Czy Ministerstwo Zdrowia obniży wiek badań w kierunku raka jelita grubego?

45-latek jest dziś takie samo obciążony ryzykiem raka jelita grubego, jak 50-latek 10 lat temu. Czy Ministerstwo Zdrowia obniży wiek badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego do 45. roku życia? W Polsce zaproszenie na badania przesiewowe wysyłane są osobom po 55. roku życia -to 10 lat później, niż aktualnie zalecają specjaliści.

Świadomość Polaków w obszarze profilaktyki raka jelita grubego jest nadal bardzo niska. Obecnie na zaproszenie na kolonoskopię w ramach Programu Badań Przesiewowych odpowiada zaledwie 17% osób. Czy i kiedy polskie Ministerstwo Zdrowia obniży wiek badań przesiewowych, zgodnie z międzynarodowymi zaleceniami?

The United States Preventive Services Task Force (The USPSTF) zaleciła w maju 2021 r. rozpoczęcie przeprowadzania badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego od 45. roku życia. Zmiana ta jest konsekwencją aktualizacji danych na temat zachorowalności na raka jelita grubego w USA - tendencja wzrostowa rozpoznawania tego raka wśród osób poniżej 50. roku życia.  

Przeprowadzono badania w grupie wiekowej u osób pomiędzy 40. a 49. rokiem życia, gdzie wykazano, że większość przypadków raka jelita jest w bardzo zaawansowanym stadium rozwoju. Późne badania diagnostyczne (wykonywane po 50. roku życia) dawały nowotworowi szansę na rozwój bez widocznych objawów i rozprzestrzenienie się w formie przerzutów do innych narządów. 

Obecnie w Europie 24% nowotworów jelita grubego rozpoznawanych jest w IV stadium rozwoju choroby we wszystkich grupach wiekowych, co przekłada się na zmniejszenie szans przeżycia, ma bezpośredni wpływ na obniżenie jakość życia pacjentów i ich opiekunów oraz generuje niepotrzebne koszty leczenia. 

Problem leży także w lekceważeniu symptomów i odwlekaniu wizyt u lekarza przez pacjentów w młodym wieku. Nikt nie zakłada, że rak jelita może dotyczyć osób po 30. roku życia. Specjaliści alarmują, że im późniejsze rozpoznanie choroby, tym mniejsze szanse na wyleczenie.  

Trwają badania nad znalezieniem przyczyny zachorowalności na raka jelita grubego wśród młodych pacjentów. Niestety, wiele wskazuje na to, że biologia raka u osób starszych może zdecydowanie różnić się od tego u osób młodych, u których ma bardziej agresywny przebieg. 

Wśród czynników ryzyka wymienia się uwarunkowania genetyczne, które stanowią powód 14% zachorowań. 56% zachorowań na raka jelita grubego występuje w konsekwencji siedzącego trybu życia i otyłości. Okazuje się także, że kluczowym może być rola mikrobiomu wpływającego na odporność naszego systemu. 

Specjaliści alarmują, że rak jelita grubego może zostać dopisany do listy chorób cywilizacyjnych. Z tego powodu zachęcają do stosowania profilaktyki zdrowotnej, obejmującej:

• zwiększoną ilość aktywności fizycznej,  
• zmianę sposobu odżywiania na zdrowy, 
• troskę o zdrowie psychiczne i ograniczenie sytuacji stresowych.

Zmiana zaleceń co do wieku, w którym rekomenduje się wykonywanie badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego to jasny sygnał, że problem jest poważny. 

Marcelina Dzięciołowska