Immunoglobuliny typu G (IgG)

Immunoglobuliny typu G (IgG), inaczej przeciwciała typu G, są szczególnie istotne, gdyż są one najliczniejszymi i najtrwalszymi przeciwciałami w naszym organizmie. Przeciwciała IgG chronią organizm przed zakażeniami, a czasami w wyników błędów w ich syntezie powstają przeciwciała skierowane przeciwko własnym tkankom. Na czym polega badanie poziomu immunoglobuliny typu G? Co oznaczają immunoglobuliny IgG poniżej normy, a co podwyższone?

Spis treści

1. Immunoglobuliny typu G (IgG) - rola w organizmie
2. Immunoglobuliny typu G (IgG) - rodzaje
3. Immunoglobuliny typu G (IgG) - wskazania do badania
4. Immunoglobuliny typu G (IgG) - na czym polega badanie?
5. Immunoglobuliny typu G (IgG) - norma
6. Immunoglobuliny typu G (IgG) - wyniki. Co oznacza podwyższony poziom?
7. Immunoglobuliny typu G (IgG) - wyniki. Co oznacza obniżony poziom?
8. Immunoglobuliny typu G (IgG) - testy diagnostyczne wykorzystujące przeciwciała IgG
9. Immunoglobuliny typu G (IgG) - zastosowanie przeciwciał IgG w leczeniu

Immunoglobuliny typu G (IgG), inaczej przeciwciała typu G, jest białkiem odpornościowym wytwarzanym przez komórki układu odpornościowego – komórki plazmatyczne, które są rodzajem limfocytów B. Przeciwciała IgG są wytwarzane pod wpływem kontaktu z różnymi cząsteczkami chemicznymi (antygenami), które układ odpornościowy uznaje za obce.

Antygenami mogą być fragmenty bakterii, wirusów, grzybów, pokarmów, pyłków roślin, a w niektórych sytuacjach własne tkanki organizmu (tzw. autoantygeny). Przeciwciała IgG działają bardzo swoiście, gdyż są skierowane zawsze przeciwko konkretnemu antygenowi i są głównie wytwarzane w późniejszych etapach odpowiedzi odpornościowej, zastępując mniej swoiste przeciwciał IgM.

Immunoglobuliny typu G (IgG) - rola w organizmie

Przeciwciała IgG są wytwarzane w organizmie jako jedne z ostatnich i mogą dzięki tzw. pamięci immunologicznej komórek plazmatycznych utrzymywać się we krwi nawet kilkadziesiąt lat. Z uwagi na to są uważane za najtrwalsze przeciwciała.

Przeciwciała IgG są najliczniejszym typem przeciwciał w organizmie i stanowią około 80 proc. wszystkich typów przeciwciał.

Przeciwciała IgG mają zdolność tworzenia kompleksów immunologicznych z cząsteczkami antygenu oraz aktywacji układu dopełniacza, który jest zgrupowaniem białek inicjującym stan zapalny. Proces ten ma na celu neutralizację antygenu i bezpieczne usuniecie go z organizmu.

Komórki układu odpornościowego, m. in. makrofagi i neutrofile, posiadają na swojej powierzchni receptory, które łączą się z fragmentami przeciwciał IgG w kompleksach immunologicznych. Dzięki temu mogą pochłonąć i rozłożyć kompleksy immunologiczne w procesie fagocytozy (polega on na wychwytywaniu i pochłanianiu przez komórkę mikroskopijnych ciał stałych).

Przeciwciała IgG są jedynymi przeciwciałami, które przechodzą przez łożysko. W trakcie ciąży kobieta przekazuje płodowi swoje przeciwciała IgG, które utrzymują się u dziecka jeszcze przez około rok po porodzie. Jednocześnie tuż po porodzie dziecko pod wpływem kontaktu z antygenami środowiskowymi zaczyna wytwarzać własne przeciwciała IgG.

Immunoglobuliny typu G (IgG) - rodzaje

Przeciwciała IgG ze względu na różnice w strukturze molekularnej zostały podzielone na cztery podtypy:

• IgG1 – najliczniejsze IgG stanowiące 67 proc. wszystkich podtypów; niedobór IgG1 zwykle towarzyszy ogólnemu niedoborowi przeciwciał
• IgG2 – stanowi 22 proc. IgG i charakteryzuje się najniższą swoistością; objawem niedoboru IgG2 są nawracające zakażenia bakteryjne i wirusowe
• IgG3 – stanowią 8 proc. IgG i najsilniej aktywują układ dopełniacza; objawem niedoboru IgG3 mogą być zakażenia wirusowe
• IgG4 – najmniej liczny podtyp IgG (3 proc.), który chroni organizm przed reakcjami alergicznymi i jako jedyne nie aktywuje układu dopełniacza; wzrost IgG4 obserwuje się w trakcie immunoterapii alergenowej (odczulania)

Przeciwciała IgG można podzielić również na całkowite i swoiste. Swoiste przeciwciała IgG, są wytwarzane w ciągu całego życia po kontakcie z różnymi antygenami. Badanie swoistych przeciwciał IgG ma szczególne znaczenie w diagnostyce chorób zakaźnych i chorób autoimmunologicznych. Wszystkie swoiste przeciwciała IgG w organizmie, stanowią pulę całkowitych przeciwciał IgG.

Immunoglobuliny typu G (IgG) - wskazania do badania

Wskazania do badania poziomu immunoglobuliny typu G (IgG) to podejrzenie:

• wrodzonych niedoborów odporności o podłożu genetycznym, np. ciężkiego złożonego niedoboru odporności (SCID)
• wtórnych niedoborów odporności, np. AIDS
• marskości wątroby
• choroby autoimmunologicznej, np. reumatoidalnego zapalenia stawów, choroby Hashimoto
• nowotworów hematologicznych, np. szpiczaka mnogiego, chłoniaków
• chorób zakaźnych, np. boreliozy, opryszczki
• inwazji pasożytniczych, np. lambliozy, glistnicy

Inne wskazanie to diagnostyka konfliktu serologicznego. W konflikcie serologicznym dochodzi do wytwarzania przeciwciał przeciwko krwinkom czerwonym dziecka płodu i ich niszczeniu, ponieważ przeciwciała IgG przechodzą przez łożysko.

Badanie swoistych IgG (najczęściej łącznie z IgM) może być istotną informacją dotyczącą zakażeń bakteryjnych, wirusowych, grzybiczych oraz inwazji pasożytniczych. Przykładem jest diagnostyka boreliozy, w której stosuje się ocenę poziomu przeciwciał IgG i IgM. Przeciwciała IgG pojawiają się później w trakcie zakażenia, a ich podwyższony poziom będzie oznaczał przewlekłe zakażenie.

Badanie przeciwciał IgG swoistych tkankowo jest markerem toczącego się procesu autoimmunologicznego. Przykładem jest choroba Hashimoto, w której wysoki poziom przeciwciał IgG przeciwko peroksydazie tarczycowej (anty-TPO) występują u ponad 90 proc. chorych.

CZYTAJ TEŻ:

• Krążące kompleksy immunologiczne (KKI)
• Od czego zależy odporność organizmu?
• Immunoterapia - co to jest? Na czym polega immunoterapia?

Immunoglobuliny typu G (IgG) - na czym polega badanie?

W badaniach laboratoryjnych możemy oceniać stężenie zarówno całkowitego, jak i swoistych przeciwciał IgG. Obydwa badania można wykonać z krwi żylnej, a także w szczególnych przypadkach klinicznych w płynie mózgowo-rdzeniowym lub płynie stawowym.

Stężenie swoistych przeciwciał IgG najczęściej oznacza się za pomocą metod immunoenzymatycznych (np. test ELISA) lub metod immunofluorescencyjnych. Do oznacza całkowitego stężenia przeciwciał IgG rutynowo stosuje się metodę immunonefelometryczną i immunoturbidymetryczną.

Immunoglobuliny typu G (IgG) - wyniki. Co oznacza podwyższony poziom?

Zbyt niski poziom IgG może być spowodowana przez:

• rozległe oparzenia
• choroby przewodu pokarmowego np. celiakia
• choroby nerek, np. zespół nerczycowy
• nowotwory, np. białaczki
• leki, np. leki przeciwmalaryczne, cytostatyczne, glikokortykosteroidy
• zakażenia, np. HIV, sepsa
• niedożywienie
• powikłania cukrzycy

Podwyższony poziom IgG może być spowodowany także przez

• stan zapalny
• przewlekłe zakażenia
• choroby autoimmunologiczne, np. stwardnienie rozsiane
• choroby hematologiczne, np. chłoniakach, szpiczaku mnogim
• choroby wątroby, np. marskość wątroby

Immunoglobuliny typu G (IgG) - wyniki. Co oznacza obnizony poziom?

Diagnozować można również niedobór poszczególnych podtypów IgG. Niedobory poszczególnych podtypów IgG często są bezobjawowe lub mogą predysponować do częstszych zakażeń bakteryjnych, co utrudnia ich rozpoznanie. Szacuje się, że około 20 proc. populacji może mieć niedobory jednego podtypu IgG. U dzieci najczęściej występuje niedobór IgG2, a u dorosłych IgG3.

Immunoglobuliny typu G (IgG) - testy diagnostyczne wykorzystujące przeciwciała IgG

Przeciwciała IgG są powszechnie wykorzystywane do badań laboratoryjnych. Przeciwciała takie uzyskuje się w warunkach laboratoryjnych i nazywane są one przeciwciałami monoklonalnymi. Pochodzą one z jednego klonu komórki i są skierowane przeciwko jednemu swoistemu dla siebie antygenowi.

Podstawowa metoda produkcji przeciwciał monoklonalnych wykorzystuje myszy laboratoryjne i hodowle komórkowe. Polega ona na połączeniu dwóch rodzajów komórek: komórek nowotworowych (szpiczaka) i limfocytów B wytwarzających swoiste przeciwciała.

Następnie przeciwciała IgG mogą być modyfikowane poprzez przyłączanie do nich enzymów, radioizotopów lub barwników fluorescencyjnych. Metody wykorzystujące przeciwciała IgG to:

• ELISA
• RIA
• Westernblot
• cytometria przepływowa
• immunohistochemia
• mikromacierz białkowa

Immunoglobuliny typu G (IgG) - zastosowanie przeciwciał IgG w leczeniu

Przeciwciała monoklonalne mogą być również wykorzystane w leczeniu różnych chorób poprzez:

• uśmiercanie komórek nowotworowych np. Ofatumumab (IgG przeciwko markerowi CD20)
• hamowanie w transplantologii wybranych komórek układu odpornościowego np. Muronomab (IgG przeciwko markerowi CD3)
• hamowanie reakcji odpornościowych w chorobach autoimmunologicznych np. Adalimumab (IgG przeciwko czynnikowi martwicy nowotworowej alfa)

Piśmiennictwo

1. Vidarsson G. i wsp. IgG Subclasses and Allotypes: From Structure to Effector Functions. Front Immunol. 2014, 5, 520.
2. Agarwal S. i Cunningham-Rundles C. Assessment and clinical interpretation of reduced IgG values. Ann Allergy Asthma Immunol. 2007, 99(3), 281–283.
3. Ewa Bernatowska i wsp. Immunomodulacja w wieku rozwojowym w praktyce lekarza podstawowej opieki zdrowotnej – fakty i mity. Pediatria po Dyplomie 2013, 17, 1.
4. Paul W.E. Fundamental immunology, Philadelphia: Wolters Kluwer/Lippincott Williams & Wilkin 2008, 6th edition.
5. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, podręcznik dla studentów medycyny pod redakcją Dembińska-Kieć A. i Naskalski J.W., Elsevier Urban & Partner Wydawnictwo Wrocław 2009, wydanie 3.
6. Choroby wewnętrzne, pod redakcją Szczeklik A., Medycyna Praktyczna Kraków 2010

O autorze

dr n. med. Karolina Karabin, biolog molekularny, diagnosta laboratoryjny, Cambridge Diagnostics Polska

Z wykształcenia biolog ze specjalizacją mikrobiologia i diagnosta laboratoryjny z ponad 10-letnim stażem w pracy laboratoryjnej. Absolwentka Studium Medycyny Molekularnej oraz członek Polskiego Towarzystwa Genetyki Człowieka.Kierownik grantów naukowych realizowanych w Pracowni Diagnostyki Molekularnej przy Klinice Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych WUM. Tytuł doktora nauk medycznych w zakresie biologii medycznej obroniła na I Wydziale Lekarskim WUM. Autorka wielu prac naukowych i popularnonaukowych z zakresu diagnostyki laboratoryjnej, biologii molekularnej i żywienia. Na co dzień jako specjalista w zakresie diagnostyki laboratoryjnej prowadzi dział merytoryczny w Cambridge Diagnostics Polska oraz współpracuje z zespołem dietetyków w Poradni Dietetycznej CD. Ze specjalistami dzieli się praktyczną wiedzą dotyczącą diagnostyki i dietoterapii chorób na konferencjach, szkoleniach oraz na łamach czasopism i portali internetowych. Szczególnie zainteresowana wpływem współczesnego stylu życia na procesy molekularne w organizmie.

dr n. med. Karolina Karabin