Monocytopenia: przyczyny, objawy

Monocytopenia jest to obniżona ilość monocytów we krwi obwodowej. Monocyty to komórki należące do leukocytów, czyli krwinek białych, które w organizmie człowieka pełnią istotną rolę w procesach odpornościowych. Jakie są przyczyny monocytopenii?

Spis treści

1. Czym są monocyty?
2. Funkcje monocytów
3. Monocytopoeza
4. Monocytopenia - wykrywa ją morfologia
5. Monocyty: normy i interpretacja badania

Monocytopenia to zbyt niska liczba monocytów we krwi, przy czym prawidłowa ilość monocytów we krwi stanowi 5-8% ilości wszystkich leukocytów, czyli 0,2 * 109 - 0,8 * 109/l.

Stan, w którym wartości monocytów są niższe od 0,2 * 109/l (<200 komórek/µl) nazywamy właśnie monocytopenią.

Badaniem laboratoryjnym, które umożliwia określenie zawartości monocytów we krwi jest jej podstawowe badanie ogólne, czyli morfologia.

• Monocyty (MONO) - rola i norma

Monocytopenia najczęściej towarzyszy chorobom szpiku kostnego, do których zaliczamy niedokrwistość aplastyczną, białaczkę włochatokomórkową a także ostrą białaczkę szpikową. W zaawansowanym stadium rozwoju tych chorób dochodzi do aplazji szpiku kostnego, czyli jego niewydolności.

Doprowadza to do pancytopenii, czyli obniżonej ilości wszystkich elementów morfotycznych krwi, zarówno leukocytów, erytrocytów, jak i płytek krwi.

Monocytopenię często obserwuje się u osób zmagających się ze stwardnieniem zanikowym bocznym (SLA, ang. amytotrophic lateral sclerosis), w przebiegu infekcji bakteryjnych, grzybiczych, pasożytniczych czy grzybiczych, a także w trakcie terapii glikokortykosteroidami oraz chemioterapii.

Czym są monocyty?

Monocyty, obok limfocytów, eozynofili, bazofili i neutrofili, należą do krwinek białych, czyli leukocytów. Produkowane są w szpiku kostnym czerwonym z macierzystej komórki progenitorowej (CFU-M, ang. colony-forming unit - macrophage) pod wpływem odpowiednich czynników wzrostu.

Po opuszczeniu szpiku kostnego trafiają do krwi obwodowej, gdzie pozostają około 8 do 72 godzin, a następnie przedostają się do tkanek. Tam zamieniają się w makrofagi tkankowe i są odpowiedzialne za pełnienie charakterystycznych funkcji, typowych dla tkanki w której się znajdują.

Makrofagi tkankowe znajdują się w płucach, wątrobie, tkance kostnej, jamie otrzewnowej i w torebkach stawowych, a zebrane wszystkie razem tworzą układ siateczkowo-śródbłonowy.

Funkcje monocytów

Monocyty są komórkami krwi, które pełnią w organizmie człowieka istotną rolę w procesach odpornościowych, reakcjach przeciwbakteryjnych, przeciwwirusowych, przeciwpasożytniczych i przeciwgrzybiczych. Odpowiadają za wytwarzanie czynników wzrostowych i regulują biosyntezę immunoglobulin, czyli przeciwciał.

Monocytopoeza

Monocyty powstają z macierzystej komórki progenitorowej (CFU-M, ang. colony-forming unit - macrophage) w szpiku kostnym czerwonym.

U dzieci szpik kostny czerwony wypełnia wszystkie kości, zarówno długie jak i płaskie. U osób dorosłych jest on zastępowany szpikiem kostnym żółtym, a szpik czerwony znajduje się w kościach płaskich, do których zalicza się kości miednicy, mostek, trzony kręgów, żebra, kości czaszki, łopatki oraz w nasadach kości długich.

Komórki CFU-M proliferują, różnicują się i dojrzewają, przechodząc kolejne etapy: monoblastów, promonocytów i monocytów. Po zakończeniu dojrzewania monocyty wydostają się ze szpiku kostnego i przechodzą do krwi krążącej.

Komórka pnia pluripotencjalna → komórka macierzysta mieloidalna → komórka CFU-GM → komórka CFU-M → monoblast → promonocyt → monocyt

Monocytopenia - wykrywa ją morfologia

Aby określić ilość monocytów we krwi, wystarczy wykonać podstawowe badanie krwi obwodowej, czyli morfologię. Badanie należy wykonać w godzinach porannych, a do uzyskania wiarygodnego wyniku pacjent powinien pozostawać na czczo. Ostatni posiłek spożyć najlepiej 12 godzin przed pobieraniem krwi do badania, przez ten czas należy pić jedynie wodę mineralną.

Zawartość monocytów we krwi oznacza się w podstawowym badaniu ogólnym krwi żylnej. Po zdezynfekowaniu skóry w okolicy dołu łokciowego, sterylną, jednorazową igłą pobiera się krew żylną z żyły łokciowej.

Po wyjęciu igły miejsce wkłucia należy uciskać sterylnym gazikiem przez minimum 10 minut i nie podnosić kończyny górnej do góry, zapobiegnie to powstaniu nieestetycznego siniaka.

Badanie ogólne krwi (morfologię) może zlecić lekarz pierwszego kontaktu lub można je wykonać prywatnie na swój koszt.

Cena takiego badania różni się w zależności od laboratorium medycznego, ale oscyluje w granicach 5 złotych. Wyniki powinny być dostępne do odbioru jeszcze tego samego dnia, bądź najpóźniej następnego dnia roboczego.

Monocyty: normy i interpretacja badania

Prawidłowa ilość monocytów w obwodowej krwi żylnej mieści w przedziale 0,2 * 109 - 0,8 * 109/l.

Wartości wyższe od 0,8 * 109/l (>800 komórek/µl) świadczą o monocytozie.

Natomiast stan, w którym wartości monocytów są niższe od 0,2 * 109/l (<200 komórek/µl) nazywamy właśnie monocytopenią.