Krótko o RSV. Jakie są drogi zakażenia?

Stojący tuż za Tobą klient w sklepie kichnął prosto w kierunku Twojego koszyka. W autobusie ktoś obok zakaszlał bez zasłaniania ust. Nawet nie zauważysz, kiedy wirus znajdzie drogę do Twojego organizmu – RSV przenosi się drogą kropelkową oraz przez kontakt z zakażonymi powierzchniami, dlatego wyjątkowo łatwo złapać go w codziennych sytuacjach [1] . Osoba zakażona może zarażać już przed wystąpieniem objawów [2] i średnio infekuje kolejne trzy.

Wirus potrafi unosić się w powietrzu nawet 7 m od osoby zakażonej [3]. Przez kilka godzin żyje także na nieumytych dłoniach, długopisach, klamkach, zabawkach, blatach czy telefonach oraz innych powierzchniach [4]. Chociaż szczyt zachorowania na RSV przypada na okres jesienno-zimowy, wirus krąży w powietrzu przez cały rok. A to znaczy, że powinniśmy chronić się przed nim bez względu na porę.

Czym tak naprawdę jest? RSV (respiratory syncytial virus) czyli syncytialny wirus oddechowy) jest jedną z najczęstszych przyczyn ostrych infekcji dolnych dróg oddechowych.

Objawy RSV. Na co zwrócić uwagę?

U dorosłych zakażenie RSV może objawiać się jak typowa infekcja [5]:

• gorączką lub stanem podgorączkowym,
• katarem, kichaniem,
• zatkaniem nosa,
• kaszlem,
• świszczącym oddechem,
• zmniejszeniem apetytu.

U niemowląt do 6. miesiąca życia objawy zakażenia RSV mogą z kolei obejmować [5]:

• podwyższoną temperaturę ciała,
• drażliwość,
• zmniejszoną aktywność,
• zmniejszony apetyt,
• bezdech (przerwy w oddychaniu trwające dłużej niż 10 sekund).

Niektórzy powinni chronić się bardziej. Sprawdź, czy jesteś w grupie ryzyka

Dla grup z naturalnie obniżoną odpornością może stanowić poważne zagrożenie zdrowia, a nawet życia. Chodzi przede wszystkim o osoby w wieku 60+ oraz niemowlęta do 6. miesiąca życia i urodzone przedwcześnie.

W przypadku seniorów ryzyko ciężkiego przebiegu zwiększają dodatkowo choroby przewlekłe, m.in. [7,8,9]:

• problemy z sercem (np. niewydolność serca, choroba wieńcowa),
• cukrzyca,
• choroby płuc (np. astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc),
• otyłość z BMI ≥ 40,
• choroby wątroby (np. marskość),
• niedobory odporności.

U nich RSV może prowadzić do zapalenia płuc i problemów z oddychaniem [10,11], co zwiększa ryzyko hospitalizacji [12]. Ponadto są bardziej narażeni na powikłania m.in. ze strony układu krążenia oraz zaostrzenie przebiegu chorób przewlekłych, takich jak astma [13].

W poważnych przypadkach, zakażenie u osób starszych może prowadzić nie tylko do hospitalizacji, ale nawet śmierci. W samym 2019 RSV spowodował prawie 20 000 zgonów szpitalnych oraz ponad 273 000 hospitalizacji wśród osób w wieku 60 lat i starszych w Unii Europejskiej [23]. 

Niemowlęta są z kolei narażone na rozwój zapalenia oskrzelików i zapalenia płuc [14]. Nawet 2–3 na 100 niemowląt z RSV może wymagać hospitalizacji [15].

RSV a inne wirusy układu oddechowego – najważniejsze różnice

Na pierwszy rzut oka infekcja RSV to choroba, która może być podobna do grypy czy COVID-19 – ponieważ objawia się podobnie, m.in. podwyższoną temperaturą, zmęczeniem, kaszlem czy katarem. Badania wykazały jednak, że u dorosłych (zwłaszcza osób starszych) infekcja RSV może mieć poważniejszy przebieg [16].

Co to oznacza w praktyce? RSV częściej powoduje zapalenie płuc [17], częściej wymaga leczenia tlenem [18] i częściej prowadzi do powikłań [19,20]. Wiąże się też z dłuższym pobytem w szpitalu niż grypa (8 kontra 6 dni [21]).

Jak chronić się przed RSV? 9 praktycznych wskazówek dla seniorów i kobiet w ciąży

Jeśli jesteś w wieku 60+ lub  spodziewasz się dziecka – szczególnie zadbaj o profilaktykę.

1. Zapytaj lekarza lub farmaceutę o możliwość profilaktyki

Na infekcję RSV nie ma obecnie celowanego leczenia. Można jednak wykonać szczepienie ochronne, np. w przychodni lub aptece. To jedyna skuteczna metoda profilaktyczna. Szczepienia są zalecane przede wszystkim osobom narażonym na ciężki przebieg RSV – osobom po 60. roku życia oraz kobietom w ciąży, zgodnie z zaleceniami WHO, już od 28. tygodnia (szczepiąc się, chronią niemowlęta przez 6 pierwszych miesięcy ich życia).

Seniorzy mogą zapytać lekarza lub farmaceutę o możliwość wykonania szczepienia, by chronić się przed ciężkimi powikłaniami RSV. Dla niektórych z nich szczepienie może okazać się bezpłatne.

Kobiety w ciąży o szczepienie mogą zapytać lekarza POZ, ginekologa lub położną. To ważny sposób ochrony dziecka już od momentu narodzin i przez pierwsze miesiące życia. Szczepienie przyszłej mamy umożliwia naturalne przekazanie przeciwciał przez łożysko, zmniejszając tym samym ryzyko zachorowania i ciężkiego przebiegu u malucha.

Więcej o RSV można znaleźć na stronie www.szczepieniersv.pl.

2. Unikaj kontaktu z chorymi

Jeśli ktoś w Twoim otoczeniu ma katar, kaszel czy gorączkę, staraj się zachować dystans i ograniczyć kontakt. W miarę możliwości unikaj też dużych skupisk ludzi, a jeśli to niemożliwe – noś maseczkę ochronną.

3. Często myj ręce

Dokładne mycie rąk wodą z mydłem przez 20–30 sekund to najprostszy i najskuteczniejszy sposób, aby usunąć wirusy z powierzchni skóry. Rób to zawsze po powrocie do domu, przed jedzeniem oraz po kontakcie z innymi osobami. Dobrze, by mycie rąk stało się codziennym rytuałem – nawet jeśli wychodzisz tylko do sklepu pod blokiem czy na krótki spacer.

4. Stosuj żele do dezynfekcji

Jeśli nie masz dostępu do umywalki i mydła, zastosuj preparat do dezynfekcji rąk (taki jak żel czy spray). Zabieraj go ze sobą np. do sklepu, przychodni czy komunikacji miejskiej. Dobrze mieć taki żel zawsze w torebce, kieszeni lub przy wózku na zakupy.

5. Dezynfekuj powierzchnie

Klamki, włączniki światła, poręcze, uchwyty koszyków zakupowych, piloty, telefony, zabawki dziecięce – RSV może przetrwać na nich przez kilka godzin. Warto przecierać je więc środkiem dezynfekującym, np. w formie chusteczek.

6. Nie dziel się naczyniami, sztućcami, butelkami

Nie dziel się  butelką, kubkiem, sztućcami czy innymi przedmiotami, które mają kontakt z jamą ustną.

7. Codziennie wietrz mieszkanie

Wietrzenie pomaga usunąć wirusy z pomieszczeń. Pamiętaj więc, aby regularnie otwierać okna, bez względu na pogodę – i tym samym poprawić jakość powietrza w domu. Szczególnie, jeśli większość czasu spędzasz w domu.

9. Nie bagatelizuj objawów 

„To tylko katar…” – z takim myśleniem narażasz siebie i innych na poważne powikłania, a nawet wizytę w szpitalu. Reaguj od razu! Nawet pozornie lekkie objawy mogą się szybko rozwinąć – lepiej skonsultować je wcześniej niż za późno.

Wirus, który może odezwać się w każdej chwili

Z chorowaniem szczególnie kojarzy się sezon jesienno-zimowy. RSV krąży jednak przez cały rok – i może być szczególnie niebezpieczny dla najstarszych oraz najmłodszych. Jeśli Ty lub Twoi bliscy jesteście w wieku ryzyka, porozmawiaj z lekarzem lub farmaceutą na temat szczepienia przeciw RSV. W przypadku tego wirusa czujność to nie przesada – to troska! Szczepienie jest jedyną skuteczną metodą profilaktyczną w walce z wirusem.

Artykuł sponsorowany Pfizer Polska Sp. z o.o.

PP-UNP-POL-0414