Depresja maskowana - jak ją rozpoznać? Objawy i leczenie depresji maskowanej

Depresja maskowana to specyficzny rodzaj zaburzeń depresyjnych, które dają mało charakterystyczne objawy, różniące się od klasycznych symptomów tej choroby. Mogą to być różnego rodzaju bóle, lęki, fobie, natręctwa, problemy z układem krążenia, zaburzenia odżywiania, skłonność do używek. Z powodu nieswoistych objawów depresja maskowana często jest mylona ze schorzeniami somatycznymi i błędnie leczona.

Spis treści

1. Depresja maskowana – objawy
2. Depresja maskowana – diagnoza
3. Depresja maskowana – leczenie

Depresja maskowana niekiedy określana jest mianem „depresji bez depresji” – to dlatego, że daje symptomy zupełnie niekojarzone ze stereotypowym wyobrażeniem tej choroby. Bóle głowy, napięcie mięśni, świąd skóry, skoki ciśnienia, jadłowstręt, utrata wagi – zarówno pacjenci, jak i lekarze łączą podobne objawy z chorobami somatycznymi i próbują zwalczyć je za pomocą tabletek przeciwbólowych, leków czy diety.

Tymczasem mogą to być „maski”, pod którymi ukrywa się rzeczywisty powód złego samopoczucia, czyli depresja.

Depresja maskowana – objawy

O depresji potocznie mówi się jako o chorobie duszy i najczęściej diagnozuje się ją na podstawie zaburzeń mających związek ze sferą psychiczną, takich jak obniżony nastrój, brak motywacji, apatia, niskie poczucie wartości, bezsenność. W przypadku depresji maskowanej podobne oznaki zazwyczaj nie występują lub występują w niewielkim stopniu. Zamiast nich na pierwszy plan wysuwają się objawy ze strony ciała zwane „maskami”.

Specjaliści wyróżniają 5 rodzajów masek:

maski bólowe – symptomem depresji jest wówczas ból różnego pochodzenia, najczęściej głowy, ale może dotyczyć też mięśni (pleców, karku, barków, ramion), narządów płciowych, konkretnych nerwów (np. kulszowego), a nawet serca – wówczas łatwo pomylić depresję z chorobą wieńcową lub zawałem;

maski wegetatywne i psychosomatyczne – dotyczą rozmaitych sygnałów ze strony ciała takich jak swędzenie skóry, zespół niespokojnych nóg, problemy z trawieniem (nudności, zaparcia, kolki), kołatanie serca, skoki ciśnienia. Mogą też objawiać się pod postacią zmian w naturalnych cyklach funkcjonowania organizmu, np. zaburzeniach cyklu miesiączkowego u kobiet, zaburzeniach popędu płciowego. Możliwe są również zawroty głowy, problemy z pamięcią, koncentracją, przyswajaniem informacji;

maski psychopatologiczne – są to objawy charakterystyczne dla chorób o podłożu psychicznym, np. zaburzenia lękowe (lęk przewlekły lub ataki paniki), fobie i natręctwa (zwłaszcza agorafobia, jadłowstręt);

maski behawioralne – mają związek ze zmianą zachowania lub przyzwyczajeń, poprzez które osoba chora chce zagłuszyć depresyjne stany umysłu. Dotyczy to zarówno uzależnienia od alkoholu, leków czy narkotyków, jak i codziennych rytuałów odwracających uwagę od choroby, np. objadania się czy zakupoholizmu;

zaburzenia rytmów okołodobowych – dotyczą problemów z regularnym funkcjonowaniem organizmu w dzień i w nocy. Mogą objawiać się pod postacią trudności z zasypianiem, bezsenności w nocy lub nadmiernej senności w dzień.

Depresja maskowana – diagnoza

Diagnoza depresji maskowanej jest bardzo trudna, ponieważ jej objawy „udają” symptomy innych popularnych chorób somatycznych, a do tego są mało wyraziste. Bóle głowy łatwo wziąć za oznakę nawracającej migreny, bóle mięśni czy nerwów często łączy się z dyskopatią, bóle serca z chorobą wieńcową, zaburzenia trawienia z zespołem jelita drażliwego itd.

Chorzy zanim zostaną skierowani do psychiatry zazwyczaj leczą się miesiącami, a nawet latami na schorzenia, których w rzeczywistości nie mają. Podejrzenie depresji zachodzi dopiero wówczas, gdy zlecane badania nic nie wykazują, a przepisane leki nie powodują poprawy samopoczucia.

Niestety, z uwagi na złożony obraz kliniczny depresji maskowanej, jej diagnoza musi być poprzedzona niezbędnymi badaniami, które wykluczą chorobę somatyczną.

Depresja maskowana – leczenie

W leczeniu depresji maskowanej stosuje się takie same leki jak w przypadku typowej odmiany tej choroby, czyli antydepresanty. Ich doborem zajmuje się lekarz psychiatra, który przy przepisywaniu danego środka bierze pod uwagę rodzaj oraz nasilenie objawów u konkretnego pacjenta oraz jego stan zdrowia. Uzupełnieniem terapii farmakologicznej może być psychoterapia indywidualna lub grupowa, która przyspiesza proces leczenia i zmniejsza ryzyko nawrotu choroby.

Kurację antydepresantami warto podjąć jak najszybciej, szczególnie u osób, które w przeszłości wykazywały skłonność do stanów depresyjnych lub mają za sobą epizody tej choroby. Niepodjęcie terapii może skutkować rozwinięciem się zaawansowanej formy depresji z wszystkimi typowymi dla niej objawami.