Antygen raka płaskonabłonkowego (SCC-Ag)
Antygen raka płaskonabłonkowego (SCC-Ag) to marker nowotworowy, czyli substancja, która występuje we krwi chorych na raka. Antygen raka płaskonabłonkowego (SCC-Ag) może wskazywać na raka szyjki macicy i inne nowotwory, choć nie tylko. Sprawdź, przy podejrzeniu jakich chorób wykonuje się oznaczenie stężenia antygenu SCC-Ag, jakie są normy dla tego badania i jak interpretować jego wyniki.
Spis treści
- Antygen raka płaskonabłonkowego (SCC-Ag) - wskazania do badania
- Antygen raka płaskonabłonkowego (SCC-Ag) - interpretacja wyników
Antygen raka płaskonabłonkowego (SCC-Ag) – norma
2–2,50 ng/ml; T1/2 – około 20 minut.
Należy jednak zaznaczyć, że są to normy umowne (te przedziały wartości uzyskała większość badaczy). Przyjęcie sztywnej normy jest niemożliwe, gdyż część chorych z rakiem płaskonabłonkowym ma niskie stężenia antygenu SCC we krwi (poniżej przyjętej górnej granicy normy), mimo że w ich organizmie toczy się proces chorobowy. I odwrotnie – nie u każdego pacjenta wzrost poziomu antygenów SCC powyżej normy dowodzi obecności choroby nowotworowej.
Podwyższone stężenie SCC-Ag nie zawsze świadczy o nowotworze
Antygen raka płaskonabłonkowego (ang. squamous cell carcinoma antigen - SCC-Ag) to marker nowotworowy, czyli swego rodzaju wykrywacz raka płaskonabłonkowego, czyli nowotworu złośliwego, który ma skłonność do wzrostu naciekającego, tzn. nacieka okoliczne tkanki i może dawać przerzuty do innych narządów, najczęściej do okolicznych węzłów chłonnych.
Antygen raka płaskonabłonkowego jest wytwarzany zarówno przez prawidłowe, jak i nowotworowe komórki płaskonabłonkowe. W organizmie zdrowego człowieka występuje w niewielkich ilościach. Jego poziom wzrasta dopiero wtedy, gdy rozwija się nowotwór. Dzieje się tak, ponieważ z komórek nowotworowych antygeny SCC są wydalane do krążenia znacznie intensywniej niż z komórek zdrowych, przy czym stężenie antygenu SCC wzrasta we krwi chorych wraz ze wzrostem stopnia zaawansowania nowotworu.
Niestety, jest to nieswoisty marker nowotworowy. Oznacza to, że jego podwyższony poziom występuje nie tylko w przypadku nowotworów, lecz także innych chorób, np. łuszczycy.
Antygen raka płaskonabłonkowego (SCC-Ag) - wskazania do badania
Oznaczenie poziomu antygenu SCC najczęściej wykonuje się w celu rozpoznania i oceny wczesnych efektów leczenia raka płaskonabłonkowego, głównie szyjki macicy.
Mimo że antygen raka płaskonabłonkowego nie jest swoistym dla raka szyjki macicy (jego obecność może świadczyć także o innych nowotworach), jego swoistość jest najwyższa właśnie dla tego nowotworu. W raku szyjki macicy swoistość SCC-Ag - według niektórych specjalistów - sięga do 98 proc. W związku z tym oznaczenie jego stężenia jest pomocne nie tylko w przypadku diagnozy, lecz także monitorowania efektów leczenia kobiet chorych na raka szyjki macicy, jak również kontroli po leczeniu. Oznaczenie stężenia SCC-Ag po zakończeniu terapii umożliwia bowiem wczesne wykrycie wznowy raka. Wzrost stężenia SCC-Ag może wystąpić nawet na 2-5 miesięcy przed nawrotem choroby nowotworowej.
Czytaj też: Markery nowotworowe (wskaźniki nowotworowe): rodzaje i wyniki badań
Antygen raka płaskonabłonkowego (SCC-Ag) - interpretacja wyników
Podwyższone stężenie tego markera stwierdza się u kobiet z rakiem szyjki macicy. Należy przy tym zaznaczyć, że wykrywalność antygenu raka płaskonabłonkowego zależy od stopnia zaawansowania tego nowotworu. W raku nieinwazyjnym podwyższone stężenia markera są stwierdzane u 5-10 proc. chorych, w stadium IA u około 30 proc., w stadium III zaawansowania u około 70 proc. a w stadium IV nawet u ponad 88 proc. chorych kobiet.
Poza tym zbyt wysoki poziom SCC-Ag może wskazywać na:
- raka płaskonabłonkowego pochwy i sromu
- raka płaskonabłonkowego płuc
- raka płaskonabłonkowego regionu głowy i szyi (w tym przełyku, krtani i jamy ustnej)
Jego podwyższone stężenie może świadczyć także o niezłośliwych nowotworach głowy i szyi oraz licznych chorobach nienowotworowych, np. łuszczycy czy chorobach nerek. Nieznacznie podwyższone stężenia mogą wystąpić również u pacjentów z chorobami zapalnymi płuc.
Ponadto stężenia SCC-Ag mogą wzrastać także w trakcie radioterapii.
Podwyższone stężenie antygenu SCC u chorego daje złe rokowania. Z badań wynika, że znacząco niższy odsetek chorych z wyjściowym stężeniem markera powyżej 10 ng/ml przeżywa 5 lat.
Porady eksperta
