Tętniak pozawałowy serca - przyczyny, objawy, leczenie

Tętniak pozawałowy serca to nieprawidłowe uwypuklenie ściany serca powstałe w obszarze zawału.  Do jego powstania tego powikłania dochodzi średnio u 3-15% pacjentów, którzy przebyli zawał. Jak powstaje tętniak pozawałowy serca? Jak się objawia? Jak wygląda diagnostyka? Jakie jest postępowanie?

Spis treści

1. Tętniak pozawałowy - objawy
2. Tętniak pozawałowy - diagnostyka
3. Tętniak pozawałowy - leczenie

Tętniak pozawałowy serca jest stosunkowo późnym powikłaniem zawału serca, czyli martwicy mięśnia sercowego na skutek niedokrwienia (najczęściej spowodowanego nagłym zamknięciem przepływu w tętnicy wieńcowej). W obszarze objętym zawałem dochodzi do procesu gojenia, w którym obszar martwicy zostaje zastąpiony tkanką łączną – powstaje blizna. Jest ona niedostatecznie podatna mechanicznie, co sprawia, że nieustanna praca serca (skurcz i rozkurcz) powoduje uwypuklenie się tego fragmentu serca.

Zdecydowana większość tętniaków pozawałowych lokalizuje w obrębie przedniej ściany lewej komory, często obejmując  koniuszek serca. Są one konsekwencją pełnościennego zawału spowodowanego zamknięciem światła gałęzi przedniej zstępującej lewej tętnicy wieńcowej (left anterior descending artery – LAD). W rzadszych przypadkach tętniak rozwija się w ścianie dolnej serca.

Tętniak pozawałowy - objawy

Powikłanie zawału w postaci tętniaka serca niesie ze sobą określone, poważne konsekwencje.

• Tętniak jest miejscem o zmniejszonej kurczliwości, co może z kolei znacznie wpłynąć (szczególnie jeśli tętniak jest dużych rozmiarów) na upośledzenie funkcji skurczowej komory i powodować objawy niewydolności serca.
• W tętniaku bardzo często dochodzi do "zalegania" krwi. To sprzyja formowaniu się tzw. skrzeplin przyściennych.  Taka skrzeplina może się oderwać i płynąc  z prądem krwi, być przyczyną powikłań zatorowych. Najgroźniejszym z nich jest udar niedokrwienny mózgu.
• Blizna pozawałowa w obrębię tętniaka może być ogniskiem groźnych arytmii komorowych, które mogę doprowadzić do tzw. nagłej śmierci sercowej.
• Nierzadko pacjenci z tętniakiem skarżą się również na bóle o charakterze dławicowym.

Tętniak pozawałowy - diagnostyka

Badaniem z wyboru, które wykrywa i potwierdza rozpoznanie tętniaka pozawałowego jest echo serca, czyli badanie echokardiograficzne. Obecność tętniaka serca może sugerować również zapis EKG (elektrokardiografia), w którym znamiennie mogą być przetrwałe uniesienia odcinka ST w odprowadzeniach przedsercowych (zwykle w V2-V4). Uniesienia powinny wycofać się po dokonaniu zawału. Utrzymywanie się takiej zmiany w dłuższym okresie po zawale skłania do pogłębienia diagnostyki.

Czytaj też: Jakie są przyczyny i objawy OZW?

Tętniak pozawałowy - leczenie

Podstawą leczenia tętniaka pozawałowego jest zabieg kardiochirurgiczny. W uproszczeniu polega on na wycięciu nieprawidłowego fragmentu komory wraz z ewentualną skrzepliną. Powstały ubytek uzupełnia się za pomocą okrężnej, dakronowej łaty. Technika plastyki lewej komory ulega ciągłym modyfikacjom, by odległe wyniki leczenia i parametry hemodynamiczne serca były jak najlepsze.

Funkcję pomocniczą oraz alternatywę dla pacjentów niekwalifikujących się do operacji stanowi leczenie zachowawcze, na które składa się: leczenie niewydolności serca, zaburzeń rytmu oraz leczenie przeciwzakrzepowe, mające na celu ograniczenie tworzenia się skrzeplin i prewencję incydentów zakrzepowo-zatorowych.