- Badanie z Uniwersytetu w Barcelonie ujawnia, że dwa popularne leki na serce - pemafibrat i telmisartan - mogą skutecznie cofnąć metaboliczną chorobę stłuszczeniową wątroby
- Połączenie leków na cholesterol i nadciśnienie zmusza komórki wątroby do intensywnego spalania nagromadzonego tłuszczu
- Eksperci wskazują, że terapia łączona pozwala na stosowanie niższych, potencjalnie bezpieczniejszych dawek leków z zachowaniem pełnej skuteczności
- Nowa metoda leczenia stłuszczenia wątroby oferuje dodatkową korzyść w postaci ochrony całego układu sercowo-naczyniowego
- Zastosowanie istniejących i zatwierdzonych preparatów może znacząco przyspieszyć wprowadzenie nowej terapii dla pacjentów
Zaskakujące odkrycie: znane leki na serce mogą cofnąć MASLD
Metaboliczna choroba stłuszczeniowa wątroby (MASLD) to podstępne schorzenie, które przez lata może rozwijać się w ukryciu, nie dając żadnych wyraźnych sygnałów. Z tego powodu często nazywa się je „cichym zabójcą”. Jak informuje serwis „Puls Medycyny”, problem ten w Polsce może dotyczyć nawet 5-6 milionów osób, czyli blisko co czwartego dorosłego.
Choroba polega na gromadzeniu się nadmiaru tłuszczu w komórkach wątroby, co z czasem może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak stłuszczeniowe zapalenie wątroby (MASH), jej zwłóknienie (czyli proces bliznowacenia, który utrudnia jej pracę), a w dalszej perspektywie nawet do marskości czy raka. Mimo że MASLD stało się globalnym wyzwaniem zdrowotnym, dotykającym prawie jednej trzeciej dorosłych na świecie, do tej pory medycyna nie dysponowała w pełni zatwierdzonym lekiem na tę dolegliwość.
Jednak z Hiszpanii napływają obiecujące informacje. Zespół badaczy z Uniwersytetu w Barcelonie, kierowany przez profesor Martę Alegret, odkrył potencjalną terapię, która może nie tylko zatrzymać, ale i odwrócić proces stłuszczenia wątroby.
Jak donosi czasopismo naukowe „Pharmacological Research”, kluczem do sukcesu może okazać się połączenie dwóch dobrze znanych i powszechnie stosowanych preparatów kardiologicznych. Chodzi o substancję wykorzystywaną w leczeniu wysokiego poziomu cholesterolu oraz lek przepisywany pacjentom z nadciśnieniem tętniczym - pemafibrat i telmisartan. To odkrycie może otworzyć zupełnie nowy rozdział w walce z tą powszechną chorobą.
Jak leki na cholesterol i nadciśnienie zmuszają wątrobę do spalania tłuszczu?
Siła nowej strategii leczenia tkwi we współdziałaniu obu substancji, które celują w źródło problemu na dwa różne sposoby. Jak wyjaśniają autorzy badania, do którego odwołuje się między innymi medyczna baza danych PubMed, pierwszy z leków działa poprzez aktywację specjalnego receptora (czyli rodzaju „przełącznika” w komórkach wątroby) o nazwie PPARα. Uruchomienie go sprawia, że wątroba znacznie intensywniej spala nagromadzony w niej tłuszcz, a jednocześnie hamuje produkcję nowych trójglicerydów (jednego z głównych rodzajów tłuszczu krążącego we krwi).
Z kolei drugi lek interweniuje w innym kluczowym punkcie, przywracając prawidłowy poziom ważnego białka PCK1. Dzięki temu organizm, zamiast tworzyć kolejne cząsteczki tłuszczu, zaczyna efektywniej produkować glukozę, co ważne, bez podnoszenia jej stężenia we krwi.
Swoje wnioski naukowcy opierają na badaniach przeprowadzonych na dwóch modelach zwierzęcych, szczurach oraz larwach rybki danio pręgowanego. Wybrano je, ponieważ ich metabolizm i funkcjonowanie wątroby są bardzo zbliżone do ludzkich. W obu przypadkach połączona terapia skutecznie cofnęła stłuszczenie wątroby, które wcześniej wywołano dietą bogatą w tłuszcze i fruktozę.
Co więcej, jak podaje portal Drug Target Review, zastosowanie dawek o połowę mniejszych niż standardowe dla każdego z leków przyniosło efekt porównywalny z podaniem pełnej dawki któregokolwiek z nich w pojedynkę. To wyraźnie sugeruje, że obie substancje wzajemnie wzmacniają swoje działanie, co w przyszłości może pozwolić na stosowanie niższych, a przez to potencjalnie bezpieczniejszych dawek w terapii.
Leczenie wątroby i ochrona serca w jednym. Kiedy nowa terapia będzie dostępna?
To odkrycie jest doskonałym przykładem tak zwanego „przeprojektowania leków”, czyli strategii polegającej na szukaniu nowych zastosowań dla istniejących już i dobrze sprawdzonych substancji. Fakt, że oba preparaty od lat są zatwierdzone do stosowania u ludzi w leczeniu innych schorzeń, może znacznie przyspieszyć ich ewentualne wdrożenie do terapii MASLD. Portal ScienceDaily zwraca uwagę na jeszcze jedną, niezwykle ważną zaletę tego podejścia.
Połączona terapia przynosi korzyści nie tylko wątrobie, ale również całemu układowi sercowo-naczyniowemu. Obniżenie ciśnienia krwi i poziomu cholesterolu to dodatkowy atut, zwłaszcza że osoby zmagające się ze stłuszczeniem wątroby bardzo często cierpią jednocześnie na nadciśnienie i zaburzenia gospodarki tłuszczowej.
Zanim jednak nowa terapia stanie się dostępna dla pacjentów, niezbędne jest przeprowadzenie badań klinicznych z udziałem ludzi. To one ostatecznie potwierdzą, czy korzyści zaobserwowane w warunkach laboratoryjnych sprawdzą się w codziennej praktyce medycznej. Hiszpańscy naukowcy zaznaczają, że ich praca na razie skupiała się na wczesnych stadiach choroby.
Następnym krokiem będą badania nad zaawansowanym zwłóknieniem wątroby oraz miażdżycą (procesem twardnienia tętnic), aby sprawdzić, czy terapia ma również działanie ochronne na naczynia krwionośne. Chociaż do celu prowadzi jeszcze długa droga, odkrycie badaczy z Barcelony jest bez wątpienia ważnym krokiem w poszukiwaniu skutecznej metody leczenia coraz powszechniejszego problemu stłuszczenia wątroby.
