Astma steroidooporna - przyczyny i leczenie

Astma steroidooporna to astma oporna na leczenie glikokortykosteroidami. Astma steroidooporna stwierdzana jest jeśli przez okres dwóch tygodni leczenia glikokortykosteroidem w formie doustnej w odpowiedniej dawce nie występuje oczekiwana poprawa. Jest to bardzo rzadka sytuacja występująca raz na 1000-10000 wszystkich przypadków. Jakie są przyczyny astmy steroidoopornej? Na czym polega leczenie?

Spis treści

1. Astma steroidooporna - przyczyny i czynniki ryzyka
2. Astma steroidooporna - diagnostyka
3. Astma steroidooporna - leczenie

Astma steroidooporna to przewlekła ciężka astma, oporna na leczenie wysokimi dawkami wziewnych i systemowych GKS (glikokortykosteroidów).

Według danych statystycznych, astma ciężka, inaczej nazywana trudną lub nie odpowiadającą na leczenie, stanowi około 5-10 procent wszystkich przypadków astmy. Z tego mniej więcej połowę stanowi astma, w której zachowana jest wrażliwość na steroidy, zaś drugą połowę - postać oporna na stosowanie leków z tej grupy.

Astma steroidooporna - przyczyny i czynniki ryzyka

Wyróżnia się dwie postaci oporności na GKS:

Typ 1 - oporność indukowana przez cytokiny - występuje u 90-95 proc. chorych

Jest to nabyte, ale odwracalne, zmniejszenie zdolności przyłączania GKS przez limfocyty T.

Typ II - jest związany z defektem genetycznym - mutacją genu dla receptora GKS lub genów modulujących funkcje GKS i jest nieodwracalna.

Czynnikami ryzyka astmy steroidoopornej są zakażenia wirusowe i palenie tytoniu.

Astma steroidooporna - diagnostyka

Astma steroidooporna to astma, w której nie uzyskuje się wzrostu FEV1 (natężona objętość wydechowa pierwszosekundowa) powyżej 15 proc. od wartości wyjściowej po zastosowaniu 20 mg prednizolonu przez tydzień i 40 mg przez następny tydzień.

Jednak aby rozpoznać astmę steroidooporną, należy najpierw wykluczyć choroby lub czynniki maskujące astmę i wpływające na złą odpowiedź na glikokortykosteroidy:

• POCHP
• dysfunkcję strun głosowych
• refluks żołądkowo-przełykowy
• przewlekłe zapalenie zatok przynosowych
• czynniki emocjonalne
• interakcje glikokortykosteroidów z lekami i chorobami przyspieszającymi ich wydalanie (rifampicyna, leki przeciwpadaczkowe)
• nadczynność tarczycy
• stała ekspozycje na alergeny
• brak współpracy z lekarzem

Astma steroidooporna - leczenie

Podstawowym lekiem wciąż pozostają glikokortykosteroidy, ale tak dobrane, by osiągały większą koncentrację w płucach. Proponuje się prednizolon zastąpić metylprednizolonem lub triamcynolonem, które osiągają większą koncentrację w płucach, oraz stosować leczenie steroidami wziewnymi.

Jak skutecznie leczyć astmę steroidooporną:

1. Zmień steryd doustny na taki, który cechuje się większą depozycją w płucach2. Stosuj leczenie wziewnymi glikokortykosteroidami w skutecznej i możliwie akceptowalnej przez chorego dawce3. Pacjent z astmą steroidooporną wymaga stałej kontroli medycznej oraz właściwej edukacji w procesie leczenia4. Kontynuuj leczenie długo działającymi beta2-mimetykami i innymi lekami z grupy tzw. kontrolerów, np. teofiliną, eufiliną czy leukotrienami5. U chorych, którzy wymagają stosowania wysokich dawek systemowych sterydów, należy rozważyć włączenie do terapii: cyklosporyny A, metotreksatu, immunoglobulin, przeciwciała monoklonalnego anty-IgE

Źródło: Astma ciężka, pneumonologia.wum.edu.pl

Monika Majewska