- Ciągłe zmęczenie i spadek nastroju jesienią to często nie przesilenie, a pierwsze objawy problemów z tarczycą
- Eksperci z Mayo Clinic potwierdzają, że objawy depresji lub stany lękowe mogą być bezpośrednim skutkiem choroby Hashimoto
- Proste badanie krwi sprawdzające poziom TSH jest kluczowe w diagnozowaniu cichej epidemii chorób tarczycy
- Analizy medyczne wskazują, że ignorowanie objawów prowadzi do poważnych problemów z sercem i pogorszenia sprawności umysłowej
Myślisz, że to jesienna chandra? Tak objawia się cicha epidemia chorób tarczycy w Polsce
Jesienne popołudnia, spadek energii i ogólne przygnębienie – wiele osób tłumaczy sobie taki stan sezonowym przesileniem. Czasem jednak za tym, co potocznie nazywamy chandrą, może kryć się coś więcej.
Rzucają na to światło wyniki ogólnopolskiego badania PolSenior 2, w którym wzięło udział blisko 6 tysięcy osób. Pokazały one, że co szósty polski senior po 60. roku życia może zmagać się z zaburzeniami pracy tarczycy. Problem ten dotyka kobiet niemal trzykrotnie częściej niż mężczyzn. Co więcej, analiza opublikowana w bazie medycznej PubMed wskazuje, że spora część tych schorzeń pozostaje bez diagnozy i leczenia. Oznacza to, że tysiące Polaków może niepotrzebnie cierpieć, mylnie przypisując swoje dolegliwości upływającym latom czy po prostu gorszej pogodzie za oknem.
Od depresji po niepokój. Jak problemy z tarczycą wpływają na psychikę i ciało?
Zaburzenia pracy tarczycy można porównać do problemów z silnikiem w samochodzie – może on pracować na zbyt wolnych lub zbyt wysokich obrotach. Niedoczynność tarczycy to sytuacja, gdy gruczoł ten produkuje za mało hormonów, co spowalnia metabolizm (czyli tempo przemiany materii w organizmie).
Jak informuje portal medyczny Cleveland Clinic, objawy często narastają powoli, przez co łatwo je zignorować. Należą do nich ciągłe zmęczenie, trudności z koncentracją, znane jako „mgła mózgowa”, uczucie zimna nawet w ciepłe dni czy przybieranie na wadze bez zmiany diety. Może pojawić się też sucha skóra, wypadanie włosów i wolniejsza praca serca.
Nadczynność to z kolei stan, w którym tarczyca pracuje na najwyższych obrotach, zalewając organizm hormonami. Efekt jest odwrotny: nagły spadek wagi mimo dobrego apetytu, kołatanie serca, wewnętrzny niepokój, drżenie rąk i nadmierna potliwość. Skrajnym, choć rzadkim powikłaniem może być tzw. burza tarczycowa, czyli nagłe i gwałtowne nasilenie objawów, które stanowi zagrożenie dla życia.
Hormony tarczycy mają ogromny wpływ nie tylko na ciało, ale również na naszą psychikę i samopoczucie. Jak podkreślają eksperci z Mayo Clinic, im większy problem z tarczycą, tym wyraźniejsze mogą być wahania nastroju. Niedoczynność często daje objawy łudząco podobne do depresji, takie jak apatia, smutek i ogólne spowolnienie.
Z kolei nadmiar hormonów, charakterystyczny dla nadczynności, może powodować ciągły niepokój, rozdrażnienie i kłopoty ze snem, przypominając stany lękowe. Kluczową wskazówką jest jednak to, że te problemy natury psychicznej rzadko pojawiają się same. Zazwyczaj towarzyszą im inne, typowo fizyczne sygnały wysyłane przez organizm, na przykład wspomniane wcześniej zmiany wagi, problemy ze skórą czy nietolerancja zimna lub gorąca.
Jak proste badanie krwi może uchronić cię przed problemami?
Lekceważenie sygnałów, które wysyła nam organizm, może mieć poważne konsekwencje zdrowotne. Jak wskazują analizy dostępne w naukowej bazie danych PubMed Central (PMC), u dzieci niedobór hormonów tarczycy może prowadzić do nieodwracalnych problemów ze wzrostem i rozwojem układu nerwowego.
U dorosłych z kolei, nieleczona niedoczynność pogarsza sprawność umysłową, prowadzi do osłabienia mięśni oraz obniża wydolność serca i płuc. Co ciekawe, organizm w odpowiedzi na spowolniony metabolizm próbuje się ratować, co może skutkować podniesieniem ciśnienia tętniczego. W połączeniu ze skłonnością do tycia, stwarza to duże zagrożenie dla układu krążenia i wyraźnie obniża komfort codziennego życia.
Za niedoczynnością tarczycy najczęściej stoi choroba Hashimoto. Jest to schorzenie autoimmunologiczne, co oznacza, że układ odpornościowy przez pomyłkę atakuje i niszczy komórki własnej tarczycy. Na szczęście diagnoza jest stosunkowo prosta i opiera się na badaniu krwi, które sprawdza poziom TSH. Hormon ten (nazywany tyreotropowym) można porównać do dyrygenta, który mówi tarczycy, jak intensywnie ma pracować.
Jak podaje Cleveland Clinic, leczenie polega na regularnym przyjmowaniu brakującego hormonu w postaci tabletki, co pozwala na nowo wyregulować pracę organizmu i wrócić do normalnego funkcjonowania. Czasem zdarza się też stan nazywany subkliniczną niedoczynnością tarczycy, gdy TSH jest lekko podwyższone, ale poziom głównych hormonów tarczycy mieści się jeszcze w normie. W takiej sytuacji, jeśli odchylenie jest niewielkie, lekarze często zalecają powtórzenie badania za kilka miesięcy, ponieważ u części osób wyniki same wracają do normy. Wszelkie wątpliwości dotyczące samopoczucia i wyników badań zawsze warto omówić ze swoim lekarzem.
Źródła:
- PubMed / PubMed Central (PMC) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35994462/; https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9394816/; https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11076368/; https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10071442/
- Cleveland Clinic https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/14129-hyperthyroidism; https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/23544-subclinical-hypothyroidism; https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/12120-hypothyroidism
- Mayo Clinic https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hyperthyroidism/expert-answers/thyroid-disease/faq-20058228
