- Amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) ostrzega, że czyszczenie nosa patyczkiem może prowadzić do mikrourazów i groźnych infekcji
- Mechaniczne drażnienie śluzówki zaburza naturalny transport śluzowo-rzęskowy, czyli wbudowany system obronny organizmu
- Przegląd kilkunastu badań z 2025 roku potwierdza, że regularne płukanie nosa solą fizjologiczną skutecznie usuwa wirusy i alergeny
- Bezpieczeństwo płukania zatok w domu zależy od kluczowego szczegółu, jakim jest użycie sterylnej lub przegotowanej wody
Czyszczenie nosa patyczkiem kosmetycznym. Jakie ryzyko niesie ten nawyk?
Wiele osób sięga po patyczek kosmetyczny, by oczyścić nos, wierząc, że to skuteczny sposób na higienę. Niestety, prawda jest zupełnie inna, a ten popularny nawyk przynosi więcej szkody niż pożytku. Zamiast usuwać zanieczyszczenia, często wpychamy je głębiej, w kierunku zatok, tworząc idealne warunki do rozwoju infekcji, co nierzadko prowadzi do problemów z zatokami.
Mechaniczne drażnienie delikatnej błony śluzowej może prowadzić do mikrourazów, a nawet krwawień. Jak ostrzegła w czerwcu 2025 roku amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA), takie uszkodzenia stanowią otwartą bramę dla bakterii. Co gorsza, same patyczki mogą być zanieczyszczone, co stwarza ryzyko poważnych infekcji, szczególnie u dzieci i osób z osłabioną odpornością.
Naturalne oczyszczanie nosa. Jak działa transport śluzowo-rzęskowy?
Nasz nos jest wyposażony w niezwykle skuteczny, naturalny system samooczyszczania, znany jako transport śluzowo-rzęskowy. Jego powierzchnię wyścielają miliony mikroskopijnych rzęsek, które poruszają się w skoordynowany sposób, przesuwając warstwę śluzu. To właśnie ten śluz wychwytuje kurz, pyłki, wirusy i bakterie, które wdychamy każdego dnia.
Kiedy wkładamy do nosa patyczek, zaburzamy ten precyzyjny mechanizm, niemal go paraliżując. Zamiast pozwolić rzęskom na usunięcie zanieczyszczeń w kierunku gardła (gdzie są bezpiecznie połykane), unieruchamiamy je i uszkadzamy. Jak tłumaczą eksperci z National Jewish Health, prowadzi to do zalegania patogenów i alergenów, co paradoksalnie zwiększa naszą podatność na infekcje i alergie.
Czym bezpiecznie czyścić nos? Laryngolodzy polecają płukanie solą fizjologiczną
Zamiast ryzykować urazy, warto rozważyć znacznie bezpieczniejszą i skuteczniejszą metodę polecaną przez laryngologów – płukanie nosa roztworem soli fizjologicznej. Ten prosty zabieg nie tylko wypłukuje nadmiar śluzu i zanieczyszczenia, ale także usuwa alergeny, wirusy i bakterie.
Systematyczny przegląd siedemnastu badań, opublikowany w 2025 roku w czasopiśmie „Laryngoscope”, wykazał, że irygacja nosa znacząco zmniejszała obciążenie wirusowe w infekcjach dróg oddechowych, w tym SARS-CoV-2. Regularne płukanie nawilża śluzówkę, zmniejsza obrzęk i poprawia przepływ powietrza, co potwierdzają również wytyczne Amerykańskiego Stowarzyszenia Lekarzy Laryngologów (AAO-HNSF).
Płukanie zatok w domu. Jakiej wody używać, by uniknąć groźnej infekcji?
Choć płukanie nosa jest bezpieczne, kluczowe jest użycie odpowiedniej wody, aby uniknąć groźnych infekcji. Pod żadnym pozorem nie należy używać nieprzegotowanej wody z kranu, która może zawierać niebezpieczne mikroorganizmy, w tym amebę Naegleria fowleri, mogącą wywołać śmiertelne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Warto sięgać po wodę destylowaną, sterylną lub przegotowaną i ostudzoną do temperatury pokojowej. Dzięki temu prostemu zabiegowi można skutecznie dbać o zdrowie zatok, nie narażając się na niepotrzebne ryzyko.
