Jak powstają kamienie nerkowe?
Kamienie nerkowe tworzą się w nerkach i są skutkiem gromadzenia się soli i kwasów w moczu. Obecność złogów w nerkach powoduje chorobę: kamicę nerkową, która jest częstą dolegliwością. Jak powstają kamienie i jakie są rodzaje kamieni nerkowych?
Kamica nerkowa kojarzy się powstawaniem kamieni nerkowych, ale i z bólem oraz dyskomfortem. Rzeczywiście, jest to choroba bardzo dokuczliwa, a przy tym bardzo popularna - może dotyczyć nawet 10-20 procent populacji w zależności od regionu świata. Trudno ją zdiagnozować, bo przez lata może nie powodować żadnych objawów. Gdy zaś już da o sobie znać, nie da się jej przegapić.
Spis treści
Jak powstają kamienie nerkowe?
Kamica nerkowa, określana też moczową, to choroba wywołana powstawaniem i zaleganiem złogów w różnych częściach przewodu moczowego. Złogi te, zwane popularnie kamieniami, mogą powstawać w obrębie nerek, w moczowodzie i pęcherzu moczowym.
Sam proces tworzenia się kamieni polega na wytrącaniu się z moczu minerałów i innych substancji chemicznych. Gdy ich stężenie jak tak duże, że nie ma mowy o ich rozpuszczeniu, zaczynają się tworzyć kryształki, małe grudki, potocznie zwane piaskiem.
Z czasem osadzają się na nich osady z martwych komórek i innych substancji, tworząc coraz większe kamienie i złogi, powodujące ból, infekcje, a nawet zablokowanie przepływu moczu.
Rodzaje kamieni nerkowych
W zależności od tego jakie substancje odkładają się w organizmie chorego, kamienie mogą różnić się od siebie kształtem i wielkością. Mają też różną budowę.
- Kamienie szczawianowo-wapniowe - to najczęściej występujące kamienie. Złogi szczawianowo-wapniowe występują u nawet 80 procent chorych na kamicę nerkową. Mają ostre krawędzie, co czyni bardzo dokuczliwym ich naturalne wydalanie. Szczawian wapnia to organiczny związek chemiczny. Występuje w roślinach uprawnych, m.in. w szczawiu. Jest niewchłanialny przez organizm człowieka. Za główną przyczynę pozostawania tej substancji w nerkach uznaje się przyjmowanie zbyt małej ilości płynów. Mogą temu sprzyjać także niektóre choroby, np. cukrzyca.
- Kamienie fosforanowo-wapniowe - jednym z rodzajów kamicy nerek może jest tworzenie się złogów fosforanowo – wapniowych. Kamica tego typu, w której powstają fosforany wapnia, pojawia się u 8–18 proc. chorych. Ta forma kamicy związana jest z zasadowym odczynem moczu. Powoduje ją najczęściej infekcja bakteryjna.
- Kamienie moczanowe - kamica moczanowa może dotykać od 9 do 17 proc. populacji chorych. Ma dokładnie odwrotną przyczynę niż ta opisana powyżej. Powoduje ją najczęściej zakwaszenie moczu oraz nadmierna produkcja kwasu moczowego.
- Kamienie cystynowe - specyficznym rodzajem kamicy nerkowej jest kamica cystynowa. Jest to choroba wrodzona, a chorzy na nią stanowią około 1 procenta wśród wszystkich dotkniętych kamicą. Tworzenie się kamieni cystynowych ma najczęściej podłoże genetyczne. Kamica tego typu polega na problemach z rozpuszczaniem przez organizm cystyny – aminokwasu zawartego w białkach.
Co sprzyja powstawaniu kamieni nerkowych?
Nie udało się jak dotąd ustalić przyczyny powstawania kamicy nerkowej. Jeśli inhibitory zawarte w moczu przestają zapobiegać czy choćby hamować tworzenie się kryształów, organizm narażony jest na rozwój kamicy. Tyle wiemy.
Wiemy też, że medycyna współczesna jest w stanie wskazać czynniki, które mogą zwiększać ryzyko zachorowania. Warto na przykład pamiętać, że na powstawanie kamieni nerkowych szczególnie narażeni są mężczyźni w wieku 30–40 lat.
Czynniki sprzyjające powstawaniu kamieni nerkowych to:
- skłonności dziedziczone genetycznie
- niektóre choroby przewlekłe - wymienia się tu przede wszystkim choroby nerek, osteoporozę, cukrzycę, nadczynność przytarczyc, chorobę Leśniewskiecgo- Crohna.
- stosowanie niektórych leków
- odwodnienie organizmu - najczęściej spowodowane zbyt małą ilością przyjmowanych płynów. Może temu sprzyjać duży wysiłek fizyczny czy przebywanie w gorącym klimacie.
- wysokie stężenie w moczu tzw. składników kamicorodnych, a więc szczawianów, fosforanów, wapnia, kwasu moczowego. Spowodowane jest to najczęściej specyficzną dietą, sprzyjającą nadmiernemu zakwaszeniu organizmu czy zbyt małą podażą płynów.
Czytaj: Kamica układu moczowego: przyczyny, objawy, leczenie
Dieta przy kamieniach nerkowych. Zasady diety na kamienie nerkowe
Porady eksperta
Podcasty
Playlisty tematyczne
