Psychiatria
Psychiatria to specjalizacja medyczna poświęcona diagnozie i leczeniu zaburzeń oraz chorób psychicznych. Psychiatra zajmuje się nie tylko analizą medycznego aspektu dysfunkcji, ale bada również ich uwarunkowania społeczne, rodzinne i pychologiczne. Często tylko tak holistyczne podejście do pacjenta pozwala na znalezienie rozwiązania problemu. W odróżnieniu od psychologii, psychiatria jest dyscypliną medyczną.
Perseweracje występują, gdy pacjent powtarza przez dłuższy czas jakieś słowo, zdanie czy ruch. O istnieniu perseweracji można mówić np. u osoby, która na zadawane, całkowicie różne pytania, odpowiada ciągle jednym i tym samym zdaniem. Same perseweracje nie są chorobą, pojawiają się one w przebiegu różnych zaburzeń psychicznych, ale nie tylko. Odkrycie przyczyn perseweracji jest ważne dlatego, że to właśnie ich leczenie może doprowadzić do ustąpienia perseweracji.
Amnezja prawdopodobnie jest najcięższym zaburzeniem pamięci. Wyróżnia się jej kilka rodzajów, takich jak amnezja wsteczna, następcza czy psychogenna. Amnezja z pewnością może utrudniać życie doświadczających jej pacjentów, jakie jednak są przyczyny niepamięci? Czy są dostępne jakieś metody leczenia amnezji?
Zaburzenia reaktywne pojawiają się wtedy, kiedy człowiek nie daje sobie rady ze swoimi reakcjami na doświadczane przeżycia. Doprowadzić do nich może rozstanie z partnerem, zmiana szkoły czy miejsca zamieszkania – z tego właśnie względu zaburzenia reaktywne wystąpić mogą w zasadzie u każdego człowieka. Mogą one wydawać się błahym problemem, jednak – ze względu nawet na ryzyko popełnienia przez pacjenta samobójstwa – nigdy nie wolno ich bagatelizować. Jakie są objawy zaburzeń reaktywnych i do kogo zgłosić się po pomoc w razie ich wystąpienia?
Mizofonia (nadwrażliwość na dźwięki) sprawia, że kolacja z ukochaną osobą, która dla wielu ludzi stanowi idealny plan na romantyczny wieczór, dla osoby z tą przypadłością stanowi źródło dyskomfortu, lęku czy nawet... agresji. O mizofonii nauka do tej pory wie tak naprawdę niewiele, jakie jednak są przyczyny nadwrażliwości na dźwięki i czy istnieją jakieś sposoby leczenia mizofonii?
Samookaleczanie u dzieci i młodzieży jest jednym z przejawów agresji. Cięcie się żyletkami i inne formy samookaleczania najczęściej oznaczają, że dana osoba ma problem, z którym nie potrafi sobie poradzić. Zadawanie sobie bólu jest dla niej jedynym sposobem na jego rozwiązanie. Sprawdź, jakie są przyczyny i rodzaje samookaleczeń i jak przebiega w takich wypadkach leczenie.
Elektrowstrząsy – wbrew pozorom – nadal są wykorzystywane w lecznictwie psychiatrycznym. Terapia elektrowstrząsami to zagadnienie dość interesujące, bo dzięki niej leczone są również inne niż psychiatryczne schorzenia, a oprócz tego czasami elektrowstrząsy bywają bezpieczniejsze nawet od... leków psychotropowych. Jakie są wskazania do elektrowstrząsów i jaki wpływ na funkcjonowanie mózgu wywiera ta terapia?
Halucynoza (paranoja) pasożytnicza to zaburzenie psychotyczne, które objawia się obecnością urojeń czuciowych – chory jest przekonany, że pod jego skórą lub całym organizmie znajdują się pasożyty. Jakie są przyczyny i objawy paranoi pasożytniczej? Na czym polega leczenie obłędu pasożytniczego?
Do zaburzeń psychicznych zaliczanych jest szereg rozmaitych problemów. Wśród nich wymienia się zarówno depresję, jak i spotykane u dzieci całościowe zaburzenia rozwoju czy typowe dla osób starszych otępienia. Zaburzeniami psychicznymi są również zaburzenia odżywiania, zaburzenia snu czy zaburzenia osobowości, ale to tylko niektóre z zaburzeń psychicznych. Po jakich objawach rozpoznać, że przyczyną pewnych zachowań są zaburzenia psychiczne?
Charakteropatia może objawiać się nagłą zmiana charakteru bliskiego człowieka – pojawieniem się u niego tendencji do kłamstw, znacznej drażliwości czy chwiejności emocjonalnej. Problem ten spowodowany jest jakimiś uszkodzeniami układu nerwowego i może negatywnie odbijać się nie tylko na życiu samego pacjenta z charakteropatią, ale także na życiu osób z jego najbliższego otoczeniu. Co zrobić w przypadku charakteropatii – czy istnieją skuteczne metody jej leczenia?
Deprywacja sensoryczna pozwala na odcięcie dopływu do człowieka bodźców z jednego lub więcej zmysłów. Temat ten z pewnością może budzić zainteresowanie: z jednej strony mówi się, że dzięki deprywacji sensorycznej możliwe jest całkowite zrelaksowanie czy złagodzenie dolegliwości bólowych. Z drugiej z kolei strony istnieją przesłanki na to, że deprywacja sensoryczna może doprowadzać do różnych zaburzeń psychicznych.
Depresja u niemowlęcia? Pozornie niemożliwe, a w rzeczywistości spotykane – u niemowląt może występować bowiem depresja anaklityczna (hospitalizm). Problem związany jest z brakiem matki i prowadzić może nawet do śmierci dziecka. Depresja anaklityczna jest specyficzna nie tylko ze względu na zupełnie odmienne od innych rodzajów depresji objawy oraz to, na czym polega jej leczenie.
Depresja endogenna to taka postać depresji, która spowodowana jest nieprawidłowościami funkcjonowania ludzkiego organizmu. Stanowi ona odwrotność depresji egzogennej. Obecnie podział depresji na wewnątrz- i zewnątrzpochodną nieco traci na znaczeniu – oba problemy przebiegać mogą podobnie, zauważalne bywają jednak różnice w tym, jaki rodzaj leczenia daje najlepsze efekty w przypadku odmiennych rodzajów depresji.
Depresja egzogenna (reaktywna) to postać zaburzeń depresyjnych, do której doprowadzają czynniki zewnętrzne. Takimi czynnikami mogą być rozmaite sytuacje wywołujące znaczny stres u pacjenta, takie jak śmierć bliskiej osoby, udział w wypadku czy nawet... przejście na emeryturę. Depresja egzogenna, w porównaniu do innych rodzajów depresji, może przebiegać stosunkowo łagodnie – mimo tego i tak nie wolno jej bagatelizować.
Zaburzenia somatomorficzne to m.in. hipochondria, uporczywe bóle psychogenne i dysmorfofobia. Są trudne w diagnozowaniu i zdarza się, że pacjent przez wiele lat tuła się od lekarza do lekarza, nie otrzymując wsparcia psychoterapeutycznego. Jakie są przyczyny i objawy zaburzeń somatomorficznych? Jak przebiega ich leczenie?
Naukowcom udało się już wykryć co najmniej kilka genów, które mogą być powiązane z występowaniem schizofrenii. Niektóre doniesienia mówią o tym, że mutacje prowadzą do zmian ilości neuroprzekaźników w mózgowiu, inne z kolei przekonują , że zaburzenia genetyczne mogą upośledzać plastyczność mózgu. O związku genów ze schizofrenią może świadczyć również to, że jeżeli ktoś z rodziny danego człowieka cierpi na schizofrenię, to on sam znajduje się w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia tej choroby.
Potrzeba bycia na ustach wszystkich i przesadność w pewnych zachowaniach to cecha nie tylko niektórych celebrytów, ale i zaburzenia spotykane u pacjentów z osobowością histrioniczną. Osoby z histrionicznymi zaburzeniami osobowościami skupiają na sobie uwagę poprzez swoje teatralne zachowania, ale i przez przesadną uwodzicielskość czy wyjątkowo mocne podkreślanie swojej atrakcyjności fizycznej. Dowiedz się, jak rozpoznać osobowość histrioniczną.
Arachnofobia, czyli lęk przed pająkami objawia się panicznym, a zarazem paraliżującym strachem, poczuciem zagrożenia, a także rosnącym niepokojem, któremu towarzyszy uczucie wstrętu i obrzydzenia. Arachnofobia jest jedną z najczęściej występujących fobii na świecie. Na szczęście istnieją metody terapeutyczne, by lęk przed pająkami skutecznie leczyć.
W przebiegu zaburzeń schizoafektywnych pacjenci doświadczają jednocześnie zaburzeń typowych dla dwóch różnych jednostek, a mianowicie objawów schizofrenii oraz objawów zaburzeń afektywnych. Mimo że od ich wyróżnienia w klasyfikacjach psychiatrycznych upłynął już prawie wiek, to przyczyny zaburzeń schizoafektywnych wciąż są dość niejasne. Najważniejsze wydaje się właściwe rozpoznanie zaburzeń schizoafektywnych, medycyna dysponuje bowiem skutecznymi metodami leczenia tego problemu.
Zdarza się, że już sama nazwa „leki psychotropowe” budzi w pacjentach nieprzyjemne skojarzenia. Takie obawy są nie do końca uzasadnione – część środków zaliczanych do tej grupy znajduje zastosowanie nie tylko w terapii schorzeń psychiatrycznych, ale i np. w leczeniu niektórych rodzajów bólu. Niechęć pacjentów może wynikać również z przeświadczeń o nieprzyjemnych skutkach ubocznych leków psychotropowych – jednak dzięki wprowadzaniu nowszych generacji preparatów, są one coraz rzadszym problemem. Wątpliwości budzić może również stosowanie omawianych środków w czasie ciąży czy łączenie ich z alkoholem. Czy leków psychotropowych rzeczywiście trzeba się obawiać?
O zaburzeniach nastroju słyszał zapewne każdy – w końcu jednym z problemów zaliczanych do nich jest depresja. Choroby afektywne wiązać się mogą jednak nie tylko ze smutkiem i obniżonym nastrojem, ale i z sytuacją odwrotną, czyli stanami nadmiernej euforii i wyjątkowo podwyższonego nastroju. Problem zaburzeń nastroju jest ważny, ponieważ mimo że dotyczą one coraz większej ilości pacjentów, to jednak wciąż zbyt często nie są one w ogóle rozpoznawane. Jakie dolegliwości u nas samych lub u naszych bliskich powinny wzbudzać niepokój i kiedy trzeba poszukiwać pomocy?
Odkrywanych jest coraz więcej czynników, które biorą udział w patogenezie chorób psychicznych. Dotychczas przeprowadzone badania pokazują, że przyczyny chorób psychicznych można podzielić na zdarzenia doświadczane jeszcze podczas życia wewnątrzmacicznego i te, do których dochodzi już w trakcie życia osobniczego. Wśród przyczyn chorób psychicznych wyróżnia się czynniki biologiczne, psychologiczne i środowiskowe.
Diagnozowanie zaburzeń psychiatrycznych nie jest proste. Wiele schorzeń nie okazuje wyraźnych objawów lub daje o osobie znać jedynie w określonych warunkach środowiskowych. Co więcej, osoby chore często niechętnie podejmują leczenie, ponieważ są przekonane o braku problemu. W odróżnieniu od typowych chorób i urazów choroby psychiczne nierzadko modyfikują świadomość i postrzeganie otoczenia. Dlatego chory może być przekonany o tym, że nic mu nie dolega, a jego zachowania i reakcje mieszczą się w kanonie ogólnie przyjętych norm społecznych i etycznych.
Leczenie psychiatryczne może odbywać się zarówno podczas pobytu w szpitalu, w specjalistycznej klinice, np. Poradni Leczenia Uzależnień albo prywatnym gabinecie.
Do typowych chorób i zaburzeń psychicznych można zaliczyć schizofrenię, zaburzenia nastroju, parafilie, zaburzenia odżywiania (np. bulimia, anoreksja, ortoreksja), alkoholizm i zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, czyli uporczywe powtarzanie określonych zachowań lub myśli. Objawy poszczególnych chorób mogą występować ze zmienną częstotliwością – od jednorazowych epizodów, przez remisję (ustępowanie w czasie), aż po zaburzenia utrwalone.
W psychiatrii diagnostykę chorób i zaburzeń przeprowadza się w oparciu o dwa zestawienia – DSM-5 oraz ICD-10. Leczenie zdiagnozowanych chorób może odbywać się na kilka sposobów. Najczęściej stosuje się psychoterapię, niekiedy w połączeniu z farmakoterapią. Dopiero kiedy podstawowe metody leczenia okazują się niewystarczające zaleca się sięgnięcie po bardziej inwazyjne zabiegi jak terapię elektrowstrząsową, a w ostateczności psychochirurgię. Ten ostatni zabieg polega na przerwaniu połączeń między ośrodkami ośrodkowego układu nerwowego i wymaga niezwykłej precyzji możliwej dzięki metodom stereotaktycznym.
Więcej z działu Zdrowie
Redakcja poleca
Materiał sponsorowany
