Czy diabetyk może jeść pizzę?

Weryfikacja

Autor: Aleksandra Żyłowska-Mharrab, dietetyk, technolog żywności, edukator

Pizza zdecydowanie nie kojarzy się ze zdrowym jedzeniem. A pizza w diecie diabetyka? Stereotypowo – zakazana. Naładowana węglowodanami i tłuszczem, zaburzająca glikemię. Czy zatem diabetyk może jeść pizzę? Czy pizza podnosi poziom cukru we krwi? Jak podawać insulinę, jedząc pizzę? I jak nie zwariować, godząc zdrową dietę cukrzycową z ulubionymi przyjemnościami?

Spis treści

1. Czy diabetyk może jeść pizzę?
2. Czy pizza podnosi poziom cukru we krwi?
3. Jak przyjmować insulinę, jedząc pizzę?
4. Jaka pizza jest najlepsza dla diabetyka?
5. Jak włączyć pizzę do zdrowej diety w cukrzycy?

Gdy słyszysz pytanie, czy diabetyk może jeść pizzę, zapewne automatycznie nasuwa ci się negatywna odpowiedź. Bo przecież pizza zawiera ogromną ilość węglowodanów, dużo tłustego sera, jest ciężkostrawna i niezdrowa. Tak wygląda stereotypowe myślenie o pizzy. A jak jest w rzeczywistości? Czy naprawdę diabetyk nie może jeść pizzy?

Czy diabetyk może jeść pizzę?

Jak w każdym przypadku, czy to osoby zdrowej, czy chorującej, dieta idealna nie istnieje. A przynajmniej nikt nie jest w stanie wytrzymać na diecie idealnej dłużej niż kilka tygodni. Tak samo diabetycy. Osoby chore na cukrzycę często żyją z nią po kilkadziesiąt lat. Niemożliwe jest, aby w tym czasie odmawiały sobie każdego jedzenia, które nie jest polecane w tej chorobie.

Jedzenie pełni bardzo wiele innych funkcji poza dostarczaniem składników pokarmowych, a odmawianie sobie ulubionych dań miesiącami czy latami powoduje frustracje, czasem wykluczenie z grupy oraz nasila stygmatyzowanie osób na specjalnych dietach. Od każdej zdrowej diety dozwolone są odstępstwa, aby zachować emocjonalną równowagę.

Diabetyk może jeść pizzę, o ile nie staje się ona jego codziennym daniem. Musi jednak pamiętać o kilku kwestiach. Pizza dla diabetyka jest nieco zdradliwym posiłkiem, dlatego jej jedzenie wymaga świadomości tego, jak organizm cukrzyka reaguje na duże ilości węglowodanów w połączeniu z tłuszczem.

Od tego powinna być uzależniona ilość jedzonej pizzy czy pora posiłku. Osoby z cukrzycą typu 1 muszą dodatkowo przetestować najlepszy dla siebie sposób dawkowania insuliny, który pomoże im utrzymać stabilny poziom cukru we krwi.

Czy pizza podnosi poziom cukru we krwi?

Pizza zawiera potężną dawkę węglowodanów. Jeden kawałek pizzy wielkości dłoni dostarcza około 16-20 g węglowodanów. Dla porównania jest to podobna ilość do dużej kromki białego pszenno-żytniego chleba.

O ile jedna kromka chleba do śniadania wydaje się czymś normalnym, o tyle zaprzestanie jedzenia pizzy po jednym kawałku dla większości osób jest problematyczne.

Pizza podnosi poziom cukru we krwi z powodu wysokiej zawartości węglowodanów. Jednocześnie zawiera dużo tłuszczu, a czasem też dodatkowo nieco białka. Te składniki pokarmowe wpływają na tempo trawienia, wchłaniania glukozy z przewodu pokarmowego i szybkość jej uwalniania do krwi.

Dzięki zawartości tłuszczu i białka, indeks glikemiczny pizzy z serem maleje i jest ona trawiona dużo wolniej niż samo ciasto do pizzy. Cukier we krwi nie wzrasta szybko po zjedzeniu pizzy. Z jednej strony to dobra wiadomość dla diabetyków. Z drugiej jednak, przez kombinację ilości węglowodanów i tłuszczów w pizzy, wielu diabetyków nie doświadczy stopniowego, łagodnego wzrostu poziomu glukozy we krwi, tylko jej opóźniony, nagły skok po około 2-5 godzinach po jedzeniu pizzy.

Opóźniony skok poziomu glukozy we krwi jest dużo większym problemem dla osób stosujących zastrzyki insuliny niż metforminę. Nie oznacza to jednak, że diabetyk przyjmujący insulinę nie może jeść pizzy.

Diabetyk, czy to z cukrzycą typu 1, czy 2, może jeść pizzę, ale w cukrzycy insulinozależnej ta przyjemność wymaga zaplanowania przyjmowania dawek insuliny.

Jak przyjmować insulinę, jedząc pizzę?

W przypadku dań takich jak pizza samo liczenie węglowodanów i wymienników węglowodanowych się nie sprawdza. Duża zawartość tłuszczu w posiłku sprawia, że węglowodany są trawione i wchłaniane wolniej.

W pizzy przeważają tzw. szybkie węglowodany, które spowodują wyrzut glukozy do krwi, ale z opóźnieniem. Żeby jak najbardziej złagodzić ten efekt i wypłaszczyć krzywą glukozową, konieczne jest odpowiednie podawanie insuliny.

Zanim pizza trafi na stół, dobrze by było założyć, ile kawałków zjesz jako diabetyk i ile węglowodanów ta porcja zawiera, a na tej podstawie ustalić ilość niezbędnej do przyjęcia insuliny.

Dawkę insuliny potrzebnej do trawienia pizzy należy podzielić na 2 lub 3 porcje. Pory ich przyjmowania są ściśle zależne od ciebie i reakcji twojego organizmu. Nie ma jednego dobrego schematu podawania insuliny przy jedzeniu pizzy, ale przykładowe mogą wyglądać następująco:

• 1. porcja 15 minut przed posiłkiem, kolejna bezpośrednio po zakończeniu jedzenia, ostatnia w godzinę po jedzeniu;
• 1. porcja 30 minut przed posiłkiem, 2. w trakcie jedzenia, ostatnia 2 godziny po zakończeniu jedzenia;
• 1. porcja w momencie rozpoczęcia jedzenia, kolejna 2 godziny po zakończeniu jedzenia.

Co z cukrzycą ciążową i cukrzycą typu 2? W przypadku tych typów cukrzycy kontrola glikemii nie jest tak trudna jak w cukrzycy typu 1.

Kluczowe jest zjedzenie mniejszej porcji węglowodanów (według zasady „najeść się, ale nie przejeść”, co oznacza, aby skończyć jedzenie przed pojawieniem się uczucia pełnego żołądka), a jeśli osoba przestrzega wymienników węglowodanowych w posiłkach, przeliczenie ich i dopasowanie porcji pizzy do dozwolonej ilości WW.

Dla wyrównania glikemii poposiłkowej bardzo korzystny jest ruch, dlatego po zjedzeniu pizzy zalecany jest 30 minutowy spacer lub marsz.

Jaka pizza jest najlepsza dla diabetyka?

Im mniej węglowodanów w posiłku, tym lepiej dla diabetyka. Jeśli w posiłku przeważają tzw. wolne węglowodany, również pomaga to w kontroli glikemii. Dlatego, wybierając pizzę, warto kierować się kilkoma wskazówkami.

• Pizza na cienkim cieście jest lepsza niż na grubym. Zawiera mniej węglowodanów.
• Pizza na cieście z razowej mąki jest lepsza niż na cieście z mąki białej. Jest wolniej trawiona.
• Ciasto na pizzę o niskiej zawartości węglowodanów, np. na spodzie z kalafiora lub z mąkami z orzechów może stanowić dobrą alternatywę, jeśli od smaku ciasta ważniejszy jest dla ciebie smak dodatków. Nie dajmy sobie jednak mydlić oczu – niskowęglowodanowy spód do pizzy nie smakuje jak zwykły spód do pizzy.
• Kiełbasa czy pierś z kurczaka? Ilość mięsa na pizzy zwykle jest bardzo mała, więc wybór kiełbasy lub chudego kurczaka nie wpłynie wyraźnie na zawartość tłuszczu w pizzy. Jego głównym źródłem jest ser.

Jak włączyć pizzę do zdrowej diety w cukrzycy?

Jeśli lubisz pizzę, nie ma powodu, aby całkowicie z niej rezygnować, nawet chorując na cukrzycę.

O ile pizzę jesz od czasu do czasu i stanowi ona dodatek do zdrowej, zbilansowanej diety, jej jedzenie nie powinno wywoływać u ciebie poczucia winy. Całkowita rezygnacja z ulubionych produktów wywołuje jeszcze większe pragnienie ich zjedzenia, a czasem wręcz obsesyjne myślenie o konkretnym posiłku, które nie ma nic wspólnego z głodem, a jedynie z zaspokojeniem emocjonalnej potrzeby. To zjawisko potwierdza nauka.

Żeby pizza w łagodniejszy sposób odbiła się na glikemii, warto połączyć ją z sałatką z surowych warzyw, np. z kurczakiem lub tuńczykiem. Jedzenie sałatki jako dodatku do pizzy sprawi, że szybciej poczujesz sytość, zjesz mniej pizzy, niż gdybyś jadł tylko ją, a przy tym cały czas będziesz usatysfakcjonowany posiłkiem.

Jeśli masz czas i lubisz gotować, zrób pizzę w domu. W ten sposób najlepiej skontrolujesz grubość ciasta, unikniesz cukru w sosie pomidorowym i wybierzesz sycące dodatki – pieczarki, brokuły, szpinak, czerwoną fasolę, mięso. Zamawiając pizzę, zapytaj o opcję na cienkim cieście.

Odżywiając się zdrowo i racjonalnie, nie należy skupiać się na jednym, konkretnym posiłku, ale na jakości wszystkiego, co jesz. Jeśli bazą twojej diety są niskoprzetworzone produkty, warzywa i źródła białka, pizza od czasu do czasu nie pogorszy twojego stanu zdrowia.

Aleksandra Żyłowska-Mharrab, dietetyk, technolog żywności, edukator