Laboratoryjne wskaźniki nadużywania alkoholu
O nadużywaniu alkoholu świadczyć mogą różne sygnały: zmiany dotyczące kolorytu skóry twarzy, drżenie kończyn czy ogólne wzmożenie potliwości. Czasami jednak alkoholicy potrafią doskonale się maskować i nawet najbliższe im osoby nie zdają sobie sprawy z tego, z jak poważnymi problemami się oni mierzą. Nie wszystko jednak można ukryć – istnieją pewne nieprawidłowości w badaniach laboratoryjnych, które wskazywać mogą właśnie na to, że pacjent jest uzależniony od alkoholu.
Spis treści
- Kiedy można mówić o nadużywaniu alkoholu?
- Laboratoryjne wskaźniki nadużywania alkoholu: GGTP
- Laboratoryjne wskaźniki nadużywania alkoholu: enzymy wątrobowe
- Laboratoryjne wskaźniki nadużywania alkoholu: morfologia krwi
- Laboratoryjne wskaźniki nadużywania alkoholu: transferyna desialowana
- Laboratoryjne wskaźniki nadużywania alkoholu: inne markery
Alkohol jest powszechnie dostępną substancją psychoaktywną i zapewne m.in. z tego właśnie powodu uzależnionych od jego spożywania jest na świecie aż tak wielu ludzi. Problem nadmiernej konsumpcji etanolu dotyczy wielu różnych krajów, nie omija on również i Polski. Według statystyk ponad dwa miliony Polaków nadużywa alkoholu, z czego prawie milion osób jest uzależnionych od jego spożywania. Warto tutaj zwrócić uwagę na to, że mowa jedynie o oficjalnych danych. O tym, że niektóre osoby spożywają napoje wyskokowe w nadmiarze, czasami nikt wie nikt inny poza nimi samymi, przez co skala problemu jest najprawdopodobniej zdecydowanie większa.
Kiedy można mówić o nadużywaniu alkoholu?
U niektórych osób objawy nadużywania alkoholu są widoczne na pierwszy rzut oka. U osób konsumujących alkohol w odosobnieniu i w mniejszych ilościach, żadne przesłanki sugerujące uzależnienie mogą nie być wyraźnie zauważalne. Istnieją jednak metody, dzięki którym można bezpośrednio stwierdzić, czy ktoś nadużywa alkoholu – mowa o pewnych badaniach laboratoryjnych.
Podstawowym badaniem, które bezpośrednio umożliwia stwierdzenie stanu po spożyciu alkoholu, jest badanie stężenia etanolu we krwi. Takowe informuje jednak o ostrym zatruciu czy bezpośrednio o spożyciu alkoholu, nie daje ono natomiast odpowiedzi na pytanie, czy dany człowiek przewlekle nadużywa napojów alkoholowych.
W celu stwierdzenia, czy taki problem rzeczywiście dotyczy danego pacjenta, konieczne jest wykonanie nieco innych badań laboratoryjnych.
Wirtualny alkomat - skorzystaj z kalkulatora promili
Krok 1 z 3, podaj swoje informacje
Laboratoryjne wskaźniki nadużywania alkoholu: GGTP
Jednym z podstawowych badań wykonywanych w diagnostyce nadużywania alkoholu jest oznaczenie stężenia GGTP, czyli gamma-glutamylo-transferazy we krwi. Enzym ten znajduje się w błonach wielu różnych komórek, największe jednak jego ilości znaleźć można w obrębie komórek wątrobowych oraz komórek przewodów żółciowych, z których GGTP jest uwalniana w razie ich uszkodzenia.
Ostatecznie nawet u ¾ spośród wszystkich osób, które przewlekle nadużywają alkoholu, dochodzić może do znacznego, sięgającego nawet 10-krotnie powyżej normy, wzrostu stężenia GGTP we krwi. Marker ten jest o tyle interesujący, że do jego znaczącego wzrostu u osób, które wcześniej nie nadużywały alkoholu, dochodzi dopiero po kilku tygodniach spożywania napojów wyskokowych w nadmiernych ilościach.
Warto tutaj wspomnieć, że wzrost stężenia GGTP we krwi nie jest swoisty dla uzależnienia od alkoholu. Dochodzić do tego może bowiem również i w przebiegu innych problemów zdrowotnych, takich jak np. zapalenie trzustki, nadczynność tarczycy czy w związku z przyjmowaniem pewnych leków (np. leków przeciwdepresyjnych czy przeciwdrgawkowych).
Z tego właśnie powodu samo stwierdzenie podwyższenia stężenia GGTP we krwi pacjenta nie wskazuje jednoznacznie na to, że nadużywa on alkoholu. Sugerować problem może jednak stwierdzenie, wraz z podwyższonym GGTP, nieprawidłowych wyników badań innych markerów nadużywania alkoholu.
Laboratoryjne wskaźniki nadużywania alkoholu: enzymy wątrobowe
W przebiegu nadużywania alkoholu dochodzić może do wzrostu stężenia we krwi enzymów wątrobowych, takich jak AST (aminotransferaza asparaginianowa) czy ALT (aminotransferaza alaninowa). Zazwyczaj u pacjentów zmagających się z uzależnieniem wartości wymienionych wskaźników zwiększają się 2-4-krotnie powyżej normy.
Warto tutaj wspomnieć, że jednorazowe spożycie alkoholu raczej nie wpływa bezpośrednio na stężenia enzymów wątrobowych we krwi. Do ich wzrostu dochodzić może wtedy, gdy za jednym razem pacjent spożyje naprawdę dużą ilość napojów alkoholowych. W takiej sytuacji wzrost np. AST widoczny może być dopiero po upływie 1-2 dób.
Laboratoryjne wskaźniki nadużywania alkoholu: morfologia krwi
Pewne odchylenia, które mogą sugerować, iż pacjent nadużywa alkoholu, zauważalne mogą być w tak rutynowo wykonywanym badaniu, jakim jest morfologia krwi. Zwracać uwagę powinno przede wszystkim podwyższone MCV, czyli średnia objętość krwinki czerwonej.
Stwierdzenie zwiększonego MCV możliwe jest zwykle po kilku (około 4) tygodniach wypijania zbyt dużych ilości alkoholu. Warto tutaj zresztą wspomnieć, że w badaniu morfologii krwi nadużywanie alkoholu sugerować mogą również podwyższone MCH czy obniżenie ilości trombocytów (płytek krwi).
Laboratoryjne wskaźniki nadużywania alkoholu: transferyna desialowana
Oznaczenia stężenia transferyny desialowanej (CDT) we krwi jest stosunkowo nowym testem wykorzystywanym w diagnostyce nadużywania alkoholu. Badanie to jednak zyskuje obecnie coraz większą popularność.
Wykorzystywane jest ono w szczególności do monitorowania leczenia uzależnienia. Już po kilku dniach picia większych ilości etanolu dochodzi do zwiększenia jej stężenia we krwi, jednocześnie po krótkiej abstynencji nawet spożycie nieznacznych ilości alkoholu może skutkować istotnym wzrostem stężenia CDT we krwi.
Laboratoryjne wskaźniki nadużywania alkoholu: inne markery
Spożywany w nadmiarze alkohol uszkadza wiele różnych tkanek i narządów, z tego powodu u osób uzależnionych stwierdzane mogą być inne jeszcze niż wymienione wyżej nieprawidłowości w badaniach laboratoryjnych.
Dochodzić może m.in. do zwiększenia stężenia we krwi cholesterolu we frakcji HDL, jak i do wzrostu stężenia trójglicerydów we krwi. Dodatkowo występować może zwiększenie stężenie immunoglobuliny A, spadku stężenia albumin czy wzrostu stężenia fosfatazy zasadowej we krwi.
Polecany artykuł:
Porady eksperta
