Uwaga na szczawiany

Szczawiany występują w pożywieniu jako rozpuszczalne sole kwasu szczawiowego z sodem i potasem oraz nierozpuszczalne z wapniem. Kwas szczawiowy łatwo wchłania się z przewodu pokarmowego, a szczawian wapnia wchłaniany jest po częściowym rozkładzie w żołądku.

Ich najpopularniejsze źródła w diecie to szczaw, szpinak, rabarbar, liście botwiny, a także kawa i herbata. W roślinach najwięcej szczawianów znajduje się w ogonkach i dolnych liściach, a najmniej w korzeniach.

Sporadyczne spożywanie produktów bogatych w szczawiany nie przekłada się negatywnie na stan zdrowia, jednak częste ich spożywanie przy jednoczesnych niedoborach wapnia i witaminy D w diecie obniża wchłanianie i wykorzystanie tych składników w organizmie, przez co zmniejsza się mineralizacja kości. Obecność szczawianów zaburza również wchłanianie magnezu, a nadmiar szczawianu wapnia może przyczyniać się do powstawania kamieni nerkowych.

Wbrew pozorom to nie szczaw jest najbogatszym źródłem szczawianów. Produkty, które zawierają ich najwięcej w 100 g, to: czarna i zielona herbata: 300-2000 mg, rabarbar: 275-1336 mg, szpinak: 320-1260 mg, kakao: 500-900 mg, szczaw: 270-730 mg, burak czerwony: 124-450 mg, kawa: 50-150 mg (najwięcej rozpuszczalna).

Zaleca się spożywanie mniej niż 40-50 mg tych substancji na dobę. Warto wiedzieć, że po ugotowaniu produktów zawierających kwas szczawiowy jego ilość zmniejszy się o 50%. Potrawy należy uzupełniać w wapń poprzez dodawanie produktów bogatych w ten składnik: śmietanki, mleka, a zwłaszcza jogurtów. Także zwiększenie w posiłkach ilości produktów z wysoką zawartością błonnika hamuje wchłanianie kwasu szczawiowego i pomaga w jego wydaleniu.