W badaniu opublikowanym w „European Heart Journal” naukowcy przyjrzeli się danym ponad 40 tysięcy dorosłych Amerykanów z programu NHANES (National Health and Nutrition Examination Survey) z lat 1999–2018 i sprawdzili, czy pora picia kawy wpływa na zdrowie oraz długość życia. Wyniki mogą napawać optymizmem miłośników kofeiny.
Z badań wynika, że poranna kawa pozytywnie wpływa na serce
Poranna kawa może być zdrowsza, niż myślimy. Analiza ponad 40 tys. dorosłych Amerykanów wykazała, że ci, którzy pili kawę wyłącznie do południa, mieli o 16 proc. niższe ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny i aż o 31 proc. niższe ryzyko śmierci z powodu chorób sercowo-naczyniowych. Wyniki te opublikowano w prestiżowym czasopiśmie European Heart Journal i pochodzą z danych amerykańskiego programu NHANES (National Health and Nutrition Examination Survey), obejmującego lata 1999–2018.
Z 40 725 uczestników aż 36 proc. stanowili tzw. poranni kawosze, a 16 proc. pili kawę o różnych porach dnia. W ciągu niemal dziesięciu lat obserwacji zmarło 4295 osób, w tym 1268 z powodu chorób serca. Po uwzględnieniu wieku, diety, aktywności fizycznej, palenia i innych czynników okazało się, że tylko picie kawy rano koreluje z niższą śmiertelnością. Kawa pita po południu lub wieczorem nie dawała podobnych efektów ochronnych.
Kawa wpływa na rytm dobowy i układ krążenia
Zdaniem autorów badania, w tym dr Xuan Wang i prof. Lu Qi z Tulane University, kluczowe znaczenie ma rytm dobowy. Późne picie kawy może zaburzać sen i produkcję melatoniny, co z kolei negatywnie wpływa na ciśnienie krwi i regenerację organizmu. Osoby ograniczające kawę do godzin porannych utrzymują stabilny rytm biologiczny, który sprzyja zdrowiu serca.
Dodatkowo naukowcy wskazują, że działanie przeciwzapalne składników kawy, takich jak polifenole i diterpeny, jest najsilniejsze właśnie w godzinach porannych — wtedy bowiem poziom markerów stanu zapalnego w organizmie osiąga maksimum. Kawa z rana może więc skuteczniej redukować stan zapalny, co przekłada się na mniejsze ryzyko zawału i udaru.
Dlaczego poranna kawa może wydłużać życie?
Badacze podkreślają, że czas picia kawy może być jednym z czynników wyjaśniających, dlaczego wcześniejsze badania dawały sprzeczne wyniki dotyczące wpływu kawy na długość życia. Osoby pijące ją przez cały dzień częściej cierpią na problemy ze snem, stres oksydacyjny i nadciśnienie. Najczęstszym błędem jest ignorowanie sygnałów wysyłanych przez organizm. Jeśli po popołudniowej kawie masz problemy z zasypianiem, budzisz się zmęczony lub odczuwasz kołatanie serca, to znak, że Twoje ciało źle reaguje na kofeinę w późniejszych godzinach. Tymczasem poranny rytuał kawowy, połączony z aktywnością fizyczną i regularnym snem, może wzmacniać działanie ochronne tego napoju.
Jak tłumaczy prof. Lu Qi, „wyniki badań podkreślają znaczenie rytmu dobowego w analizie wpływu kawy na zdrowie. Nie tylko ilość, ale i pora spożycia może mieć kluczowe znaczenie dla układu sercowo-naczyniowego”.
Jak zmaksymalizować korzyści z porannej kawy?
Aby jeszcze bardziej wzmocnić prozdrowotne działanie porannej kawy, warto połączyć ją z kilkoma nawykami. Pij kawę po wypiciu szklanki wody, aby nawodnić organizm po nocy. Zamiast od razu sięgać po filiżankę, daj sobie chwilę na naturalne przebudzenie i pozwól kortyzolowi osiągnąć swój szczyt, a następnie ciesz się kawą, gdy jego poziom zacznie spadać (zazwyczaj około godziny po przebudzeniu). Eksperci zalecają również, aby po wypiciu kawy wyjść na krótki spacer na świeżym powietrzu – naturalne światło słoneczne dodatkowo wzmocni sygnały dla Twojego zegara biologicznego, poprawiając energię i nastrój. warto również połączyć ten nawyk z krótką aktywnością fizyczną.
Ile filiżanek kawy możemy wypić dziennie?
Wyniki potwierdzają wcześniejsze badania sugerujące, że umiarkowane spożycie kawy – od 3 do 5 filiżanek dziennie – sprzyja zdrowiu układu krążenia i obniża ogólne ryzyko zgonu. Zależność ta była szczególnie widoczna u osób pijących kawę przed południem. W grupie „porannych kawoszy” picie nawet trzech lub więcej filiżanek dziennie wiązało się z dalszym spadkiem ryzyka śmierci o około 28 proc.
Co ciekawe, podobny efekt odnotowano zarówno przy kawie z kofeiną, jak i bezkofeinowej. Oznacza to, że prozdrowotne działanie kawy nie wynika wyłącznie z kofeiny, lecz także z obecności antyoksydantów i związków bioaktywnych o działaniu przeciwzapalnym i ochronnym.
Co zrobić, by picie kawy stało się jeszcze zdrowszym nawykiem?
Pamiętaj, że wpływ kawy na zdrowie to temat złożony, a poza porą spożycia, istotne są również inne czynniki, np. sposób przygotowania. Kawa parzona bez filtra zawiera więcej diterpenów, które mogą podnosić cholesterol. Popularne dodatki zaś mogą niwelować prozdrowotne działanie napoju. Dodawanie do kawy zbyt dużej ilości cukru, słodkich syropów czy tłustych śmietanek znacząco zwiększają kaloryczność i mogą przyczyniać się do problemów metabolicznych, niwelując działanie antyoksydacyjne. Indywidualna wrażliwość na kofeinę również odgrywa rolę – osoby wolniej metabolizujące kofeinę mogą odczuwać negatywne skutki nawet po porannej filiżance.
Rodzaj kawy również ma znaczenie. Wybieraj kawę wysokiej jakości, najlepiej świeżo mieloną, aby zachować maksimum antyoksydantów. Ponadto spróbuj pić kawę w połączeniu z pełnowartościowym śniadaniem – to pomoże ustabilizować poziom cukru we krwi i zmniejszyć ewentualne wahania energii. Pamiętaj, że kawa to dodatek, a nie podstawa zdrowej diety i stylu życia czy substytut snu – choć chwilowo pobudza, nie zastąpi regeneracyjnego wypoczynku!
Polecany artykuł:
