Prawa pacjenta

Prawa pacjenta to zbiór regulacji, które określają, czego i w jakich okolicznościach może domagać się osoba korzystająca z opieki zdrowotnej. Źródłem praw pacjenta jest przede wszystkim Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, ustawa o działalności leczniczej, ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej oraz ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.

Zarejestrowanie się do lekarza, chociaż wydaje się prostą czynnością, nie zawsze przebiega bez komplikacji. Często z niezrozumiałych dla nas powodów odchodzimy od okienka z kwitkiem. Warto zatem wiedzieć, jakie prawa przy okienku ma pacjent, który chce skorzystać z porady lekarskiej.
Dla pacjenta, któremu podczas operacji zostawiono w brzuchu narzędzie chirurgiczne, nie jest ważne, czy było to niedbalstwo, czy błąd w sztuce lekarskiej. W obu przypadkach odpowiedzialność ponosi lekarz.
Kiedy chory człowiek dowiaduje się, że nie otrzyma leczenia, które może uratować jego życie, wpada w rozpacz, czasem się załamuje. Ale są też tacy, którzy nieustępliwie domagają się prawa do właściwego leczenia. Tak jak Jacek Gugulski – najpierw ratował siebie, teraz pomaga innym jako prezes Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych, organizacji, która przy wsparciu prawników i mediów w ramach projektu Pacjent Wykluczony walczy o dostęp chorych na raka do terapii.
Takie systemy jak eWUŚ, ZIP czy medmemo.pl mają ułatwić śledzenie historii choroby i pomóc w rejestracji do lekarza. W ostatnich latach wiele się mówi o wprowadzeniu do służby zdrowia różnorakiego oprogramowania, które ma ułatwić pracę gabinetom lekarskim, a leczenie pacjentom. Jak jest w rzeczywistości i co najważniejsze, z czego konkretnie możemy korzystać?
Honorowy Dawca Krwi oprócz najważniejszej korzyści - pomocy w ratowaniu ludzkiego życia, upoważniony jest też do korzystania z wielu zniżek, darmowego korzystania z komunikacji miejskiej i ulg podatkowych. Zobacz, jakie prawa i zniżki przysługują honorowemu krwiodawcy.
Zgodnie z obowiązującą ustawą o ochronie danych osobowych, dane do przeszczepu pacjentów i osób zainteresowanych są zbierane oraz przetwarzane tylko po uzyskaniu uprzedniej zgody potencjalnego dawcy. Dane te są przechowywane przy zachowaniu maksymalnych środków bezpieczeństwa. Przetwarzanie danych jest możliwe tylko wtedy, gdy jest to konieczne do realizacji przeszczepu.
Badania prenatalne mają wykryć choroby wrodzone i genetyczne płodu, takie jak zespół Downa, wady cewy nerwowej, nieprawidłowości chromosomów. Przeprowadzenie badań prenatalnych (inwazyjnych) zaleca się głównie kobietom ciężarnym po 35. roku życia, które są pierwszy raz w ciąży albo nie rodziły w okresie 2-5 lat. Lekarz ma obowiązek skierowania kobiety na badania prenatalne i preimplantacyjne, jeśli istnieją do tego wskazania medyczne.
Błąd lekarski to temat, który regularnie powraca w mediach. Krzysztof Makuch, wiceprezes Okręgowej Rady Lekarskiej w Warszawie i członek Naczelnej Rady Lekarskiej tłumaczy, co można uznać za błąd lekarski, jak rozumieć brak staranności w postępowaniu lekarskim i w jaki sposób można udowodnić, że zostało się ofiarą błędu lekarza.
Karetkę pogotowia powinno się wzywać tylko w sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia lub w sytuacjach, kiedy wypadek może doprowadzić do istotnego uszczerbku na zdrowiu. Co zrobić, gdy nocą lub w niedzielę pilnie potrzebujemy pomocy? Naucz się trzeźwo oceniać sytuację, aby nie wzywać pogotowia w sytuacji, kiedy nie jest to konieczne, bo w tym czasie ktoś inny może naprawdę potrzebować lekarza.
Uważasz, że lekarz źle wywiązał się ze swoich obowiązków? W ocenie efektów leczenia nie kieruj się emocjami. By dochodzić własnych praw, trzeba mieć mocne argumenty. Co zrobić, by błąd lekarza udowodnić?
Trwała niepełnosprawność dziecka może być powodem nieodpowiednio przyjętego porodu. Błąd podczas porodu następuje zwykle z winy lekarza, pielęgniarki czy położnej, którzy nie działają zgodnie z procedurami medycznymi. Znajomość tych wytycznych może pomóc w ustaleniu przyczyny niepełnosprawności dziecka.
Błędna diagnoza lekarska może wynikać z nieodpowiedniej interpretacji badań. Lekarz, który postawił diagnozę niezgodną z aktualnym stanem wiedzy medycznej powinien ponieść konsekwencje swoich decyzji.  W jaki sposób uzyskać odszkodowanie za szkody zdrowotne poniesione w wyniku błędnej diagnozy? Radca prawny przeprowadza przez skomplikowaną procedurę rozpoczęcia postępowania przed Komisją ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych.

Prawa pacjenta powinny być respektowane przez wszystkie podmioty, które biorą udział w organizowaniu pomocy medycznej – począwszy od organów państwowych i samorządowych, aż po pojedyncze osoby, które realizują dane świadczenie.

Podstawowym prawem pacjenta jest prawo do świadczeń zdrowotnych. Przejawia się ono w możliwości korzystania z pomocy medycznej na poziomie zagwarantowanym przez aktualny stan wiedzy oraz realizowanej w sposób rzetelny i zgodny z zasadami sztuki. To także możliwość żądania drugiej opinii specjalisty.

Innym prawem pacjenta jest prawo wyboru. Dotyczy ono zarówno możliwości podjęcia decyzji o tym, w której placówce osoba podejmie leczenie, jak i z pomocy którego specjalisty będzie korzystała.

Z kolei prawem pacjenta, z którego korzystamy praktycznie wszyscy jest prawo do informacji. Powinno być ono rozumiane bardzo szeroko i obejmuje m.in. poinformowanie o przysługujących pacjentowi uprawnieniach, świadczeniach realizowanych w danej placówce, lekarzach w niej zatrudnionych. Należy podkreślić, że informacja musi być przekazywana w formie przystępnej i zrozumiałej. Dotyczy to informacji o stanie zdrowia, diagnoz, wytycznych i zaleceń medycznych. Pacjent może także świadomie zrzec się otrzymywania informacji, ale musi wskazać, z czego i w jakim zakresie rezygnuje.

Przestrzeganie praw pacjenta pozwala na zachowanie odpowiednio wysokiego poziomu świadczenia usług medycznych i sprawia, że chorzy korzystają z fachowych konsultacji częściej i chętniej. Mają bowiem świadomość, że ich sytuacja i przywileje będą respektowane. W wybranych sytuacjach prawa pacjenta będzie realizował jego przedstawiciel ustawowy lub opiekun faktyczny.