Lęk przed snem to sygnał ostrzegawczy. Sprawdź, co dzieje się z psychiką

Jeśli wieczorem czujesz napięcie, niepokój i odkładasz moment zaśnięcia w nieskończoność, to może nie być zwykły stres. Lęk przed snem może mieć różne przyczyny i często prowadzi do bezsenności, zmęczenia oraz pogorszenia zdrowia psychicznego. Na czym polega?

Na czym polega lęk przed snem?

Lęk przed snem (lęk przed zasypianiem) to stan psychiczny, w którym osoba odczuwa niepokój, strach lub silny stres związany z samym procesem zasypiania bądź spaniem.

Objawy lęku przed snem mogą obejmować:

• trudności z zaśnięciem mimo zmęczenia,
• uciekające myśli i uporczywe martwienie się przed snem,
• kołatanie serca,
• napięcie mięśni,
• nadmierna potliwość,
• odwlekanie momentu pójścia spać,
• ataki paniki w nocy lub przed zaśnięciem,
• lęk przed koszmarami, bezdechem sennym lub utratą kontroli podczas snu (np. nieobudzeniem się).

Lęk przed snem to strach, że nie zaśniesz lub że coś może się wydarzyć podczas snu. Ten stres narasta noc po nocy i faktycznie utrudnia zasypianie, tworząc frustrujący cykl

- wyjaśnił dr Raj Dasgupta, główny doradca medyczny Sleepopolis.

W rezultacie możesz cierpieć na chroniczny niedobór snu.

Nieleczony lęk przed snem może prowadzić do problemów z ilością i jakością snu, co wiąże się z wyższym poziomem cukru we krwi, insulinoopornością i podwyższonym poziomem kortyzolu, co z czasem może zwiększać ryzyko cukrzycy typu 2

- dodał ekspert.

Lęk przed snem różni się od ogólnego lęku

Lęk przed snem to nie to samo co uogólnione zaburzenie lękowe, choć oba stany mogą się ze sobą łączyć i wzajemnie nasilać. Osoby cierpiące na uogólnione zaburzenie lękowe doświadczają stałego niepokoju i trudnego do opanowania zamartwiania się.

Ich myśli koncentrują się na różnych aspektach życia - przyszłości, zdrowiu, obowiązkach, relacjach czy niepewności co do nadchodzących wydarzeń.

Lęk przed snem ma nieco inny charakter. Koncentruje się na procesie zasypiania i tym, co się wydarzy, gdy znajdziemy się w łóżku. To stres i niepokój związany z pytaniami: „czy dziś zasnę?”, „ile godzin uda mi się przespać?”, „czy w nocy nic mi się nie stanie?”. Tego rodzaju myśli mogą pojawiać się na długo przed pójściem spać i z każdą godziną narastać.

Jak zauważa portal GoodRx, lęk przed snem można porównać do lęku przed wystąpieniem publicznym - z tą różnicą, że „wystąpieniem” jest w tym przypadku zasypianie. Tak jak aktor może obawiać się momentu wejścia na scenę, tak osoba zmagająca się z somnifobią odczuwa napięcie i lęk już na samą myśl o tym, że zbliża się noc.

Często towarzyszą temu objawy fizyczne:

• uczucie niepokoju,
• napięcie mięśniowe,
• drżenie ciała,
• kołatanie serca,
• duszność lub płytki oddech.

Warto zaznaczyć, że lęk przed snem często jest związany z innymi problemami psychicznymi. Może towarzyszyć uogólnionemu zaburzeniu lękowemu, zespołowi stresu pourazowego (PTSD), schizofrenii czy zespołowi lęku napadowego.

Bywa również powiązany z zaburzeniami snu, jak zespół niespokojnych nóg, bezdech senny, parasomnie (w tym lunatykowanie). W niektórych przypadkach przyczyną problemu może być nadużywanie alkoholu.

Jak leczy się lęk przed snem?

Jeśli podejrzewasz, że zmagasz się z lękiem przed snem, pierwszym krokiem powinna być konsultacja z lekarzem. Przeanalizuje on twoje codzienne nawyki związane z zasypianiem i rytmem dnia, a także szczegółowo przyjrzy się historii zdrowotnej.

Taka ocena pozwala uzyskać pełniejszy obraz sytuacji i lepiej zrozumieć, co może być źródłem problemu. Często lęk przed zasypianiem towarzyszy innym zaburzeniom, takim jak stany lękowe, depresja czy PTSD.

W takiej sytuacji lekarz może uznać za konieczne skierowanie cię do specjalisty zdrowia psychicznego - psychoterapeuty lub psychiatry. Taka współpraca umożliwia postawienie trafnej diagnozy oraz wdrożenie leczenia dopasowanego do indywidualnych potrzeb.

Dodatkowo jeśli objawy wskazują na możliwość występowania zaburzeń, takich jak bezdech senny, parasomnie czy zespół niespokojnych nóg, lekarz może zalecić wykonanie polisomnografii.

Podczas tego testu monitorowane są kluczowe funkcje organizmu: oddech, tętno, praca serca, aktywność mózgu, a także ruchy mięśni. Uzyskane wyniki pomagają zidentyfikować wszelkie nieprawidłowości.

Leczenie zazwyczaj rozpoczyna się od terapii poznawczo-behawioralnej bezsenności (CBT-I), która pomaga przerwać cykl lękowych myśli związanych ze snem. Rozmawiam również z pacjentami o nawykach redukujących stres i dobrej higienie snu, a czasami, w zależności od sytuacji, leki odgrywają również rolę krótkoterminową

- powiedział dr Dasgupta.

W procesie leczenia istotną rolę odgrywa poprawa higieny snu. Obejmuje to między innymi ustalenie regularnego harmonogramu kładzenia się spać i wstawania oraz stworzenie przyjaznego środowiska do spania. Sypialnia powinna być cicha, ciemna i chłodna, a łóżko duże i wygodne.

Warto także wprowadzić wieczorną rutynę, która pomoże ciału i umysłowi wyciszyć się przed snem, może to być kąpiel, medytacja, czytanie książki czy słuchanie relaksującej muzyki. Należy unikać korzystania z urządzeń emitujących niebieskie światło, spożywania kofeiny, alkoholu i ciężkostrawnych potraw w godzinach wieczornych.

Zobacz galerię 7 zdjęć

Paula Komendarczuk