Żywienie dojelitowe - na czym polega?

2018-12-19 11:34

Żywienie dojelitowe to forma żywienia, która polega na podawaniu specjalistycznej żywności medycznej bezpośrednio do żołądka lub jelita pacjenta. Żywienie dojelitowe stosuje się u chorych, którzy nie mogą odżywiać się drogą doustną. Jakie są rodzaje żywienia dojelitowego i jak podaje się pokarm do przewodu pokarmowego?

Żywienie dojelitowe - na czym polega?
Autor: Materiały prasowe

Spis treści

  1. Żywienie dojelitowe - co to jest?
  2. Żywienie dojelitowe - dla kogo?
  3. Żywienie dojelitowe - metody dostarczania pokarmu
  4. Żywienie dojelitowe - gdzie?
  5. Żywienie dojelitowe - przeciwwskazania

Żywienie dojelitowe - co to jest?

Żywienie dojelitowe to odrębna forma odżywiania pacjenta, w którym specjalistyczna żywność medyczna dostarczana jest za pomocą alternatywnego dostępu, czyli zgłębnika do wybranej części przewodu pokarmowego – żołądka lub jelita cienkiego. Ta forma żywienia przeznaczona jest dla pacjentów, którzy z różnych powodów nie mogą odżywiać się drogą doustną (żywienie dojelitowe całkowite), albo ta droga żywienia jest niewystarczająca (żywienie dojelitowe częściowe).

Konsekwencją niedoborów białkowo-energetycznych i mikroskładników u pacjentów, którzy nie mogą odżywiać się tradycyjnie są m.in. obniżenie odporności, gorsze efekty leczenia występującej u nich choroby oraz dłuższy czas hospitalizacji. Żywienie dojelitowe stosuje się więc, aby:

  • poprawić lub utrzymać stan prawidłowego odżywienia organizmu pacjenta,
  • umożliwić organizmowi rozwój,
  • przygotować pacjenta do operacji chirurgicznej,
  • zoptymalizować leczenie, rekonwalescencję lub rehabilitację pacjenta.

Do żywienia dojelitowego można wykorzystać mieszanki zmiksowanych pokarmów przyrządzane przez pacjenta lub jego opiekuna albo gotowe preparaty przygotowywane w warunkach laboratoryjnych przez wyspecjalizowane firmy. Badania pokazują, że to właśnie diety przemysłowe są najbardziej wartościowe, ponieważ zawierają wszystkie składniki odżywcze, wodę, białko, elektrolity, pierwiastki śladowe niezbędne do życia w odpowiedniej ilości i kaloryczności. Można je zatem dostosować do bardzo indywidualnych potrzeb żywieniowych pacjenta.

Czy wiesz, że...

Żywienie dojelitowe to nie „kroplówka”! „Kroplówka” to potoczna nazwa żywienia pozajelitowego podawanego bezpośrednio do układu krwionośnego. Stosuje się je wtedy, gdy żywienie doustne i żywienie dojelitowe nie są możliwe lub wystarczające.

Żywienie dojelitowe - dla kogo?

Żywienie dojelitowe jako metodę żywienia stosuje się u pacjentów we wszystkich grupach wiekowych (u niemowląt, dzieci, osób młodych, w średnim wieku i osób starszych), u których dochodzi do zaburzeń połykania, całkowitego braku możliwości połykania i/lub niedrożności górnego odcinka przewodu pokarmowego, zwłaszcza przy takich schorzeniach jak:

Żywienie dojelitowe - metody dostarczania pokarmu

W żywieniu dojelitowym specjalistyczną żywność medyczną dostarcza się do układu pokarmowego pacjenta na dwa sposoby. W przypadku leczenia krótkotrwałego - za pomocą zgłębnika (potocznie nazywanego sondą) wprowadzanego przez nos do żołądka, dwunastnicy lub jelita.

Z kolei przy leczeniu długoterminowym wskazane jest chirurgiczne założenie przezskórnej przetoki odżywczej. Wykorzystuje się do tego celu jeden z dwóch rodzajów przetok, a są nimi: 

  • gastrostomia – klasyczna lub endoskopowa (PEG) - koniec drenu wykorzystywanego do żywienia tkwi w żołądku;
  • mikrojejunostomii – cewnik wprowadzany jest przez skórę do jelita cienkiego.

U pacjentów, o których wiadomo, że nigdy nie będą mogli spożywać pokarmu drogą doustną, przetoka odżywcza zakładana jest na całe życie. Jednak są i pacjenci, którzy po odzyskaniu prawidłowego stanu odżywienia, poprawie funkcjonowania i przy braku przeciwwskazań mogą wrócić do całkowitego żywienia doustnego. Usunięcie przetok i cewników to krótki zabieg nie wymagający hospitalizacji.

Żywienie dojelitowe - gdzie?

Żywienie dojelitowe stosuje się u chorych w różnej kondycji – zarówno mniej lub bardziej aktywnych, jak i leżących wymagających stałej opieki. Żywienie dojelitowe może być prowadzone w:

  • szpitalach,
  • w domu pacjenta,
  • placówkach opieki długoterminowej (np. domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo-leczniczych),
  • hospicjach.

Żywienie dojelitowe w warunkach domowych jest refundowane przez NFZ. Refundacja obejmuje kompleksową opiekę żywieniową (w tym szkolenia dla pacjentów), a także sprzęt i specjalistyczne mieszanki żywieniowe. Obecnie, programem żywienia dojelitowego w domu objętych jest w Polsce ok. 6 tysięcy pacjentów.

Żywienie dojelitowe - przeciwwskazania

Żywienia dojelitowego nie stosuje się u chorych:

  • z niedrożnością wielopoziomową - np. w chorobie nowotworowej,
  • z masywnym wodobrzuszem,
  • z popromiennym zapaleniem jelita cienkiego,
  • z niewydolnością jelit objawiającą się zaburzeniami wchłaniania,
  • we wstrząsie,
  • nie wyrażających zgody na terapię żywieniową dojelitową.