Lipodemia (obrzęk tłuszczowy): przyczyny, objawy, leczenie

Obrzęk tłuszczowy, czyli lipodemia, to schorzenie obejmujące tkankę podskórną, a polega na symetrycznym, nieproporcjonalnym gromadzeniu nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej, zazwyczaj w obrębie kończyn dolnych. Jakie są przyczyny wystąpienia lipodemii? Jak przebiega leczenie obrzęku tłuszczowego?

Spis treści

1. Lipodemia (obrzęk tłuszczowy): kobieca choroba
2. Lipodemia (obrzęk tłuszczowy): przyczyny
3. Lipodemia (obrzęk tłuszczowy): objawy
4. Lipodemia (obrzęk tłuszczowy): diagnostyka
5. Lipodemia (obrzęk tłuszczowy): diagnostyka różnicowa
6. Lipodemia (obrzęk tłuszczowy): powikłania
7. Lipodemia (obrzęk tłuszczowy): leczenie

Lipodemia (obrzęk tłuszczowy) prowadzi do znacznego powiększenia obwodu ud i podudzi z powodu nakładającego się nadmiernego przyrostu tkanki tłuszczowej oraz obrzęku limfatycznego, przy prawidłowej, szczupłej budowie górnej części ciała.

Sylwetka kobiet borykających się z obrzękiem tłuszczowym jest bardzo nieproporcjonalna, widocznie zdeformowane kończyny mogą być źródłem poważnych kompleksów, braku akceptacji swojego wyglądu i przyczyną depresji.

Choroba postępuje i nasila się wraz z upływem czasu, dlatego tak ważne jest wczesne ustalenie rozpoznania i wprowadzenie leczenia.

Lipodemia (obrzęk tłuszczowy): kobieca choroba

Schorzenie zdecydowanie częściej występuje u kobiet, niż u mężczyzn, zwłaszcza u dziewcząt po okresie dojrzewania, a także podczas ciąży i w okresie okołomenopauzalnym. Obrzęk tłuszczowy stwierdza się zarówno u osób otyłych, jak i tych ze zbyt niską masą ciała, ponieważ przyczyną jego występowania jest nieprawidłowy rozkład podskórnej tkanki tłuszczowej, a nie jedynie jej nadmierna ilość.

Lipodemia (obrzęk tłuszczowy): przyczyny

Przyczyny występowania obrzęku lipidowego nie zostały jeszcze poznane. Warto zaznaczyć, że występowanie obrzęku tłuszczowego nie ma żadnego związku z przyrostem masy ciała, stosowaniem niezdrowej, wysokokalorycznej diety czy brakiem aktywności fizycznej i prowadzeniem siedzącego trybu życia.

Przypuszcza się, że jest to schorzenie uwarunkowane genetycznie, ponieważ zaobserwowano predyspozycje rodzinne do wystąpienia. Pojawienie się obrzęku tłuszczowego kończyn dolnych może mieć także związek z zaburzeniami endokrynologicznymi, szczególnie zmianami w zakresie stężenia i wydzielania progesteronu i estrogenów.

Lipodemia (obrzęk tłuszczowy): objawy

Obrzęk tłuszczowy to choroba przewlekła podskórnej tkanki tłuszczowej, która nie pojawia się z dnia na dzień. Kobiety zgłaszają się do lekarza zazwyczaj wtedy, gdy zauważą znaczną dysproporcję sylwetki, a dużych rozmiarów kończyny dolne stanowią defekt kosmetyczny i nie zmniejszają swoich obwodów mimo restrykcyjnie stosowanej diety odchudzającej i forsujących ćwiczeń fizycznych.

Do objawów lipodemii zaliczamy:

• Masywne kończyny dolne, które skutecznie utrudniają codzienne funkcjonowanie. Kobiety dotknięte tym schorzeniem nie mogą swobodnie chodzić i się poruszać, ponieważ obszerne uda i podudzia ocierają się o siebie, powodując bolesne i trudno gojące się otarcia, nadżerki, a nawet owrzodzenia. Obrzęk tłuszczowy obejmuje najczęściej symetrycznie obie kończyny dolne, zajęcie ramion zdarza się bardzo rzadko.
• Dolegliwości ortopedyczne, zwłaszcza odczuwanie bólu w okolicy stawów kolanowych i biodrowych, a także znaczne ograniczenie zakresu ruchów, na które uskarża się wiele kobiet wraz z zaawansowaniem choroby i coraz większym nagromadzeniem tkanki tłuszczowej w obrębie podudzi, ud, pośladków i bioder.
• Dysproporcjonalna sylwetka pacjentki oraz nie obejmowanie procesem chorobowym stóp i kostek to cecha typowa dla tej jednostki chorobowej, która pomaga lekarzom w ustaleniu właściwego rozpoznania.
• W początkowym stadium choroby obrzęknięte kończyny zazwyczaj nie powodują bólu.
• Kończyny objęte obrzękiem tłuszczowym wykazują zwiększoną tendencję do siniaczenia.
• Przy niewielkim nacisku, uderzeniu lub dotknięciu skóry, mogą tworzyć się na skórze ud i podudzi krwawe wylewy podskórne.
• Skóra kończyn dolnych jest delikatna, cienka, mało elastyczna, często pofałdowana, łatwiej tworzą się w jej obrębie pajączki naczyniowe.

Lipodemia (obrzęk tłuszczowy): diagnostyka

Ustalenie rozpoznania obrzęku tłuszczowego nie jest łatwe, ponieważ opiera się na obrazie klinicznym choroby i objawach prezentowanych przez pacjenta podczas wizyty lekarskiej. W zaawansowanym stadium choroby ocenić można powiększenie węzłów chłonnych, spowodowane zastojem chłonki w tkankach, co może naprowadzić specjalistę na właściwą diagnozę.

Lipodemia (obrzęk tłuszczowy): diagnostyka różnicowa

Obrzęk tłuszczowy należy różnicować z takimi jednostkami jak:

• przerost tkanki tłuszczowej (lipohipertrofia)
• obrzęk limfatyczny
• obrzęki, powstające w przebiegu przewlekłej niewydolności żylnej
• otyłość

Lipodemia (obrzęk tłuszczowy): powikłania

Do głównych powikłań obrzęku tłuszczowego należy nakładanie się na niego obrzęku limfatycznego. Zaburzenia dystrybucji i nadmierne nagromadzenie podskórnej tkanki tłuszczowej powoduje utrudniony odpływ limfy z tkanek, co doprowadza do jej zastoju.

Po uciśnięciu i zmniejszeniu światła przepływu lub całkowitym zamknięciu naczynia chłonnego, płyn międzykomórkowy gromadzi się poniżej zamkniętego odcinka, co prowadzi do powstania obrzęków limfatycznych tkanek, najczęściej skóry i tkanki podskórnej, oraz wywołuje przewlekły proces zapalny.

Głównym objawem zastoju chłonki w tkankach jest utrzymujące się zagłębienie na powierzchni skóry po uciśnięciu jej palcem (tzw. obrzęk ciastowaty), a także objęcie nie tylko ud, pośladków i podudzi, ale także stóp.

Wraz z upływem czasu skóra i tkanka podskórna ulegają stwardnieniu i przestają być podatne na ucisk.

Lipodemia (obrzęk tłuszczowy): leczenie

Terapia obrzęku tłuszczowego opiera się na leczeniu zarówno zachowawczym, jak i zabiegowym. Znacznej ulgi nie przyniosą natomiast metody stosowane przy obrzęków kończyn dolnych innego pochodzenia, jak podnoszenie nóg do góry, dieta odchudzająca czy stosowanie leków moczopędnych.

Terapię zazwyczaj rozpoczyna się od leczenia nieinwazyjnego, które polega na jednoczasowym stosowaniu:

• zabiegów z zakresu fizjoterapii i ćwiczeń usprawniających
• kompresjoterapii, opierającej się na noszeniu specjalnej, indywidualnie dopasowanej do każdego pacjenta bielizny i odzieży uciskowej - ma ona za zadanie poprawiać mikrokrążenie i wspomagać krążenie limfy
• manualnego drenażu limfatycznego, wykonywanego przez wyszkolonego terapeutę. Regularnie stosowane masaże przynoszą efekt leczniczy i ulgę pacjentce w bólu zwłaszcza w zaawansowanym stadium choroby. Poprawiają one i usprawniają przepływ zalegającej w tkankach chłonki i zmniejszają obrzęk limfatyczny kończyn dolnych, przez co redukują napięcie tkanek i ból.
• zwiększenie aktywności fizycznej i dbanie o codzienną dawkę ruchu pozytywnie wpływa zarówno na samopoczucie chorej jak i na przepływ chłonki. Zalecane są ćwiczenia nieobciążające stawów kończyn dolnych, niezbyt intensywne lecz wykonywane regularnie, najlepiej codziennie, szczególnie poleca się pływanie, jogę, jazdę na rowerze oraz spacery na świeżym powietrzu.
• wprowadzenie diety odchudzającej i redukcja masy ciała przyniesie korzystny efekt u pacjentki z nadwagą lub otyłej, należy jednak pamiętać, że schudnięcie nie ma wpływu na obrzęk tłuszczowy kończyn dolnych i dalej pozostaną one podobnych rozmiarów.

Współistnienie otyłości i obrzęku tłuszczowego jest możliwe i niebezpieczne, zwiększa ryzyko wystąpienia groźnych powikłań w postaci obrzęku limfatycznego, a także dolegliwości ze strony układu kostno-stawowego, co doprowadzić może do znacznego stopnia niepełnosprawności.

Gdy metody leczenia zachowawczego nie przynoszą zadowalających efektów, należy pomyśleć o zastosowaniu leczenia inwazyjnego obrzęku tłuszczowego, czyli liposukcji.

Zabieg wykonuje się w nowoczesnych klinikach w ciągu jednego dnia roboczego, w znieczuleniu miejscowym. Do jego przeprowadzenia nie jest wymagane ani znieczulenie ogólne, ani hospitalizacja w oddziale. Przy użyciu specjalistycznego sprzętu usuwana jest nagromadzona podskórna tkanka tłuszczowa.

Ryzyko uszkodzenia naczyń limfatycznych jest niewielkie, jednak należy pamiętać o tym powikłaniu decydując się na zabieg chirurgiczny.

Zabieg zapewnia trwały efekt zarówno kosmetyczny jak i terapeutyczny, zmniejsza ilość tkanki tłuszczowej i usprawnia przepływ limfy z tkanek, co zapobiega powstawaniu obrzęku limfatycznego.

Prawda czy fałsz? Sprawdź, co wiesz o odchudzaniu

Pytanie 1 z 15

Odchudzanie polega na drastycznym ograniczeniu liczby kalorii.

Prawda

Fałsz

Następne pytanie