Antygen gruczołu krokowego (PSA) - marker nowotworowy
Markery nowotworowe służą do rozpoznania choroby nowotworowej. Jednym z nich jest antygen gruczołu krokowego (PSA). Każdy mężczyzna po 40-tce powinien przeprowadzić badanie PSA, nawet jeśli nie odczuwa najmniejszych dolegliwości. Po 50-tce trzeba je powtarzać raz w roku. Jak przebiega badanie PSA? Jak interpretować wynik PSA?
Spis treści
Marker PSA (z ang. prostate specific antigen), czyli specyficzny antygen gruczołu krokowego, pozwala wykryć raka prostaty w bardzo wczesnym stadium rozwoju. Badanie stężenia PSA przeprowadza się z niewielkiej próbki krwi - nie ma żadnych przeciwwskazań do jego wykonania.
PSA: wskazania do badania
- wiek powyżej 50 lat
- trudności w oddawaniu moczu
- krwiomocz
- ból krocza i podbrzusza
Czytaj też: Markery nowotworowe (wskaźniki nowotworowe): rodzaje i wyniki badań
Badanie PSA: normy
Normy PSA zmieniają się z wiekiem, ale generalnie wynik nie powinien przekraczać 4 ng/ml. Dla panów między 40 a 49 rokiem życia za normę przyjmuje się 2,5 ng/ml. Wzrost stężenia PSA w krwi jest ostrzeżeniem, że w prostacie może rozwijać się rak, nawet jeśli guz jest tak mały, że trudno go wykryć w czasie badania przez odbyt.
Podwyższone PSA: przyczyny
- łagodny przerost prostaty (najczęściej)
- przebyte badanie per rectum
- zapalenie prostaty przewlekłe i ostre
- rak prostaty
- stan po cewnikowaniu pęcherza moczowego
Wiarygodność badania PSA
Niestety, badanie stężenia PSA nie jest do końca miarodajne. Okazuje się bowiem, że aż 25 proc. mężczyzn z prawidłowym poziomem tego białka (mniejszym lub równym 4 ng/ml krwi) choruje na raka prostaty, a ponad połowa mężczyzn z podwyższonym poziomem PSA ma zdrowy gruczoł krokowy. W diagnostyce prostaty lekarz zwykle zleca dodatkowo wykonanie ultrasonografii, a czasem także biopsji stercza.
Porady eksperta
Markery nowotworowe, nazywane też wskaźnikami nowotworowymi, to substancje chemiczne o różnej budowie, które wytwarzane są w tkankach naszego organizmu. W zdrowych jest ich niezwykle mało. Gdy jednak pojawia się nowotwór, ich poziom gwałtownie wzrasta. Markery mogą przyjmować postać antygenów, białek, enzymów lub hormonów. Przedostają się do krwi i wraz z nią krążą po organizmie.
