Ostra ataksja móżdżkowa

Ostra ataksja móżdżkowa jest zespołem chorobowym o podłożu zakaźnym, którego dominującym objawem jest szybko rozwijający się zespół móżdżkowy. Jest łagodną, ograniczoną do móżdżku postacią wirusowego zakażenia ośrodkowego układu nerwowego. Jakie są przyczyny i objawy ataksji móżdżkowej? Jak przebiega leczenie?

Spis treści

1. Ostra ataksja móżdżkowa: objawy
2. Ostra ataksja móżdżkowa: diagnoza
3. Ostra ataksja móżdżkowa: różnicowanie
4. Ostra ataksja móżdżkowa: leczenie

Ostra ataksja móżdżkowa (acute cerebellar ataxia, ACA) najczęściej wywołują następujące czynniki etiologiczne: wirus ECHO, Coxsackie, Varicella zoster virus (VZV, wirus ospy), wirus odry, wirus grypy, wirus opryszczki oraz poliomyelitis. Zachorowania dotyczą zazwyczaj dzieci w wieku żłobkowym i przedszkolnym, a największa zapadalność przypada na okres jesienno-zimowy i wiosenny.

Ostra ataksja móżdżkowa: objawy

Początek choroby jest nagły, zwykle bezgorączkowy lub z krótkotrwałą i niewielką zwyżką ciepłoty ciała. W czasie kilkunastu godzin rozwija się zespół ciężkiej ataksji tułowia i kończyn dolnych, który uniemożliwia dziecku samodzielne chodzenie, a nawet stanie. Towarzyszyć temu mogą objawy zaburzonej koordynacji ruchów kończyn dolnych, drżenie zamiarowe, obniżenie napięcia mięśniowego, oczopląs i skandowanie mowy. Możliwe jest również współwystępowanie zaburzeń w zachowaniu dziecka, takich jak chwiejność emocjonalna, nadruchliwość czy zaburzenia snu.

Oprócz pełnoobjawowych postaci ostrej ataksji móżdżkowej występują również postacie o lekkim przebiegu z częściowym ujawnianiem się objawów klinicznych. Objawy neurologiczne utrzymują się wtedy przez kilka dni i zwykle dość szybko zmniejszają swoje nasilenie. U większości dzieci w ciągu miesiąca następuje pełny powrót do zdrowia, chociaż zdarzają się przypadki trwające dłużej.

Ostra ataksja móżdżkowa: diagnoza

Rozpoznanie ustala się na podstawie obrazu klinicznego i badaniu płynu mózgowo-rdzeniowego – zawsze po wykluczeniu nadciśnienia śródczaszkowego. W płynie mózgowo-rdzeniowym występuje początkowo niewielka pleocytoza limfocytowa, która w późniejszej fazie choroby ustępuje miejsca zwiększonemu stężeniu białka (tzw. rozszczepienie komórkowo-białkowe). Należy mieć na uwadze, że u części dzieci mogą nie występować zmiany w płynie mózgowo-rdzeniowym.

W diagnostyce wykorzystuje się również metody obrazowe ośrodkowego układu nerwowego takie jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny.

W celu wyjaśnienia etiologii choroby wskazane jest wykonanie badań wirusologicznych.

Ostra ataksja móżdżkowa: różnicowanie

Ostrą ataksję móżdżkową różnicuje się z zespołami móżdżkowymi o przewlekłym charakterze, procesami rozrostowymi w tylnej jamie czaszki, jak również z zatruciami, nietolerancją różnych leków i zespołem encefalopatii mioklonicznej.

Ostra ataksja móżdżkowa: leczenie

Nie ma leczenia przyczynowego ostrej ataksji móżdżkowej. Stosowanie farmakoterapii w postaci steroidów zazwyczaj jest niepotrzebne, ze względu na fakt, że proces chorobowy ma samoograniczający się charakter.