Częsta zmiana nastroju - czego to objaw?

Częsta zmiana nastroju najczęściej jest obserwowana u kobiet. Zazwyczaj tzw. huśtawka nastrojów jest związana z zespołem napięcia przedmiesiączkowego, będącego skutkiem zaburzeń hormonalnych pod koniec cyklu. Wahania nastroju są również naturalnym objawem w okresie dojrzewania czy menopauzy. Jednak czasami naprzemienne odczuwanie skrajnych emocji może być oznaką chorób wymagających interwencji psychologa, a nawet psychiatry. Sprawdź, jakie są przyczyny huśtawki nastrojów i objawem jakiej choroby może być częsta zmiana nastroju.

Spis treści

1. Częsta zmiana nastroju - przyczyny. Zmiany w mózgu
2. Częsta zmiana nastroju - przyczyny hormonalne
3. Częsta zmiana nastroju - leki i stres
4. Częste zmiany nastroju a choroby psychiczne

Częsta zmiana nastroju najczęściej jest obserwowana u kobiet. Okres dojrzewania, miesiączka, ciąża i menopauza to momenty w życiu kobiety, kiedy odczuwanie skrajnych emocji wydaje się nieuniknione. Wszystko przez "burzę hormonów". Jednak czasami tzw. huśtawka nastrojów może oznaczać chorobę psychiczną, która dotyka zarówno kobietę, jak i mężczyznę.

Częsta zmiana nastroju - przyczyny. Zmiany w mózgu

• brak równowagi chemicznej w mózgu

Kiedy proces produkcji hormonów "szczęścia", takich jak: serotonina czy dopamina, zostanie zaburzony, pojawia się huśtawka nastrojów. Można wtedy na przemian doświadczać uczuć, takich jak depresja, lęk, szczęście, stres i strach. Aby upewnić się, że poziom hormonów jest prawidłowy, należy udać się do endokrynologa.

• demencja

Demencja, czyli otępienie starcze, to postępująca choroba mózgu, która charakteryzuje się spadkiem wszystkich wyższych funkcji poznawczych. Objawia się m.in. zmniejszeniem zdolności myślenia i szybkimi zmianami nastroju, przy czym emocje, które mają wpływ zachowanie osób chorych, mają niskie natężenie. Zmniejsza się również ilość wyrażanych uczuć. Osoby cierpiące na otępienie starcze powinny przyjmować odpowiednie leki i mieć wsparcie otoczenia (choć to może być trudne, ze względu na charakter choroby).

• guz mózgu

Guz mózgu (zazwyczaj w rejonie płata czołowego) to rzadki powód zmiany nastrojów. W takich przypadkach podejmuje się próbę wycięcia guza.

• urazy głowy

Urazy głowy mogą powodować problemy z osobowością, zaburzenia uwagi, obniżenie poziomu koncentracji i przyczynić się do wahań nastroju.

Częsta zmiana nastroju - przyczyny hormonalne

• okres dojrzewania

Młodzież w okresie dojrzewania odczuwa emocjonalne i psychologiczne zmiany, które powodują zakłócenia w  normalnych sposobie życia. Warto wiedzieć, że okres dojrzewania ciężej przechodzą chłopcy, ponieważ ilość produkowanego przez nich testosteronu może wzrosnąć nawet osiemnastokrotnie w ciągu kilku miesięcy, czego skutkiem jest szok hormonalny. U dziewcząt w okresie dojrzewania poziom estrogenów - hormonów, które warunkują wykształcenie się II-go i III-rzędowych kobiecych cech płciowych, wzrasta zaledwie czterokrotnie w przeciągu kilku lat. Jednak podobnie jak chłopcy stają się bardziej nerwowe, nadwrażliwe, a ich nastrój jest bardzo zmienny.

SPRAWDŹ >> Jak pomóc dziecku przejść przez okres dojrzewania?

• zespół napięcia przedmiesiączkowego

Silne emocje wpływają na zachowanie kobiet zazwyczaj pod koniec cyklu. Jest to tzw. zespół napięcia przedmiesiączkowego, który jest skutkiem zaburzeń hormonalnych. Zmianom nastroju towarzyszy nie najlepszy stan fizyczny, dlatego pojawiają się apatia i rozdrażnienie. Tego typu objawów PMS nie można wyeliminować, można jedynie spróbować zapanować nad emocjami.

• ciąża

Ciąża powoduje wahania hormonalne w organizmie kobiety (naprzemienne podwyższanie i obniżanie poziomu estrogenów). Ponadto niektóre kobiety w ciąży mogą mieć obniżone poczucie własnej wartości fizycznej ze względu na zmiany zachodzące w ciele i niezdolność do wykonywania niektórych obowiązków sprzed ciąży. W takiej sytuacji "huśtawka nastrojów" jest czymś zupełnie normalnym, a brak tego typu reakcji może być niepokojącym objawem.

• przekwitanie

Kobiety doświadczają wahania nastroju także w okresie przekwitania. Jest ono spowodowane zmianami hormonalnymi -  w okresie menopauzy obniża się poziom estrogenu. Jest to hormon, który wpływa na produkcję serotoniny, neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za regulację nastroju. Dlatego kobiety w okresie przekwitania mogą odczuwać naprzemiennie smutek i depresję, radość czy stany euforii.

SPRAWDŹ >> Sposoby łagodzenia objawów klimakterium

Częsta zmiana nastroju - leki i stres

• skutki uboczne przyjmowania leków

Niektóre leki mogą powodować tymczasowe wahania nastroju (np. hormonalna terapia zastępcza, leki na nadpobudliwość, niektóre leki padaczkowe). W takiej sytuacji należy udać się do lekarza w celu zmiany leku.

• stres

U ludzi, którzy ciągle doświadczają stresu, mogą wystąpić wahania nastroju wraz z poczuciem, że nikt ich nie rozumie. Czasami stres może prowadzić do problemów psychicznych i zachowań ekstremalnych.

SPRAWDŹ >> Dlaczego długotrwały stres jest groźny dla zdrowia?

Częste zmiany nastroju a choroby psychiczne

Także niektóre zaburzenia psychiczne mogą powodować wahania nastroju. W takim wypadku konieczna jest pomoc psychiatry.

• ADHD

U pacjentów cierpiących na ADHD obserwuje się nadpobudliwość, impulsywność, a także gwałtowne zmiany nastroju. Dzieje się tak, ponieważ osoby nadpobudliwe najpierw postępują tak, jak czują, a dopiero potem myślą o konsekwencjach swoich czynów. W związku z tym nie mogą zapanować nad swoimi zmiennymi emocjami, które wpływają na ich zachowanie, i ograniczyć swoich reakcji tak, aby nie były uciążliwe dla nich i najbliższego otoczenia.

• depresja

Powszechnie terminu depresja używa się na określenie chwilowego pogorszenia nastroju, chandry i tzw. dołów. W rzeczywistości depresja to choroba wywołująca patologiczne zmiany nastroju. Wyróżniamy kilka typów depresji. Najłagodniejszą odmianą choroby jest dystymia, czyli przewlekła depresja nerwicowa, depresyjne zaburzenie osobowości.

• cyklofrenia, czyli choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD)

Najpoważniejszym typem depresji jest depresja dwubiegunowa (inaczej maniakalna), czyli cyklofrenia. U chorych na cyklofrenię obserwuje się patologiczne zmiany nastroju, a nawet skłonności do niebezpiecznych zachowań. Chorzy zazwyczaj nie są w stanie dostosować swoich nastrój do sytuacji (np. reagują smutkiem na radosne wydarzenia).

• osobowość borderline (BPS)

Na zachowanie osób cierpiących na BPS wpływają bardzo silne, skrajne emocje, np. uczucie miłości pojawia się na przemian z nienawiścią. Z tego powodu mają trudności z nawiązaniem bliskich relacji.

• okresowe zaburzenie eksplozywne (IED)

Osoby cierpiące na IED bez żadnej obiektywnej przyczyny dosłownie wybuchają gniewem, którego nie są w stanie kontrolować, po czym ich stan psychiczny wraca do normy. Osoby ze IED stanowią ogromne zagrożenie, ponieważ w przypływie bardzo silnych emocji mogą wyrządzić drugiemu człowiekowi krzywdę.

• choroba alkoholowa

Alkohol wpływa na ośrodkowy układ nerwowy, co powoduje zmiany nastroju, myślenia i zachowania. Początkowo i na krótki okres czasu powoduje rozluźnienie, stan euforii i podniecenia (wynika to z hamowania mechanizmów kontrolujących), by w drugiej fazie swojego działania wywołać uczucie znużenia, spowolnienia i senności.

O autorze

Monika Majewska

Dziennikarka specjalizująca się w tematyce zdrowotnej, a zwłaszcza obszarach medycyny, ochrony zdrowia i zdrowego odżywiania. Autorka newsów, poradników, wywiadów z ekspertami i relacji. Uczestniczka największej Ogólnopolskiej Konferencji Medycznej "Polka w Europie", organizowanej przez Stowarzyszenie "Dziennikarze dla Zdrowia", a także specjalistycznych warsztatów i seminariów dla dziennikarzy realizowanych przez Stowarzyszenie.

Więcej artykułów tej autorki

Monika Majewska