Osobowość dyssocjalna (psychopatia): przyczyny, objawy, leczenie

Czym jest osobowość dyssocjalna? To inaczej osobowość antyspołeczna, psychopatia. Osobowość dyssocjalna to trwałe zaburzenie osobowości, związane z deficytami psychicznymi lęku, uczenia się i relacji interpersonalnych. Jakie badania psychiatryczne pozwalają ustalić, że ktoś ma osobowość dyssocjalną?

Spis treści

1. Osobowość dyssocjalna: cechy
2. Osobowość dyssocjalna: przyczyny
3. Osobowość dyssocjalna: podstawy do diagnozy
4. Osobowość dyssocjalna: kryteria diagnozy

Osobowość dyssocjalna - co to oznacza? Jak można zdiagnozować osobowość dyssocjalną? Osobowość dyssocjalna zaburzenia w zakresie uczuciowości wyższej i nie jest w stanie nawiązać głębszych kontaktów z otoczeniem, traktując innych instrumentalnie i wykorzystując ich, by osiągnąć korzyści dla siebie. Co może skłonić do podejrzewania u kogoś osobowości dyssocjalnej?

Osobowość dyssocjalna: cechy

Osobowość dyssocjalna to antyspołeczne zaburzenie osobowości. Osoby mające to zaburzenie wyznają zasadę, że najważniejsze jest zaspokajanie własnych potrzeb, bez względu na koszty i dobro innych, a ich działania sa wynikiem chłodnej kalkulacji i dobrowolnego wyboru.

Zdaniem biegłych osobowość dyssocjalną ma Katarzyna Waśniewska, skazana na 25 lat więzienia za zabicie półrocznej córki Magdy.

Charakterystyczne cechy osobowości dyssocjalnej to:

• agresywność,
• skłonność do stosowania przemocy,
• chłód emocjonalny,
• znikomy poziom współczucia i empatii wobec innych
• tendencja do uporczywego nieprzestrzegania obowiązującego porządku społeczno-obyczajowego.

Osobowość dyssocjalna: przyczyny

Zdaniem ekspertów, nie ma prostego wytłumaczenia tego, jak kształtuje się osobowość dyssocjalna.

Osobowość dyssocjalna: przyczyny środowiskowe

Wielu badaczy podkreśla znaczenie nieprawidłowej socjalizacji w przypadku kształtowania osobowości dyssocjalnej. Wrogość otoczenia, które jednocześnie promuje zachowania agresywne:

• ze strony rodziny: nieobecność jednego z rodziców w życiu dziecka z powodu separacji lub rozwodu,
• ciągłe kłótnie w domu, brak zainteresowania dzieckiem ze strony ojca, chwiejność rodzicielska i brak konsekwencji w wychowaniu.
• ze strony matki: Zarówno nadopiekuńczość, jak i jawne odrzucenie dziecka może skutkować zachowaniami niedostosowanymi społecznie
• ze strony mediów: wszechobecna agresja, prezentowana w mediach przemoc, oziębłość społeczna, znieczulica, społeczny narcyzm, przedkładanie osobistych korzyści nad dobro ogółu, manipulowanie uczuciami innych
• wczesne doświadczenia „przestępcze” dziecka, np. kradzieże, bójki, rozboje

Osobowość dyssocjalna: przyczyny fizjologiczne

Niektórzy specjaliści uważają, że na kształtowanie się osobowości dyssocjalnej mogą mieć również wpływ niektóre dysfunkcje fizjologiczne: zmiany w EEG, niedojrzałość mózgu i dysfunkcje układu limbicznego, zawiadującego sferą emocjonalno-motywacyjną człowieka. Często, szczególnie w przypadku mężczyzn badacze podkreślają ewentualną rolę czynników genetycznych w powstawaniu tego typu zaburzeń. Badania dowodzą, że wielu osadzonych w więzieniach mężczyzn ma w swoim kariotypie dodatkowy chromosom Y (zestaw XYY sprzyja nadpobudliwości i agresji).

Osobowość dyssocjalna: podstawy do diagnozy

By zdiagnozować osobowość dyssocjalną, lekarz psychiatra przeprowadza wywiad kliniczny, obserwacje pacjenta oraz zbiera inne dostępne dane, często we współpracy z psychologiem dysponującym narzędziami testowymi do diagnozy osobowości.

Osobowość dyssocjalna: kryteria diagnozy

Podczas diagnozowania osobowości dyssocjalnej bierze się pod uwagę następujące kryteria:

• bezwzględne nieliczenie się z uczuciami innych (brak empatii),
• silna i utrwalona postawa braku odpowiedzialności i lekceważenia norm, reguł i zobowiązań społecznych,
• niemożność utrzymania trwałych związków z innymi przy braku trudności w nawiązywaniu relacji,
• bardzo mała tolerancja frustracji i niski próg wyzwalania agresji, w tym zachowań gwałtownych,
• niezdolność przeżywania poczucia winy i korzystania z doświadczeń, zwłaszcza z doświadczanych kar,
• wyraźna skłonność do obwiniania innych bądź posługiwanie się racjonalizacjami swoich zachowań, które pozornie wydają się możliwe do zaakceptowania – zachowania te są źródłem konfliktów z otoczeniem.

Dodatkowo wskazuje się na nadmierną drażliwość oraz występujące w dzieciństwie i w okresie dorastania zaburzenia zachowania jako na czynniki ułatwiające rozpoznanie.