KWASICA MLECZANOWA - przyczyny, objawy i leczenie

2017-07-18 15:00

Kwasica mleczanowa to zaburzenie metaboliczne, które jest wynikiem nadmiernego gromadzenia się mleczanów w organizmie. Kwasica mleczanowa może wystąpić m.in. u osób chorych na cukrzycę, choć zdarza się to bardzo rzadko. Jeśli jednak dojdzie do jej rozwoju u diabetyka, stanowi ona bardzo duże zagrożenie dla jego życia, gdyż śmiertelność sięga wówczas nawet 50 proc. Jakie są przyczyny i objawy kwasicy mleczanowej? Na czym polega leczenie?

KWASICA MLECZANOWA - przyczyny, objawy i leczenie
Autor: Thinkstockphotos.com Kwasica mleczanowa to zaburzenie metaboliczne, które jest wynikiem nadmiernego gromadzenia się mleczanów w organizmie. Jakie są przyczyny i objawy kwasicy mleczanowej? Na czym polega leczenie?

Spis treści

  1. Kwasica mleczanowa - przyczyny
  2. Kwasica mleczanowa - objawy
  3. Kwasica mleczanowa - diagnoza
  4. Kwasica mleczanowa - leczenie

Kwasica mleczanowa to stan zwiększonej kwasowości krwi (gdy pH krwi spada poniżej wartości 7,30), który jest wynikiem nagromadzenia kwasu mlekowego we krwi powyżej normy, czyli powyżej 5 mmol/l. Kwas mlekowy to związek powstający w mięśniach podczas ich pracy, a konkretnie w procesie tzw. beztlenowej glikolizy, czyli spalania glukozy, która jest głównym źródłem energii dla pracujących mięśni, w warunkach niedoboru tlenu.

Kwasica mleczanowa - przyczyny

Kwasica mleczanowa najczęściej jest wynikiem ciężkiego niedotlenienia tkanek (typ A kwasicy mleczanowej), do którego może dojść w przebiegu

Typ A kwasicy mleczanowej może się rozwinąć także u osób, które straciły dużą ilość krwi, np. w wyniku urazu bądź zaostrzenia choroby (np. pękniętego tętniaka aorty lub innych dużych naczyń), a także u chorych z ciężką niedokrwistością.

Typ B kwasicy mleczanowej występuje z innych przyczyn niż niedotlenienie. Może do niej dojść w wyniku zatrucia alkoholem etylowym, metylowym, glikolem, dużymi dawkami salicylanów, cyjankami, tlenkiem węgla. Występuje także u pacjentów zmagających się z niewydolnością wątroby czy chorobami rozrostowymi.

Na ten typ kwasicy mleczowej narażone są także osoby chore na cukrzycę. Kwasica mleczanowa rzadko występuje u diabetyków. Jeśli jednak dojdzie do jej rozwoju, charakteryzuje się znacznie większą śmiertelnością (sięgającą nawet 50 proc.) niż w kwasica ketonowa, która jest częstym powikłaniem cukrzycy. Kwasica mleczanowa w przebiegu cukrzycy zwykle jest skutkiem ubocznym przyjmowania metforminy lub biguanidy (leków przeciwcukrzucowych), w warunkach nieprzestrzegania przeciwwskazań (m.in. niewydolność nerek, miażdżyca).

    Kwasica mleczanowa - objawy

    Jeśli nie zostanie podjęte odpowiednie leczenie, może dojść do rozwoju tzw. śpiączki mleczanowej.

      Kwasica mleczanowa - diagnoza

      W przypadku podejrzenia kwasicy mleczanowej przeprowadza się badania krwi. Stwierdza się obniżenie pH krwi (< 7,30), zwiększenie stężenia mleczanów w osoczu (> 5 mmol/l), lukę anionową (różnica między stężeniem sodu a sumą stężeń chloru i wodorowęglanów: > 16 mmol/l), obniżone stężenie wodorowęglanów (< 10 mmol/l) i zwiększenie stężenia potasu. Nie zmienia się za to stężenie sodu i glukozy we krwi (choć w niektórych przypadkach glikemia może być umiarkowanie podwyższona).

      Jeśli podejrzewa się, że przyczyną kwasicy może być metformina, należy oznaczyć w surowicy także stężenie kreatyniny.

      Kwasica mleczanowa - leczenie

      Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego leczenie kwasicy mleczanowej obejmuje:

      • przeciwdziałanie wstrząsowi, poprzez wyrównanie stanu odwodnienia i hipowolemii (zmniejszenie objętości krwi krążącej), umiarkowane podawanie leków obkurczających naczynia obwodowe;
      • przeciwdziałanie hipoksemii (niedobór tlenu we krwi) i hipoksji (niedobór tlenu w tkankach) poprzez podaż tlenu i ewentualnie wspomaganie oddychania;
      • przeciwdziałanie nadmiernemu powstawaniu kwasu mlekowego poprzez wlew glukozy i insuliny pod kontrolą glikemii;
      • alkalizacja, czyli zobojętnienie kwaśnego pH krwi, za pomocą wodorowęglanu sodu (podaje się go dożylnie);
      • w uzasadnionych przypadkach konieczne jest leczenie nerkozastępcze - hemodializa (w celu usunięcie kwasu mlekowego, a tym samym wyrównania równowagi kwasowo-zasadowej i zaburzeń elektrolitowych);

      Poza tym w przypadku niedociśnienia (hipotensji) pacjentowi podaje się aminy katecholowe (adrenalina, noradrenalina, dobutamina). Jeśli lekarz zdiagnozuje zatorowość, oprócz leków przeciwkrzepliwych może rozważyć leczenie trombolityczne. W przypadku dużej utraty krwi lub niedokrwistość stosuje się preparaty krwiozastępcze bądź przetaczanie krwi.