Obniżone napięcie mięśniowe - objawy, przyczyny, leczenie

Obniżone napięcie mięśniowe (hipotonia mięśniowa) najczęściej rozpoznaje się u niemowląt i dzieci. Charakterystycznym objawem jest wiotkość mięśni dziecka, które jest bezwładne, "przelewa się przez ręce". Jakie są jeszcze objawy obniżonego napięcia mięśniowego? Na czym polega leczenie? Jakie są przyczyny choroby?

Spis treści

1. Obniżone napięcie mięśniowe - objawy
2. Obniżone napięcie mięśniowe - przyczyny
3. Obniżone napięcie mięśniowe - diagnostyka
4. Obniżone napięcie mięśniowe - leczenie i rehabilitacja

Obniżone napięcie mięśniowe (hipotonia mięśniowa) to schorzenie, w przebiegu którego układ nerwowy nie współpracuje prawidłowo z układem mięśniowym. Droga impulsu nerwowego, która biegnie z mózgu do mięśni, jest uszkodzona. Skutkiem jest niedostateczna odpowiedź na ten impuls, co przejawia się zbyt "luźnymi", wiotkimi mięśniami.

Jeśli dziecko położone na brzuszku, nie próbuje unosić główki, nie bawi się własnymi rączkami, nie unosi do góry nóżek, są powody do niepokoju.

Oceny napięcia mięśniowego dokonuje lekarz zaraz po urodzeniu dziecka. Noworodek jest wówczas badany przez neonatologa według skali Apgar. Jednak nie zawsze można wtedy stwierdzić problemy. Mięśnie noworodka są zazwyczaj bardziej napięte niż u niemowlęcia, które skończyło miesiąc – to w tym okresie prawidłowe. Dlatego ważne jest obserwowanie rozwoju dziecka.

Obniżone napięcie mięśniowe - objawy

Gdy niemowlę i dziecko ma obniżone napięcie mięśniowe:

Dziecko z hipotonią mięśniową jest spokoje, ale tylko do czasu, gdy zmieniasz pozycję jego ciała - wtedy denerwuje się i krzyczy.

• jest wiotkie, "przelewa się przez ręce"
• niechętnie ssie pierś
• prawie nigdy nie płacze
• nie unosi stóp do buzi
• nie bawi się swoimi rączkami
• nie chwyta zabawek
• położone na brzuszku, nie próbuje unosić główki i nie opiera się na wyprostowanych w łokciach ramionach
• nie skupia wzroku, gdy się nad nim pochylasz i mówisz do niego
• gdy zmieniasz jego pozycję, np. podczas przewijania, denerwuje się i krzyczy
• podnoszone za rączki, nie „ciągnie” główki za sobą (opada ona na boki albo odchyla się do tyłu)
• nie przekręca się na boki i na brzuszek, nie próbuje pełzać

• posadzone, przewraca się
• siada później niż jego rówieśnicy. Wówczas wybiera pozycję litery "W", czyli siad między piętami, „siad żaby”. Wtedy pupa znajduje się między stopami. Charakterystyczne są też koślawe kolana
• krztusi się często podczas jedzenia
• w szkole ma trudności z pisaniem i kłopoty na lekcjach wychowania fizycznego

Obniżone napięcie mięśniowe - przyczyny

Przyczyną obniżonego napięcia mięśniowego mogą być choroby układu nerwowo- mięśniowego (rdzeniowy zanik mięśni, neuropatie, miopatie wieku niemowlęcego), a także zaburzenia genetyczne, np. zespół Downa, zespół Willego i Pradera.

Hipotonia mięśniowa może być również wynikiem niedotlenienia mózgu podczas porodu, krwawienia śródczaszkowego, zakażenia ośrodkowego układu nerwowego, encefalopatii.

Wśród innych przyczyn wyróżnia się choroby tkanki łącznej; elastopatie (dysfunkcje tkanki łącznej) pierwotne np.: Zespół Ehlersa i Danlosa, lub elastopatie wtórne w wyniku przebiegu chorób metabolicznych.

Obniżone napięcie mięśniowe - diagnostyka

Obniżone napięcie mięśniowe zwykle zostaje zauważone przez pediatrę podczas wizyt kontrolnych. Gdy zauważy jakieś nieprawidłowości, kieruje do neurologa. Specjalista zbada dziecko, oceni jego rozwój, odruchy, sprawdzi napięcie mięśniowe. Jeśli coś go zaniepokoi, zleci wykonanie bezbolesne USG przezciemiączkowego, które pozwoli ocenić mózg dziecka.

Metody te najlepiej dobierać do charakteru i nasilenia nieprawidłowości u dziecka oraz jego wrażliwości. Regularnie odpowiednie ćwiczenia uczą mięśnie prawidłowej pracy.

Obniżone napięcie mięśniowe - leczenie i rehabilitacja

Jeśli w trakcie badania dziecka neurolog potwierdzi problemy z napięciem mięśniowym, skieruje dziecko na rehabilitację, która trwa do końca życia. Jest ona prowadzona przez rehabilitanta w specjalistycznym ośrodku, a także w domu przez rodziców.

Najczęściej wykorzystuje się dwie metody:

• metoda Vojty - ćwiczenia polegają na uciskaniu określonych punktów na ciele dziecka. Ich pobudzenie powoduje „samonaprawę” mózgu. By rehabilitacja przynosiła efekty, ćwiczenia muszą być wykonywane systematycznie, co kilka godzin
• NDT Bobath (Neuro Development Treatment ) – ćwiczenia dostarczają dziecku bodźców czuciowych i ruchowych, usprawniając w ten sposób jego ciało i mięśnie

Monika Majewska