Czy astmę można przewidzieć zanim zaatakuje? Najnowsze badania dają nadzieję

Czy astmę można przewidzieć, zanim zaatakuje? To pytanie od dawna spędza sen z powiek zarówno pacjentom, jak i lekarzom. Dziś jednak, dzięki najnowszym badaniom naukowym, zyskujemy realną nadzieję.

Co zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia astmy?

Jedno na 10 dzieci w Stanach Zjednoczonych ma astmę, przewlekłą chorobę układu oddechowego. Badania wskazują, że dziedziczność odgrywa kluczową rolę - jeśli w rodzinie występowała astma, istnieje większe prawdopodobieństwo, że dziecko również może ją rozwinąć.

Co więcej, egzema, atopowe zapalenie skóry czy nawracające problemy z nosem (zatkany nos, katar), często są pierwszymi sygnałami ostrzegawczymi. Środowisko również ma ogromne znaczenie. Narażenie na dym tytoniowy (także z papierosów elektronicznych), zanieczyszczenie powietrza oraz wysokie temperatury mogą znacząco zwiększać ryzyko wystąpienia astmy u najmłodszych.

Niemowlęta i małe dzieci są szczególnie podatne na infekcje dróg oddechowych, np. te wywołane rinowirusem, enterowirusem czy RSV. Jeśli w ich przebiegu pojawia się świszczący oddech, lekarze często stosują leki typowe dla astmy, traktując to jako potencjalny wskaźnik przyszłych problemów.

Czy astmę da się przewidzieć?

Pediatrzy, aby ocenić ryzyko, posługują się specjalistycznymi narzędziami, takimi jak Asthma Predictive Index (API) czy Pediatric Asthma Risk Score (PARS), które pomagają wcześnie zidentyfikować dzieci zagrożone astmą.

API, opracowany na podstawie badań ponad 1000 dzieci ze zdiagnozowaną astmą, wskazuje, że maluchy w wieku do 3 lat, które doświadczyły co najmniej czterech epizodów świszczącego oddechu, są w grupie wysokiego ryzyka. Szczególnie gdy zmagają się z egzemą lub jedno z rodziców choruje na astmę.

Ryzyko rośnie także, gdy pojawiają się co najmniej dwa z następujących czynników:

• alergie pokarmowe (np. pokrzywka, wymioty po jedzeniu),
• podwyższony poziom eozynofilów we krwi,
• świszczący oddech występujący poza infekcjami.

Narzędzie PARS, bazujące na danych z badania Cincinnati Childhood Allergy and Air Pollution Study, ocenia natomiast prawdopodobieństwo rozwoju astmy w wieku powyżej 7 lat. Każdy z czynników ryzyka otrzymuje 2 punkty, im więcej punktów, tym większe ryzyko:

• astma u rodziców,
• egzema,
• wczesny świszczący oddech,
• świszczący oddech bez infekcji,
• pochodzenie etniczne,
• inne alergie.

Zarówno API, jak i PARS podkreślają wyraźny związek między alergiami a astmą. Dzieci cierpiące na schorzenia, takie jak egzema, eozynofilowe zapalenie przełyku, alergie pokarmowe czy alergiczny nieżyt nosa są znacznie bardziej narażone na rozwój astmy. Często pojawiają się one stopniowo od urodzenia, tworząc tzw. „marsz alergiczny”, który sygnalizuje postęp w kierunku diagnozy astmy.

Paula Komendarczuk