Spis treści
Zapalenie języka może dotknąć właściwie każdego. Jest to choroba długotrwała i utrudniająca normalne funkcjonowanie pacjenta, bowiem ból i pieczenie języka przeszkadza zarówno w mówieniu, jak i jedzeniu. Pacjent może mieć zaburzenia smaku, a nawet kłopoty z formowaniem kęsów, co czasem prowadzi do dysfagii. Język jest narządem bardzo silnie unerwionym i czułym. Jesteśmy w stanie wyczuć na nim najcieńszy włos, dlatego gdy jego powierzchnia zaczyna poważnie odbiegać od normy, dyskomfort jest poważny.
Objawy zapalenia języka
Dominującym objawem choroby jest ból i pieczenie odczuwalne niemal stale. Poza tym język może być:
- zaczerwieniony i obrzęknięty, szczególnie na koniuszku i po bokach
- pokryty owrzodzeniami – najczęściej przy zapaleniu bakteryjnym
- pokryty białym nalotem – przy zapaleniu grzybiczym; w tej sytuacji często nalot występuje także na śluzówce jamy ustnej
- znacznie powiększony
- tzw. język geograficzny – choć z reguły nie powoduje on większych dolegliwości (pewne pokarmy mogą jednak powodować szczypanie, pieczenie) i sam w sobie nie wymaga leczenia
Obrzęk i pieczenie języka upośledzają funkcje kubków smakowych, przez co u pacjenta pojawiają się zaburzenia smaku, albo wręcz nie czuje on smaku. Z drugiej strony smak kwaśny i słony potęgują jeszcze pieczenie i ból.
Polecany artykuł:
Jakie są przyczyny zapalenia języka?
Przede wszystkim trzeba rozróżnić dwa podstawowe typy zapalenia języka: pierwotne zapalenie języka, kiedy zapalenie jest chorobą samą w sobie, i wtórne zapalenie języka, kiedy stan zapalny języka jest tylko przejawem innej choroby. Jeśli chodzi o pierwotne zapalenie języka, to wywoływać je mogą:
- bakterie (paciorkowce, gronkowce) – zapalenie języka o podłożu bakteryjnym rozwija się zwykle u osób o obniżonej odporności, np. po długotrwałej antybiotykoterapii, przyjmujących leki immunosupresyjne, zakażonych wirusem HIV
- grzyby – Candida albicans
- nieprawidłowa higiena jamy ustnej – szczególnie dotyczy to osób w podeszłym wieku
- nadużywanie alkoholu
- palenie papierosów
- uraz – zarówno drobny, jak zwykłe, incydentalne przygryzienie języka podczas jedzenia, jak i poważniejszy, np. podczas ataku padaczkowego
- przewlekłe drażnienie – w wyniku źle dobranej protezy zębowej
- oparzenie
- choroby zębów i przyzębia
- suchość w ustach – by język był odpowiednio nawilżony potrzebna jest odpowiednia ilość śliny
Zanikowe zapalenie języka
O tym przypadku pierwotnego zapalenia języka mówimy, gdy zanikają brodawki występujące normalnie na języku. Przeważnie wtedy język zmienia barwę na ciemnoczerwoną, a jego powierzchnia się wygładza. Najczęściej taki stan wywołują niedobory pokarmowe, a także takie czynniki jak suchość ust, kandydoza. Może także towarzyszyć anemii.
Przyczynami wtórnego zapalenia języka są, zwykle poważne, choroby ogólnoustrojowe:
- cukrzyca – która sprzyja rozwojowi bakterii, nie tylko w jamie ustnej
- AIDS
- awitaminoza, zwłaszcza dotycząca witamin z grupy B, pelagra
- niedokrwistość z niedoboru żelaza oraz niedokrwistość złośliwa
- niedokrwistość megaloblastyczna – wynikająca z niedoboru witaminy B12 lub kwasu foliowego
- kiła
- choroby skóry
- celiakia
- alergia
Jeśli zapaleniu języka towarzyszy także męczliwość, bladość skóry, przyspieszone bicie serca, objaw ten może mieć związek z niedokrwistością. Anemia jest jedną z najczęstszych przyczyn wtórnego zapalenia języka.
Diagnostyka i leczenie zapalenia języka
Samo zapalenie języka ustalić jest dość prosto – objawy są charakterystyczne – jednak zanim podejmie się właściwe leczenie należy przeprowadzić szereg badań, dzięki którym będzie wiadomo, czy choroba ma charakter pierwotny, czy wtórny. W tym celu bada się:
- morfologię, która potwierdzi bądź wykluczy anemię
- poziom glikemii – pokaże on, czy mamy do czynienia z cukrzycą
- testy w kierunku kiły
- testy w kierunku niedoborów witamin z grupy B, szczególnie B12, B3
- wymazy i posiewy z języka
- badanie biochemiczne oceniające czynność narządów wewnętrznych
W przypadku wykrycia, że zapalenie języka wywołuje któraś z wyżej wymienionych chorób, konieczna będzie pogłębiona diagnostyka i opracowanie planu terapii w tej chorobie. Język leczy się w tym wypadku tylko zachowawczo, by ulżyć pacjentowi w bólu i poprawić mu komfort życia. W miarę postępów w leczeniu choroby podstawowej, zapalenie języka także będzie ustępować.
W przypadku zapalenia miejscowego wywołanego bakteriami stosuje się antybiotyki. Jeśli zapalenie spowodowały grzyby – leki przeciwgrzybicze, np. nystatynę. We własnym zakresie można sobie pomóc płukankami z sody oczyszczonej, szałwii, rumianku, roztworem wody utlenionej. Przeciwbólowo działają tabletki na gardło z lidokainą.
