Densytometria (badanie gęstości kości) - na czym polega?
Densytometria to badanie gęstości mineralnej kości (inaczej badanie densytometryczne). Dzięki densytometrii można wykryć osteoporozę we wczesnym etapie jej rozwoju, a także określić stopień jej zaawansowania oraz monitorować leczenie. Jakie są wskazania do densytometrii? Na czym polega badanie? Jak interpretować jego wyniki?
Spis treści
- Densytometria (badanie gęstości kości) - jak to działa?
- Densytometria (badanie gęstości kości) - wskazania
- Densytometria (badanie gęstości kości) - jak się przygotować do badania
- Densytometria (badanie gęstości kości) - na czym polega? jak przebiega?
- Densytometria (badanie gęstości kości) - jak interpretować wyniki badania?
Densytometria (badanie densytometryczne, osteodensytometria) pozwala na pomiar gęstości mineralnej kości. To rodzaj badania rentgenowskiego, dzięki któremu można oszacować zagrożenie złamaniami, a także dobrać odpowiedni rodzaj terapii.
Densytometria (badanie gęstości kości) - jak to działa?
Działanie densytometru łatwo sobie wyobrazić, ponieważ przypomina przenikanie światła przez firanki do naszego mieszkania w słoneczny dzień. Ilość światła, jaka dochodzi do naszego oka, zależy od grubości firanek. Przyjmijmy, że firanki to nasze kości, słońce to promienie rentgenowskie, a nasze oko to detektor elektroniczny mierzący, jak dużo promieni przenika przez kości. Jeśli firanki są bardzo grube, przejdzie przez nie mało światła. Ale jeśli zastąpimy je cienką tkaniną – ilość światła przechodząca przez nią się zwiększy. Podobnie jest z kośćmi – jeżeli są gęste, mocne, to niewiele promieni RTG przez nie przejdzie, gdy zaś są kruche, porowate – promieni przez nie przenika więcej. Ilość promieni, jaka przechodzi przez kość, jest mierzona i przetwarzana przez elektroniczny detektor na dane liczbowe pozwalające lekarzowi dokonać oceny gęstości kości.
Densytometria (badanie gęstości kości) - wskazania
Ok. 40. roku życia badanie powinien wykonać każdy, u kogo w rodzinie występowała osteoporoza. Poza tym profilaktycznie powinny go wykonać kobiety ok. 50. roku życia oraz mężczyźni ok. 60. roku życia. Wskazaniem do przeprowadzenia badania są najczęściej:
- niska masa ciała
- złamania w przeszłości
- mała zawartość wapnia i/lub witaminy D w diecie
- niewielka aktywność fizyczna
- późna pierwsza miesiączka
- częste porody w krótkich odstępach czasu
- wczesna menopauza
- palenie tytoniu i nadużywanie alkoholu
Badaniu powinny się też poddać osoby przewlekle chore, zagrożone wtórną osteoporozą (m.in. nieleczona choroba wrzodowa, nadczynność tarczycy, niewydolność nerek lub wątroby, zespół złego wchłaniania).
Densytometria (badanie gęstości kości) - jak się przygotować do badania
Do badania nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Przed rozpoczęciem badania należy poinformować lekarza o schorzeniach (np. o chorobach tarczycy, o cukrzycy) oraz o przyjmowanych lekach. Jeżeli kilka tygodni przed densytometrią było wykonywane badanie z kontrastem (np. tomografia komputerowa), trzeba i o tym powiadomić lekarza, bo między badaniami musi być przerwa. W dniu badania nie należy zażywać leków ani suplementów diety z wapniem.
Densytometria (badanie gęstości kości) - na czym polega? jak przebiega?
Przed densytometrią dokonuje się pomiaru wzrostu i masy ciała. Do badania należy zdjąć wszystko, co zawiera metal (np. biżuterię). Zazwyczaj bada się kości, które najczęściej ulegają złamaniu w przebiegu osteoporozy. Są to: odcinek lędźwiowy kręgosłupa, szyjka kości udowej, nadgarstek i przedramię. Kiedy badane są plecy lub biodro, kładziemy się na stole pomiarowym, a kiedy ręce – siedzimy. Nad badanym fragmentem ciała przesuwa się ramię aparatu emitującego promienie. Trwa to kilka minut, w tym czasie trzeba leżeć lub siedzieć nieruchomo. Po wykonaniu densytometrii od razu można wrócić do normalnych zajęć.
Badanie gęstości kości małych dzieci lub osób, które nie potrafią współpracować z lekarzem (np. chorych psychicznie) może wymagać znieczulenia ogólnego.
Densytometria (badanie gęstości kości) - jak interpretować wyniki badania?
- +/-1 - wartości prawidłowe
- od 1 do - 2,5 - niska masa kostna (osteopenia)
- poniżej - 2,5 - osteoporoza
Badanie gęstości kości z pięty nie jest miarodajne
Niektóre kliniki oferują densytometrię z wykorzystaniem fal ultradźwiękowych. W takim przypadku badana jest kość piętowa. Zdejmuje się but z jednej nogi i wszystkie rzeczy znajdujące się na niej do wysokości kolan. Czasem przeciera się stopę rozcieńczonym wodnym roztworem alkoholu, żeby odtłuścić jej powierzchnię. Następnie wkłada się stopę do specjalnej komory aparatu, opiera ją na podpórce i nie wykonuje żadnych ruchów. Podczas badania stopa jest zanurzoną w wodzie z dodatkiem niewielkiej ilości detergentu, o temperaturze zbliżonej do ciepłoty ciała. Jednak to badanie jest niemiarodajne. Jedyne badanie, które pozwala zbadać gęstość kości, to wyżej opisane badanie z wykorzystaniem promieni rentgenowskich.
Porady eksperta
