Depresja: przyczyny, objawy, rodzaje i leczenie. Sprawdź, czy możesz mieć depresję

Depresja to obecnie czwarty najpoważniejszy problem zdrowotny na świecie - wynika z danych WHO. Każdy z nas jest narażony na depresję, dlatego nie warto bagatelizować jej objawów. A te mogą być przeróżne - od pogorszenia nastroju po dolegliwości bólowe. Jak rozpoznać objawy depresji? I jakie są jej rodzaje? Gdzie szukać pomocy? Rozwiąż test i sprawdź, czy możesz być w grupie ryzyka.

Spis treści

1. Co to jest depresja?
2. Objawy depresji
3. Przyczyny i czynniki ryzyka depresji
4. Jak rozpoznać depresję u bliskiej osoby?
5. Rodzaje depresji
6. Leczenie depresji
7. Jak pomóc osobie chorej na depresję?
8. Depresja - test. Sprawdź, czy masz depresję

Co to jest depresja?

Depresja to termin wieloznaczny. Potocznie używa się go w odniesieniu do złego samopoczucia, obniżonego nastroju, przygnębienia niezależnie od przyczyn tego stanu. W psychiatrii terminem depresja określa się szczególny rodzaj zaburzeń nastroju i emocji.

Objawy depresji mogą być inne u każdego pacjenta i dlatego tak trudno ją rozpoznać. Jeśli samopoczucie jest złe, można mówić o smutku, jeżeli gorsze – o przygnębieniu, a jeśli jest bardzo źle – to prawdopodobnie depresja. Granica pomiędzy "normalnym" przygnębieniem a depresją jako stanem chorobowym nie jest ostra, jednak są pewne objawy, które pozwalają te dwa stany od siebie odróżnić.

Depresja to nie tylko smutek i przygnębienie, ale też utrata zainteresowań i radości życia. Człowiek funkcjonuje w zwolnionym rytmie, ma zaburzenia koncentracji i obniżoną samoocenę. W sposób ponury i pesymistyczny patrzy na świat, przyszłość widzi wyłącznie w czarnych barwach. Dotykają go zaburzenia snu, który jest płytki i nie daje relaksacji.

Objawy depresji

WHO publikuje kryteria diagnostyczne wszystkich chorób, w tym także i zaburzeń depresyjnych. Kryteria te mają charakter pomocniczy. Ostateczną  diagnozę  można  postawić  tylko  w bezpośrednim kontakcie z lekarzem. WHO wyróżnia trzy podstawowe objawy depresji (trzy pierwsze z listy poniżej) oraz siedem dodatkowych.¹

Objawy depresji:

1. obniżony nastrój, czyli depresja jako objaw
2. brak radości (anhedonia)
3. brak energii (anergia)
4. negatywna własna ocena
5. poczucie winy
6. myśli i zachowania samobójcze
7. niesprawność intelektualna
8. zaburzenie aktywności
9. zaburzenia snu
10. zaburzenia apetytu i masy ciała

Nie bez znaczenia jest także wygląd chorego:

• mimika: uboga
• wyraz twarzy: smutny lub napięty
• głos: monotonny (bez modulacji), tempo wypowiedzi: spowolnione
• ruchy: spowolniałe, ociężałe, niepokój ruchowy (częsta zmiana pozycji ciała w czasie siedzenia, manipulowanie palcami rąk)

Depresji  towarzyszą  często  uporczywe  dolegliwości  cielesne, jak na przykład:

• bóle żołądkowo-jelitowe
• bóle głowy
• bóle podbrzusza
• bóle pleców

U wielu chorujących objawy te wysuwają się na pierwszy plan.

Depresja staje się prawdopodobna, o ile ujawnią się równocześnie co najmniej cztery objawy z tej listy, w tym co najmniej dwa podstawowe i będą utrzymywać nieprzerwanie  przez okres co najmniej dwóch tygodni.

Przyczyny i czynniki ryzyka depresji

Depresja może być uwarunkowana biologicznie:

• depresja endogenna
• depresja organiczna
• depresja jednobiegunowa

i/lub psychologicznie:

• depresja egzogenna
• depresja reaktywna

Depresja endogenna wynika z zaburzeń biologicznych, np. w produkcji neuroprzekaźników takich, jak serotonina czy noradrenalina. Niezwykle ważne w depresji są czynniki genetyczne. Co prawda nie są odpowiedzialne za jej rozwój, ale predysponują do łatwiejszego popadania w nią. Ludzie, których członkowie rodzin leczyli się, z dużym prawdopodobieństwem również są zagrożeni wystąpieniem tej choroby.

22,90 zł

Zamów

Depresja. Jak pomóc sobie i bliskim - Dorota Gromnicka

24,76 zł

Zamów

To nie smutek to depresja Poradnik dla rodziców nastolatków w kryzysie

W Polsce na zaburzenia psychiczne cierpi 8 milionów osób. Około 1,5 miliona z nich to osoby, u których zdiagnozowano depresję. Szacuje się, że nawet co dziesiąty Polak może być dotknięty tą chorobą.

Depresja egzogenna jest związana z wystąpieniem stresującego wydarzenia życiowego, np.:

• śmierć małżonka
• rozwód
• choroba

Zaburzenia depresyjne występują bardzo często równocześnie z chorobami somatycznymi takimi, jak, m.in. nadciśnienie, cukrzyca i praktycznie wszystkie choroby neurologiczne.

Depresje mogą być zarówno przyczyną, jak i skutkiem tych chorób (np. osoby z obniżonym nastrojem zaczynają być podatne na infekcje, gdyż zaburzony jest ich układ odpornościowy, a przewlekłe infekcje prowadzą do obniżonego nastroju).

Depresja egzogenna może być również wynikiem działania stosowanych leków (depresja jatrogenna) albo narażania na substancje psychoaktywne.

Przyczyny depresji często są mieszane. Do mieszanego rodzaju można zaliczyć depresję poporodową, w których rolę odgrywają zarówno czynniki psychiczne, jak i zaburzenia hormonalne.

Depresja może również wystąpić w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej i jednobiegunowej.

Jak rozpoznać depresję u bliskiej osoby?

Depresja dotyka około 10 procent populacji. Psychoterapeuta Marcin Poćwiardowski wyjaśnił, jak rozpoznać u bliskiej osoby pierwsze symptomy choroby. Specjalista wyjaśnił, że ważną rolę odgrywa obserwacja, która pomoże nam szybko wyłapać problem. Objawy, jakie powinny nas zaniepokoić, zwykle związane są z problemami ze snem, wahaniem nastrojów czy utratą zapału.

Rodzaje depresji

Powyższe objawy są symptomami depresji typowej. Wyróżnia się także inne rodzaje depresji, dla których charakterystyczne są różne objawy.

W depresji urojeniowej dochodzi do nasilenia objawów związanych z obniżeniem własnej wartości i negatywnymi myślami o przyszłości - osiągają one poziom urojeń. Chorzy odnoszą wtedy obojętne sygnały z otoczenia do siebie, samo udręczają się. Może pojawić się myślenie katastroficzne i nieufność wobec bliskich

W depresji agitowanej (lękowej) dominującym objawem jest silne uczucie niepokoju, z nerwowym pobudzeniem włącznie.

Z kolei chory na depresję z zahamowaniem (inaczej osłupienie depresyjne) nie podejmuje żadnej aktywności, nie odżywia się, nie nawiązuje kontaktu z otoczeniem, pozostaje nieruchomo w jednej pozycji, ma zastygły, cierpiący wyraz twarzy.

Depresja dwubiegunowa, zwana także maniakalno-depresyjną, to choroba psychiczna, w przebiegu której okresy depresji przeplatają się z epizodami manii. Chory przechodzi ze stanu krańcowego zobojętnienia i myśli o śmierci, do skrajnego optymizmu i afirmacji życia.

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia na depresję choruje 350 milionów ludzi. Każdego roku z jej powodu umiera ok. 800 000 osób. W roku 2020 depresja będzie drugim najpoważniejszym problemem zdrowotnym świata, zaraz po chorobach układu krążenia.

Depresja poschizofreniczna pojawia się jako reakcja na przebyty epizod schizofreniczny. W obrazie klinicznym dominują objawy depresyjne, schizofreniczne nadal występują, ale mają łagodniejszy charakter

Dystymia (dawniej depresja nerwicowa, nerwica depresyjna, depresyjne zaburzenia osobowości lub depresja lękowa przewlekła) obecnie określana jest jako przewlekłe obniżenie nastroju trwające co najmniej dwa lata. Osoby z dystymią są przez większą część dnia smutne, zmęczone, mają poczucie nieradzenia sobie. Objawy nie spełniają kryteriów epizodu depresyjnego, ale powodują cierpienie chorych

Istnieje także depresja nietypowa (atypowa, maskowana). To stan depresyjny, w którym kluczową rolę odgrywa specyficzne "odwrócenie" cech depresji typowej. Najczęstsza różnica to zwiększony apetyt, czyli objadanie się oraz nadmierna senność.

Kiedy depresja pojawia się niemal zawsze o określonej porze roku, mowa o depresji sezonowej - jesiennej, zimowej. Pojawia się zwykle wtedy, kiedy dzień staje się krótszy i słońca jest coraz mniej. Im mniej bowiem światła dociera do mózgu, tym szyszynka produkuje więcej melatoniny – hormonu, który stymuluje senność, spowalnia nasze funkcje życiowe, zdecydowanie obniża nastrój, przywołuje niepokój i rozdrażnienie.

Częstym rodzajem depresji jest także depresja poporodowa. Jej objawy to m.in.: zaburzenia snu i łaknienia, brak radości z kontaktów dzieckiem oraz poczucie niekompetencji, które nie mijają w ciągu kilkunastu dni po porodzie. Poza tym objawy depresji mogą pojawić nawet w kilka miesięcy od porodu.

W zależności od tego, kto choruje na zaburzenia depresyjne, wyróżnia się depresję starczą, depresję osób dorosłych albo depresję dzieci i młodzieży. Na depresję może zachorować każdy, bez względu na wiek, wykształcenie i status materialny.

Bo jesteś człowiekiem - Ewa Woydyłło

26,53 zł

Zamów

Leczenie depresji

Depresja to choroba ciężka i przewlekła, mająca tendencje do nawrotów. Sama nie ustąpi. Wymaga indywidualnie dobranej, długotrwałej (co najmniej 6-miesięcznej) i systematycznie prowadzonej terapii farmakologicznej. Poprawę można zauważyć dopiero po 6 (a u osób starszych nawet 12) tygodniach.

W najcięższych postaciach depresji lub w przypadku depresji lekoopornej stosuje się inne formy leczenia biologicznego (m. in. leczenie elektrowstrząsowe). Przynosi istotną poprawę u ponad 80 proc. chorych.

Istnieje szereg metod leczenia depresji (biologicznych, psychoterapeutycznych, psychospołecznych lub innych), ale biorąc pod uwagę ich dostępność, w praktyce niemal wszystkie osoby potrzebujące pomocy korzystają z terapii  lekami przeciwdepresyjnymi.

Nowoczesne antydepresanty nie powodują prawie żadnych skutków ubocznych. Często występują tylko na początku terapii. Nie uzależniają. Nie zmieniają osobowości. Nie są również środkami  pobudzającymi lub uspokajającymi. Farmakoterapię często uzupełnia się psychoterapią. Efekty są indywidualne i zależne od pacjenta i jego sytuacji życiowej.

Czytaj też: Stabilizatory nastroju (leki normotymiczne)

Jak pomóc osobie chorej na depresję?

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia depresja stanowi obecnie czwarty najpoważniejszy problem zdrowotny na świecie. Dotyka około 10 procent populacji. Psychoterapeuta Marcin Poćwiardowski wyjaśnił, jak pomóc osobie, która cierpi na depresję. - Osobie chorej trudno poprosić o pomoc. Trzeba być nieugiętym w jej proponowaniu - powiedział specjalista.

Depresja - test. Sprawdź, czy masz depresję

Monika Majewska