Nowa szczepionka onkologiczna na raka trzustki i jelita zachwyca naukowców. Czy to rewolucja w leczeniu raka?

Nowa szczepionka przeciwnowotworowa ELI-002 2P, celująca w mutacje KRAS w raku trzustki i jelita grubego, wykazała w badaniach klinicznych fazy 1 wysoką skuteczność. Immunoterapia znacząco wydłuża przeżycie chorych z minimalną chorobą resztkową, aktywując komórki T i zmniejszając ryzyko nawrotu nowotworu.

Nowa szczepionka ELI-002 2P może zmienić leczenie raka trzustki i jelita grubego. W badaniu klinicznym fazy 1 wykazała skuteczność w zwalczaniu mutacji KRAS, odpowiadających za rozwój tych nowotworów. Wyniki sugerują, że terapia może znacząco zmniejszyć ryzyko nawrotu choroby.

Nowa szczepionka ELI-002 2P – przełom w leczeniu raka trzustki i jelita grubego

Badanie opublikowane w Nature Medicine wskazuje, że preparat ELI-002 2P może stać się kluczowym narzędziem w walce z nowotworami związanymi z mutacjami KRAS. Jak podkreślają autorzy, „w tym pierwszym badaniu fazy 1 wykazaliśmy, że szczepionka skierowana na węzły chłonne, celująca w onkogeny KRAS, jest immunogenna u 84% pacjentów”. Mutacje KRAS, w tym G12D i G12R, odpowiadają za 93% przypadków raka trzustki i połowę przypadków raka jelita grubego. Dotąd były one niezwykle trudne do skutecznego zaatakowania. ELI-002 2P, dzięki modyfikacji amfifilowej, trafia bezpośrednio do węzłów chłonnych, gdzie aktywuje komórki odpornościowe.

Badanie AMPLIFY-201 – szczegóły i uczestnicy

Do badania włączono 25 osób – 20 z rakiem trzustki i 5 z rakiem jelita grubego – z potwierdzoną obecnością minimalnej choroby resztkowej (MRD) po operacji i chemioterapii. „Żaden z pacjentów nie przerwał leczenia z powodu toksyczności, a nie odnotowano zespołu uwalniania cytokin ani zdarzeń autoimmunologicznych” – informują badacze. Pacjenci otrzymywali stałą dawkę peptydów G12D i G12R oraz rosnące dawki adjuwantu Amph-CpG-7909. Maksymalna tolerowana dawka nie została osiągnięta, a dawkę zalecaną do fazy 2 (RP2D) ustalono na 10 mg adjuwantu.

Skuteczność – silna odpowiedź immunologiczna i redukcja biomarkerów

Wyniki były obiecujące:

• 84% pacjentów miało spadek biomarkerów nowotworowych,
• 24% osiągnęło całkowite ich wyczyszczenie,
• mediana przeżycia wolnego od nawrotu wyniosła 16,33 miesiąca.

Badacze zauważyli wyraźną korelację pomiędzy siłą odpowiedzi limfocytów T a wynikami leczenia: „U pacjentów z odpowiedzią powyżej mediany redukcja biomarkerów wynosiła −76,0%, podczas gdy poniżej mediany było to jedynie −10,2%”.

Mechanizm działania – „hitchhiking” na albuminie

Peptydy szczepionki są modyfikowane diacylowymi lipidami, które wiążą się z albuminą i w ten sposób docierają do węzłów chłonnych. Tam dochodzi do prezentacji antygenu i aktywacji zarówno limfocytów CD4+, jak i CD8+. „ELI-002 2P wywołała szeroką, wielofunkcyjną odpowiedź limfocytów T, obejmującą także antygeny KRAS inne niż te zawarte w szczepionce” – podkreślają autorzy publikacji.

Znaczenie kliniczne i kolejne etapy

Wyniki badania pokazują, że szczepionka może działać niezależnie od haplotypu HLA pacjenta, co odróżnia ją od terapii adoptywnych wymagających dopasowania. „Fakt, że odpowiedzi limfocytów T obserwowaliśmy także u pacjentów bez wcześniejszej reakcji immunologicznej, sugeruje potencjał do indukcji de novo odpowiedzi” – czytamy w Nature Medicine. Obecnie trwa faza 2 badania, obejmująca siedmiowalentną wersję szczepionki (ELI-002 7P), skierowaną przeciwko szerszemu spektrum mutacji KRAS/NRAS. ELI-002 2P to pierwsza w swoim rodzaju, gotowa do użycia szczepionka ukierunkowana na mutacje KRAS, z potencjałem do zmniejszenia liczby nawrotów raka trzustki i jelita grubego. Jak podsumowują badacze: „Te wyniki są obiecujące, ponieważ u pacjentów z wykrywalnym ctDNA po leczeniu raka trzustki nawrót jest niemal pewny. Nasze dane sugerują, że ELI-002 2P może ten scenariusz zmienić”.

Romana Makówka