po wycięciu raka kolczystokomórkowego skóry, zwykle w przypadku bardzo dużych guzów
- powiedziała.
U osób obciążonych wysokim ryzykiem przerzutów stosuje się chemioterapię ogólnoustrojową.
W leczeniu raka kolczystokomórkowego skóry wykorzystuje się również metody miejscowe, takie jak chemioterapia miejscowa, a także techniki zabiegowe, w tym laseroterapia, krioterapia oraz elektrokoagulacja
- dodała.
