Enteropatia wysiękowa (z utratą białka) - przyczyny, objawy i leczenie

Enteropatia wysiękowa pojawia się wtedy, gdy równowaga między wytwarzaniem a rozpadem białka, która jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu, zostaje zburzona w wyniku utraty białka z osocza do jelita. Wówczas dochodzi do obniżenia stężenia albumin - głównych białek surowicy krwi, a dalej do wystąpienia dokuczliwych objawów chorobowych. Jakie są objawy enteropatii wysiękowej? Na czym polega leczenie?

Spis treści

1. Enteropatia wysiękowa (z utratą białka) - przyczyny
2. Enteropatia wysiękowa (z utratą białka) - objawy
3. Enteropatia wysiękowa (z utratą białka) - diagnoza
4. Enteropatia wysiękowa (z utratą białka) - leczenie
5. Enteropatia wysiękowa (z utratą białka) - ważna dieta

Ryzyko wystąpienia enteropatii wysiękowej jest duże zwłaszcza w przebiegu tocznia, celiakii i choroby Leśniowskiego-Crohna

Enteropatia wysiękowa (protein losing enteropathy – PLE) to zaburzenie, w przebiegu którego dochodzi do przenikania z osocza krwi do jelita zbyt dużej ilości białka. Stąd inna nazwa schorzenia – enteropatia z utratą białka.

Prawidłowo w ciągu doby białko jest produkowane w wątrobie w takich ilościach, w jakich później jest tracone (m.in. przez przewód pokarmowy). Równowaga między wytwarzaniem a rozpadem białka jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jednak w przebiegu enteropatii wysiękowej wątroba nie wytwarza wystarczającej ilości białka, tzn. takiej, która pozwoliłaby nie tylko na zaspokojenie potrzeb organizmu, lecz także na wyrównanie powstałych strat białka, które w nadmiernych ilościach przeniknęło przez błonę śluzową jelita. Wówczas dochodzi do obniżenia stężenia albumin (to główne białka surowicy krwi, produkowane w wątrobie) w surowicy krwi i pojawienia się objawów chorobowych.

Enteropatia wysiękowa (z utratą białka) - przyczyny

Przyczyną enteropatii wysiękowej mogą być:

• choroby serca (np. niewydolność prawej komory, zapalenie osierdzia, wady wrodzone);
• uszkodzenia układu chłonnego (np. w wyniku sarkoidozy, radioterapii i chemioterapii podczas leczenia chorób nowotworowych);

• choroby wątroby (np. marskość, zakrzepica żył wątrobowych);
• wrodzone wady układu chłonnego (np. naczyniaki limfatyczne jelit);
• liczne choroby układu pokarmowego (m.in wrzody żołądka i dwunastnicy, choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, rak żołądka, choroby pasożytnicze układu pokarmowego);
• choroby układowe tkanki łącznej (np. toczeń rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalenie stawów);

Również nadużywanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych może doprowadzić do enteropatii wysiękowej.

Enteropatia wysiękowa (z utratą białka) - objawy

• obrzęki na całym ciele;
• biegunki – długotrwałe i tłuszczowe (stolce mają bardzo nieprzyjemny, gnilny zapach, a ich powierzchnia jest błyszcząca. Poza tym trudno je spłukać);
• zmniejszenie masy ciała;
• bóle brzucha;
• wodobrzusze, czyli nagromadzenie płynu w jamie brzusznej (może także dojść do gromadzenia się płynu w opłucnej i worku osierdziowym);

Ponadto dochodzi do pojawienia się objawów niedoboru witamin rozpuszczalnych w tłuszczach – niedoboru witaminy A (m.in. sucha skóra, trądzik, zespół suchego oka) i witaminy D (m.in. patologiczne złamania, zapalenie spojówek, zwyrodnienia układu kostnego oraz zapalenie skóry).

Enteropatia wysiękowa (z utratą białka) - diagnoza

Wykonuje się badania krwi. W przypadku enteropatii wysiękowej stwierdza się niskie stężenie białka całkowitego i albumin oraz podwyższony poziom cholesterolu.

Pomocne są także badanie kału (w celu oznaczenia wydalania alfa1–antytrypsyny – białka osocza krwi) oraz USG lub tomografia komputerowa jamy brzusznej.

Jeśli lekarz ma wątpliwości co do diagnozy, może zlecić badanie endoskopowe, w czasie którego zostanie pobrana próbka jelita do badania histopoatologicznego. W laboratorium obserwuje się zanik kosmków jelitowych, naciek i obrzęk śluzówki jelita.

Enteropatia wysiękowa (z utratą białka) - leczenie

Należy leczyć chorobę, która doprowadziła do rozwoju enteropatii wysiękowej. Jej wyleczenie powoduje ustąpienie objawów. Nie dotyczy to jednak chorób, takich jak, np. toczeń rumieniowaty układowy czy choroba Leśniowskiego-Crohna, gdyż ich całkowite wyleczenie nie jest możliwe. Można jedynie złagodzić ich objawy. W przypadku takich chorób pacjent powinien znajdować się pod stalą kontrolą lekarza.

Poza tym chory powinien suplementować witaminy i składniki mineralne (by uzupełnić ich niedobór w organizmie). Okresowo podaje się także leki odwadniające i drogą dożylną albuminy (białka) oraz osocze krwi.

Jeśli objawy choroby są bardzo nasilone, stosuje się częściowe żywienie pozajelitowe.

Enteropatia wysiękowa (z utratą białka) - ważna dieta

Ważnym elementem leczenia enteropatii jest odpowiednia dieta - przede wszystkim wysokobiałkowa. Chory powinien otrzymać od 1,5 do 3,0 gramów białka na kilogram masy ciała na dobę. Po za tym należy ograniczyć sól i tłuszcze (a konkretnie długołańcuchowe kwasy tłuszczowe).

Należy stosować równocześnie preparaty ze średniołańcuchowymi kwasami tłuszczowymi, ponieważ prowadzą do zmniejszenia zaburzeń wchłaniania.

Monika Majewska