WADY SERCA: objawy. Jakie badania pozwolą rozpoznać wadę serca?

Wady serca to wrodzone lub nabyte nieprawidłowości w budowie serca. U większości dzieci niewłaściwe połączenia jam serca czy wadliwa budowa zastawek serca są wykryte i rozpoznane zaraz po urodzeniu, w trakcie rutynowej wizyty u pediatry lub w przypadku nasilania się charakterystycznych dla wad serca objawów. Sprawdź, jakie objawy wskazują na wadę serca. Jakie badania pozwolą rozpoznać wadę serca?

Spis treści

1. Wrodzone wady serca u noworodków i niemowląt - objawy
2. Wady serca u starszych dzieci i dorosłych - objawy niewydolności serca

Wada serca to wrodzona lub nabyta nieprawidłowość anatomiczna budowy serca (jego ścian lub przegród), a także ujść tętniczych lub żylnych albo dużych naczyń w pobliżu serca. Skutkiem wady serca są zaburzenia przepływu krwi pomiędzy jamami serca, przedsionkami i komorami lub pomiędzy jamami a dużymi naczyniami, w wyniku których dochodzi do uszkodzenia serca i niewydolności krążenia.

Wrodzone wady serca u noworodków i niemowląt - objawy

Wady wrodzone serca rozwijają się między 3. a 8. miesiącem życia płodu (właśnie wtedy kształtuje się serca). U noworodków trudno wykryć wadę serca, ponieważ zazwyczaj nie daje żadnych objawów. Jeśli jednak się pojawiają, najczęściej są to:

• Charakterystyczne szmery w sercu, znane także jako szmery organiczne, które może usłyszeć lekarz podczas osłuchiwania dziecka w pierwszych dniach jego życia, zazwyczaj wskazują na zwężenie ujść tętniczych, niedomykalność zastawek przedsionkowo-komorowych lub drobny ubytek w przegrodzie międzykomorowej.

• Sinica ośrodkowa, która pojawia się u niemowlęcia, jest związana z rozwojową formę zespołu Fallota (złożonej, siniczej, wrodzonej wady serca).

• Niewydolność krążenia u noworodka i niemowlęcia pojawia się bardzo rzadko. Najczęściej wskazuje na wadę z przewodozależnym przepływem systemowym (przepływ krwi do organizmu uzależniony od drożnego przewodu tętniczego Botalla).

Narastanie objawów niewydolności krążenia w okresie niemowlęcym wskazuje na wady z przeciekami na poziomie komór lub wielkich tętnic (np. duży ubytek międzykomorowy, przetrwały przewód tętniczy).

• Świst w momencie oddechu i zaburzenia połykania (dysfagia) u niemowląt są objawem pierścieni naczyniowych (nieprawidłowo przebiegających dużych naczyń tętniczych). Zaburzenia połykania pojawiają się zwykle w momencie wprowadzenia do diety pokarmów stałych.

• Czasami można zauważyć deformację klatki piersiowej (nadmierne uwypuklenie okolicy podsercowej - tzw. garb sercowy).

Wady serca u starszych dzieci i dorosłych - objawy niewydolności serca

Wrodzone wady serca u starszych dzieci i dorosłych mogą prowadzić do niewydolności serca, które pompuje niewystarczającą ilość krwi. U starszych dzieci przyczyną niewydolności krążenia jest głównie zapalenie mięśnia sercowego lub kardiomiopatia, a rzadziej nabyte wady serca. Te zazwyczaj wywołują niewydolność krążenia u dorosłych:

• Szmery skurczowe, które po raz pierwszy można usłyszeć w późniejszym wieku. Wskazują one na: umiarkowane zwężenie ujść tętniczych, ubytek międzyprzedsionkowy, zespół wypadania płatka zastawki mitralnej lub kardiomiopatię przerostową.

• Omdlenia mogą wskazywać na zwężenia w drodze wypływu z lewej komory. Mogą też być objawem zaawansowanego pierwotnego nadciśnienia płucnego oraz istotnych zaburzeń rytmu serca lub przewodzenia.

• Sinica to choroba, której istotą jest niedostateczne nasycenie tlenem krwi. O sinicy można mówić wtedy, gdy ilość nie utlenowanej hemoglobiny osiąga 5% lub więcej. W wyniku odtlenienia krwi w tkankach obwodowych, np. płatkach uszu, końcach palców, wargach powstają charakterystyczne zasinienia. Sinica najczęściej jest wynikiem rozwoju nadciśnienia płucnego (zespół Eisenmengera) na podłożu nieleczonych wcześniej wad z wysoko ciśnieniowymi przeciekami wewnątrzsercowymi lub naczyniowymi.

SPRAWDŹ >> Co robić w przypadku sinicy?

W dalszej kolejności można obserwować objawy, takie jak:

• zaburzenia oddychania (duszności)
• mniejsza sprawność ruchowa
• nietolerancja wysiłkowa i szybkie męczenie się
• bóle w klatce piersiowej
• omdlenia
• zaburzenie rytmu serca, kołatania serca
• zbyt powolne przybieranie na wadze
• powiększenie wątroby (obserwowane w przebiegu zastoinowej niewydolności krążenia)
• nieprawidłowości wypełnienia, napięcia i symetrii tętna obwodowego mierzonego na kończynach.

SPRAWDŹ >> Jak wspierać dziecko lub nastolatka z chorobą serca?

Monika Majewska