Bezmocz (całkowite zatrzymanie moczu) - przyczyny

Bezmocz (anuria) oznacza całkowite zatrzymanie moczu, całkowity brak możliwości opróżnienia pęcherza moczowego. Bezmocz - niezależnie od tego jakie są jego przyczyny - wymaga jak najszybszego leczenia, gdyż może prowadzić do zagrażającej życiu mocznicy - zatruciu organizmu produktami przemiany materii.

Bezmocz (anuria) oznacza całkowite zatrzymanie moczu, całkowite niewytwarzanie moczu przez nerki. Bezmocz oznacza zmniejszenie dobowego wydalania moczu poniżej 100 ml. Wyróżnia się także krwawy bezmocz, tj. jest to krew w moczu (wydalanym w ilości poniżej 100 ml/dobę) lub wypływ krwi z cewki.

Bezmocz (całkowite zatrzymanie moczu) - przyczyny. Choroby nerek

Bezmocz - czyli całkowite zatrzymanie moczu - spowodowane może być chorobami nerek lub zaburzeniem ich funkcji:

• choroby zapalne nerek - odmiedniczkowe zapalenie nerek, kłębuszkowe zapalenie nerek itp.
• układowe zapalenia naczyń
• złośliwe nadciśnienie tętnicze
• sarkoidoza
• choroby układowe zajmujące nerki (toczeń rumieniowaty układowy, twardzina układowa)
• rzucawka i stan przedrzucawkowy (u kobiet w ciąży)

Bezmocz (całkowite zatrzymanie moczu) - przyczyny pozanerkowe

• kamica nerkowa
• nowotwory (zajęcie lub ucisk guza na drogi moczowe)
• zrosty pooperacyjne
• choroby pęcherza moczowego (np. pęcherz neurogenny, rak pęcherza moczowego)
• choroby prostaty (np. łagodny przerost, rak prostaty)
• choroby cewki moczowej (np. cało obce, uraz, złóg)
• schistosomatoza (choroba pasożytnicza)

Bezmocz (całkowite zatrzymanie moczu) - pozostałe przyczyny

• zaczopowanie kanalików np. hemoglobiną (w wyniku przetoczenia krwi niezgodnej grupy) lub mioglobiną (po zmiażdżeniach mięśni)
• odwodnienie (spowodowane na przykład obfitymi wymiotami, biegunkami czy rozległymi oparzeniami)
• duża utrata krwi
• wstrząs (septyczny, kardiogenny)
• powikłanie operacji położniczo-ginekologicznej - w tym wypadku bezmocz powinien zawsze nasuwać podejrzenie jatrogennego uszkodzenia moczowodów

Bezmocz (całkowite zatrzymanie moczu) - diagnoza

Z chorym na bezmocz najpierw przeprowadza się wywiad lekarski. Następnie robi się badanie biochemiczne i mikroskopowe moczu - jeśli chory nie może oddać moczu samodzielnie, pobiera się go metodą cewnikowania. Bada się również krew - określa się stężenie sodu, potasu, jonów wodorowych i wodorowęglanowych, fosforanów nieorganicznych, chlorków, wapnia, kreatyniny oraz kwasu moczowego w surowicy krwi. Robi się również badanie morfologiczne krwi. Do badań diagnozujących bezmocz należą również: rtg klatki piersiowej i zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej, badanie EKG, oglądanie dna oka oraz badanie USG nerek i innych narządów jamy brzusznej.U mężczyzn robi się również badanie gruczołu krokowego i odbytnicy, u kobiet - dodatkowo badanie ginekologiczne.

Po przeprowadzeniu tak kompleksowego badania lekarz stwierdza rodzaj bezmoczu - czy jest on:

• ponerkowy (wywołany nowotworami dróg moczowych czy płciowych, kamicą dróg moczowych, uciskiem na drogi moczowe od zewnątrz przez guzy nowotworowe); przednerkowy (wywołany przez niewydolność krążenia)
• nerkowy (ostre, przewlekłe zapalanie nerek, zator tętnic nerkowych oraz ostra, niezapalna niewydolność nerek) i podejmuje leczenie - najczęściej w szpitalu.

Bezmocz (całkowite zatrzymanie moczu) - leczenie

Leczenie bezmoczu powinno być natychmiastowe. Najczęściej przeprowadza się je w warunkach szpitalnych - konieczne jest cewnikowanie. Jeśli doszło do niewydolności nerek, konieczna jest dializa lub nawet przeszczep nerek. Niewydalanie moczu zagraża życiu - następuje zatrucie organizmu produktami przemiany materii, z którą nie radzą sobie uszkodzone nerki.

Monika Majewska