Rzekomy guz mózgu - zespół wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego

Rzekomy guz mózgu, inaczej zespół wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego, oznacza wzrost ciśnienia wewnątrz czaszki ponad normę. Rzekomy guz mózgu to stan nagły i jeśli choremu nie zostanie udzielona pomoc, może umrzeć. Jakie są przyczyny i objawy rzekomego guza mózgu? Na czym polega leczenie?

Spis treści

1. Rzekomy guz mózgu (zespół wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego) - przyczyny
2. Rzekomy guz mózgu (zespół wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego) - objawy
3. Rzekomy guz mózgu (zespół wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego) - badania
4. Rzekomy guz mózgu (zespół wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego) - leczenie

Rzekomy guz mózgu, inaczej zespół wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego, oznacza, wzrost ciśnienia wewnątrz czaszki powyżej 20-25 mm Hg (norma to 7-15 mm Hg).

Jama czaszki jest zamkniętą, sztywną puszką kostną, na którą składają się mózg (80 proc. objętości), płyn mózgowo-rdzeniowy (10 proc.) i krew (10 proc.). W związku z tym zmiana objętości jednego z elementów stanowiących jej zawartość może spowodować wzrost ciśnienia śródczaszkowego (tzw. reguła Monro-Kellie). Wszystko zależy od przyrastającej objętości i czasu w jakim to się dzieje, jednak co najważniejsze - od procesów kompensacyjnych organizmu.

Rzekomy guz mózgu (zespół wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego) - przyczyny

Przyczynami przyrostu objętości struktur znajdujących się wewnątrz czaszki, a co za tym idzie - wzrostu ciśnienia śródczaszkowego, mogą być:

• guzy mózgu - zwykle są to przerzuty do mózgu, które rozpoznaje się u 20–40 proc. chorych na zaawansowane nowotwory złośliwe. Najczęściej diagnozuje się je u chorych na raka płuca i piersi oraz czerniaka skóry

Najczęstszymi przyczynami wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego są guzy mózgu.

• ropień mózgu
• krwiak mózgu
• wodogłowie
• urazy mózgu
• obrzęk mózgu, spowodowany np. zapaleniem mózgu/opon mózgowo-rdzeniowych, zatruciem wodnym, hiponatremią, krwawieniem podpajęczynówkowym
• inne przyczyny, pozaczaszkowe, m.in. niedrożność dróg oddechowych, niedociśnienie, nadciśnienie, obrzęk mózgu w przebiegu marskości wątroby

Rzekomy guz mózgu (zespół wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego) - objawy

• bóle głowy bez towarzyszących nudności, opisywany jako pulsujący lub rozrywający oraz narastający pod wpływem czynników wywołujących przejściowy wzrost ciśnienia śródczaszkowego, np. kaszlu i ruchu. Bóle głowy są zwykle bardziej nasilone w godzinach porannych
• zaburzenia wzroku
• wymioty bez towarzyszących nudności
• zaburzenia świadomości
• podwyższone ciśnienie tętnicze krwi (objaw Cushinga)
• bradykardia, czyli wolny rytm serca

Rzekomy guz mózgu (zespół wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego) - badania

W przypadku podejrzenia wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego wykonuje się tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny.

Rzekomy guz mózgu (zespół wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego) - leczenie

W leczeniu stosuje się leki osmotycznie czynne (zwykle mannitol), które przeciwdziałają obrzękowi mózgu, a także leki moczopędne (zwiększają efektywność mannitolu) i kortykosteroidy (zmniejszają nasilenie objawów).

Dalsze postępowanie zależy od przyczyny choroby. Na przykład, w przypadku wodogłowia leczenie może polegać na założeniu drenażu. Z kolei w przypadku guzów mózgu u części chorych można uzyskać poprawę po zastosowaniu radioterapii i/lub chemioterapii.

Bibliografia:

Rolski W., Zespół wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego, "Medycyna Paliatywna" 2012, nr 4.

Monika Majewska