2 nawyki, które mogą powodować demencję. Kluczowy jest czas

O demencji najczęściej mówimy w kontekście wieku i tego, jak z czasem zmienia się nasz mózg. Zaburzenia funkcji poznawczych mają różnorodny charakter, a na ich występowanie wpływają różnorodne czynniki. Okazuje się, że popularny w obecnych czasach nawyk może przyczyniać się do powstawania zmian w mózgu.

Demencja to nie jeden rodzaj choroby. Światowa Organizacja Zdrowia zaznacza, że termin demencji odnosi się do kilku różnych jednostek chorobowych. Natomiast niewątpliwie ich wspólną cechą jest fakt, że wpływają na pamięć, myślenie i wykonywanie codziennych czynności.

"Demencja cyfrowa" - czy grozi nam spory problem?

Choć wiemy, że styl życia wpływa na zdrowie, to jednak wciąż towarzyszą nam różne nawyki, które niekoniecznie są dobre dla mózgu. Celem badania naukowego opublikowanego na łamach National Library of Medicine była analiza, czy siedzący tryb życia połączony z korzystaniem z komputera lub oglądaniem telewizji jest powiązany z demencją.

Wyniki wykazały, że spędzając więcej czasu na zachowaniach pasywnych poznawczo, takich jak oglądanie telewizji, ryzyko wystąpienia demencji wzrasta. Zdaniem naukowców zależność tę odnotowano bez względu na to poziom aktywności fizycznej danej osoby. Co ciekawe, w odniesieniu do korzystania z komputera wyniki wiązały się z niższym ryzykiem demencji. Niemniej jednak autorzy podkreślają, że konieczne są szersze analizy w tym zakresie.

W innym dużym badaniu indyjskich naukowców, opublikowanym w 2023 r., przeanalizowano związek między spędzaniem czasu przed ekranem a ryzykiem demencji starczej. Pod uwagę wzięto ponad 462 000 uczestników, a specjaliści ocenili zarówno korzystanie z komputera, jak i oglądanie telewizji.

Wyniki badania wykazały, że ponad 4 godziny czasu spędzanego przed ekranem dziennie wiązało się ze zwiększonym ryzykiem demencji naczyniowej, chorobą Alzheimera czy wystąpieniem innych rodzajów demencji. Ważne jest także to, że im więcej czasu dana osoba spędzała przed ekranem, tym częściej obserwowano powiązanie z fizycznymi zmianami w niektórych obszarach mózgu.

Jak wskazuje portal Healthline demencji cyfrowej nie można zdiagnozować, dlatego trudno określić, kiedy pojawiają się pierwsze objawy. Natomiast czujność powinny wzbudzić takie sytuacje jak: 

• problemy z pamięcią krótkotrwałą,
• gubienie lub zapominanie rzeczy,
• trudności z przypominaniem sobie słów,
• problemy z wielozadaniowością,
• zmiany nastroju,
• zaburzenia snu.

Choć technologia niesie ze sobą wiele korzyści, w tym także rozwojowych, to należy pamiętać, że spędzanie więcej niż wspomnianych czterech godzin dziennie przed ekranem komputera, telefonu, tabletu czy telewizora może mieć także znaczący i negatywny wpływ na funkcjonowanie mózgu.

Demencja - co to takiego?

Demencja może zarówno być przyczyną, jak i skutkiem określonych chorób. Chcąc lepiej zrozumieć tę zależność, wystarczy podkreślić, że demencja może pojawić się na skutek otyłości czy depresji, ale także przyczyniać się do kolejnych problemów ze zdrowiem, takich jak zaburzenia ruchowe czy nietrzymanie moczu. Wiele zależy od tego, z którym rodzajem demencji mamy do czynienia.

Niemniej jednak bez względu na charakter zaburzeń demencja jest ściśle powiązana ze zmianami, jakie zachodzą w mózgu. Komórki nerwowe, które ulegają zniszczeniu, stopniowo uszkadzają mózg, przez co zwykle prowadzą do pojawienia się i nasilania zaburzeń funkcji poznawczych.

Co ważne, pierwsze oznaki demencji mogą pojawić się nawet przed epizodami zapominania. Wspomniała o tym dr n. med. Anna Filipek-Gliszczyńska, która zaznaczyła, że kiedy osoba po 60. roku życia ma problem z obsługą nowego telefonu, lub zapomina o ustaleniach, to jest to sygnał, by zgłosiła się do lekarza. Więcej na ten temat znajdziesz TUTAJ.

Wraz z rozwojem zaburzeń funkcji poznawczych mogą pojawić się takie objawy demencji wskazane przez Światową Organizację Zdrowia:

• zapominanie o rzeczach lub niedawnych wydarzeniach,
• gubienie lub niewłaściwe umieszczanie rzeczy,
• gubienie się podczas chodzenia lub prowadzenia samochodu,
• dezorientacja, nawet w dobrze znanych miejscach,
• utrata poczucia czasu,
• trudności w rozwiązywaniu problemów lub podejmowaniu decyzji,
• problemy ze śledzeniem rozmów lub znajdowaniem słów,
• trudności z wykonywaniem znanych zadań,
• błędna wizualna ocena odległości od obiektów.

Zgodnie z wytycznymi WHO typowe zmiany nastroju i zachowania obejmują:

• uczucie niepokoju, smutku lub złości z powodu utraty pamięci,
• zmiany osobowości,
• niewłaściwe zachowanie,
• wycofanie się z pracy lub działalności społecznej,
• mniejsze zainteresowanie emocjami innych osób.

Magdalena Siraga