Porażenie mózgowe - przyczyny. Przyczyny mózgowego porażenia dziecięcego
Porażenie mózgowe (MPD) jest wynikiem uszkodzenia centralnego układu nerwowego. Przyczyny takiego stanu są wieloczynnikowe, jednak w pierwszej kolejności wymienia się wcześniactwo i niedotlenienie płodu, które często jest wynikiem nieprawidłowo przeprowadzonej akcji porodowej. Jakie są jeszcze przyczyny mózgowego porażenia dziecięcego (MPD)?
Spis treści
Przyczyny mózgowego porażenia dziecięcego (MPD) są wieloczynnikowe. Urazy mózgu mogą być wynikiem nieprawidłowości rozwojowych zachodzących już w łonie matki. Do uszkodzenia mózgu może dojść również w trakcie porodu, zwłaszcza tego, który trwa bardzo długo i jest skomplikowany. Porażenie mózgowe może też być nabyte po urodzeniu, w ciągu kilku pierwszych miesięcy życia dziecka.
Mózgowe porażenie dziecięce (MPD) - przyczyny. Patologie płodowe
1. Czynniki genetyczne: Obejmują zarówno aberracje chromosomalne (zmiany w liczbie lub strukturze chromosomów), jak i mutacje pojedynczych genów, które wpływają na prawidłowy rozwój układu nerwowego.
2. Wrodzone wady metabolizmu: Są to problemy z przyswajaniem lub przetwarzaniem kluczowych substancji, np. niektóre defekty enzymatyczne czy zaburzenia w metabolizmie kwasu foliowego, które mogą zaburzyć rozwój mózgu.
3. Uszkodzenia komórki jajowej i plemnika przez promieniowanie jonizujące.
4. Ekspozycja na czynniki patogenne: W czasie ciąży na płód mogą oddziaływać szkodliwe substancje lub drobnoustroje:
- Infekcje wirusowe i bakteryjne matki, takie jak różyczka, toksoplazmoza, cytomegalia, wirus opryszczki (HSV) czy w rzadszych przypadkach wirus Zika. Mogą one prowadzić do embriopatii (zaburzeń w powstawaniu narządów, między 3. a 8. tygodniem ciąży) lub fetopatii (zaburzeń rozwoju po 8. tygodniu ciąży).
- Substancje toksyczne, w tym alkohol (prowadzący do płodowego zespołu alkoholowego) czy promieniowanie jonizujące (mogące uszkadzać komórki jajowe i plemniki).
Pozostałe czynniki prenatalne:
- konflikt serologiczny: niezgodność grup krwi matki i płodu, prowadząca do rozpadu krwinek czerwonych u dziecka i potencjalnie do żółtaczki jąder podkorowych (kernicterus),
- płodowy zespół alkoholowy,
- niedobory witamin i mikroelementów, np. witaminy K, mogące prowadzić do krwawień wewnątrzczaszkowych u płodu,
- cukrzyca matki. Niekontrolowana cukrzyca ciążowa lub przedciążowa zwiększa ryzyko wad wrodzonych i powikłań okołoporodowych,
- urazy mózgu płodu.
Mózgowe porażenie dziecięce (MPD) - przyczyny. Uszkodzenia okołoporodowe
Do uszkodzeń mózgu może dojść również w trakcie samego porodu, zwłaszcza w przypadku komplikacji:
- Poród przedwczesny: Wcześniaki są szczególnie narażone na uszkodzenia mózgu ze względu na niedojrzałość naczyń krwionośnych i tkanek mózgowych.
- Niedotlenienie i niedokrwienie: Długi, skomplikowany poród (np. poród pośladkowy, użycie kleszczy, próżniociągu) lub inne komplikacje (np. przedwczesne odklejenie łożyska, wypadnięcie pępowiny, ucisk pępowiny) mogą prowadzić do niedoboru tlenu i krwi w mózgu dziecka, co jest jedną z głównych przyczyn MPD.
- Krwawienia około- i śródkomorowe: Często towarzyszą wcześniactwu i mogą prowadzić do uszkodzeń istoty białej mózgu lub wodogłowia.
Pozostałe czynniki okołoporodowe:
- Anomalie łożyska, takie jak łożysko przodujące lub przedwczesne odklejenie łożyska, mogące prowadzić do niedotlenienia.
- Toniczne skurcze macicy (zbyt duże napięcie spoczynkowe), które mogą zmniejszać przepływ krwi do łożyska.
- Rzadko, powikłania związane z narkozą stosowaną u matki.
Mózgowe porażenie dziecięce (MPD) - przyczyny. Uszkodzenia poporodowe
MPD może być również nabyte po urodzeniu, w ciągu pierwszych miesięcy życia dziecka, choć zdarza się to rzadziej:
- Urazy głowy: Na przykład w wyniku wypadków.
- Zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu: Zwłaszcza te o podłożu bakteryjnym, mogące prowadzić do poważnych uszkodzeń tkanki mózgowej.
- Zatory i zakrzepy naczyń mózgowych: Blokowanie przepływu krwi do mózgu.
- Uszkodzenia polekowe: Bardzo rzadkie powikłania związane z przyjmowaniem niektórych leków.
- Ciężka hipoglikemia: Długotrwałe i bardzo niskie stężenie cukru we krwi i mózgu u noworodka może prowadzić do uszkodzeń neuronów.
- Ciężka, nieleczona żółtaczka noworodków (hiperbilirubinemia): Może prowadzić do wspomnianego kernicterus, czyli uszkodzenia mózgu przez nadmiar bilirubiny.
