Leukocyturia – czy leukocyty w moczu powinny zaniepokoić?

Leukocyty w moczu, w ilości większej niż zakłada norma, to w terminologii medycznej leukocyturia. Obecność białych krwinek w moczu zwykle oznacza zapalenie układu moczowego, choć może wskazywać także na schorzenia układu rodnego i narządów jamy brzusznej. Co oznaczają leukocyty w moczu?

Spis treści

1. Leukocyturia - co to znaczy?
2. Leukocyturia - ostre i przewlekłe zakażenia układu moczowego
3. Leukocyty w moczu - schorzenia nerek
4. Leukocyty w moczu - nowotwór pęcherza moczowego
5. Leukocyty w moczu - zapalenie przydatków
6. Leukocyty w moczu - zapalenie wyrostka robaczkowego
7. Leukocyty w moczu - wynik reakcji na leki
8. Leukocyty w moczu - pozostałe przyczyny

Leukocyturia - co to znaczy?

Leukocyty w moczu (leukocyturia) u zdrowego człowieka występują w liczbie jedynie 1-3, a prawidłowo są wydalane wraz z moczem. Gdy w polu widzenia w osadzie moczu nieodwirowanego znajduje się więcej niż 5 leukocytów, diagnozuje się leukocyturię. Leukocyty w moczu w ciąży również mogą występować w niewielkiej ilości - ich norma to także od 1 do 5 leukocytów w polu widzenia. 

Obecność nadmiernej liczby leukocytów w moczu jest zwykle wynikiem stanu zapalnego. W czasie infekcji liczba białych krwinek w moczu jest podwyższona, ponieważ są one niezbędne do zwalczania różnego rodzaju patogenów (bakterii, grzybów, wirusów). Jednak ich obecność może wskazywać także na wiele innych chorób, m.in. na niewydolność układu krążenia.

Leukocyturia często jest utożsamiana z ropomoczem, jednak z nim mamy do czynienia, gdy mocz zawiera leukocyty w ilości, która powoduje zmianę barwy, zmętnienie oraz specyficzny zapach moczu. Ropomoczowi zwykle towarzyszy bakteriomocz. Jeśli diagnozuje się ropomocz bez tzw. bakteriurii, mowa o tzw. jałowym ropomoczu.

Leukocyturia - ostre i przewlekłe zakażenia układu moczowego

Najczęstszą przyczyną zakażenia układu moczowego są bakterie, znacznie rzadziej wirusy, grzyby, pasożyty, prątki oraz chlamydie. Wówczas pojawiają się tzw. objawy dyzuryczne, czyli ból i pieczenie podczas oddawania moczu, częste jego oddawanie, bolesne parcie na pęcherz i ból w dole brzucha, pojawiający się po wypełnieniu pęcherza.

Pojawiają się także nagłe parcie na pęcherz oraz trudności w utrzymaniu moczu. Czasami może wystąpić ból nad kością łonową lub w okolicy lędźwiowej. U osób z zakażeniem górnych dróg moczowych mogą pojawić się gorączka, nudności i wymioty.

Leukocyty w moczu - schorzenia nerek

• Śródmiąższowe zapalenie nerek objawia się gorączką, tępymi bólami w okolicy lędźwiowej, wysypką na skórze o różnej lokalizacji, a także bólami stawów. Z kolei mocz może mieć czerwone zabarwienie (krwiomocz), a jego objętość może zmniejszać się.
• Kłębuszkowe zapalenie nerek - postać przewlekła choroby objawia się osłabieniem, niedokrwistością, zaburzeniami gospodarki wapniowo-fosforanowej, a nawet objawami choroby niedokrwiennej serca. Z kolei w przypadku ostrej postaci pojawiają się objawy zespołu nefrytycznego (krwiomocz, białkomocz, nadciśnienie tętnicze), a czasem także objawy ostrej niewydolności nerek. Objawem charakterystycznym jest pieniący się mocz, który ma zmienioną barwę (jest różowy, czerwonawy lub brunatny).
• Odmiedniczkowe zapalenie nerek zwykle objawia się bólem w okolicy lędźwiowej o różnym nasileniu. Może on być jedno- lub obustronny i promieniować do pachwiny. Zwykle występuje także gorączka lub stan podgorączkowy, co wiąże się z ogólnie złym samopoczuciem. Mogą wystąpić także bóle brzucha, nudności i wymioty, a także tzw. objawy dyzuryczne.
• Kamica nerkowa charakteryzuje się bólem o charakterze kolkowym (przerywanym) w okolicy lędźwiowej, czasem promieniującym do pachwiny, warg sromowych lub jąder, a także nudnościami lub wymiotami oraz dyskomfortem w jamie brzusznej, krwiomoczem i objawami dyzurycznymi. Ponadto pojawiają się objawy ogólne, takie jak podwyższona temperatura ciała, osłabienie. Warto wiedzieć, że często pierwszym objawem kamicy nerkowej jest kolka nerkowa.

Czytaj też: Objawem jakiej choroby może być nietypowy zapach moczu?

Leukocyty w moczu - nowotwór pęcherza moczowego

Choroba nowotworowa pęcherza moczowego objawia się bolesnym oddawaniu moczu, któremu często towarzyszy uczucie pieczenia w cewce moczowej, częstym oddawaniem moczu oraz bólem w okolicy nadłonowej i lędźwiowej. Jednak pierwszym objawem choroby, który jest wskazaniem do wizyty u lekarza, jest krew w moczu. Guz pęcherza moczowego najczęściej rozwija się u osób starszych.

Leukocyty w moczu - zapalenie przydatków

Zapalenie przydatków, czyli jajników i jajowodów, objawia się nagłym skurczowym bólem po obu stronach podbrzusza, nasilającym się podczas stosunku, który czasami promieniuje do pachwin i ud. Towarzyszą mu osłabienie, gorączka lub stan podgorączkowy. Niekiedy pojawiają się także nudności, wymioty (wskutek podrażnienia otrzewnej), biegunka.

WAŻNE! Oceniając leukocyturię u kobiet, należy brać pod uwagę możliwość zanieczyszczenia moczu ropną wydzieliną z pochwy, szczególnie przy istniejących upławach!

Czytaj też: Leukopenia - czym charakteryzuje się ta choroba?

Leukocyty w moczu - zapalenie wyrostka robaczkowego

Zapalenie wyrostka robaczkowego objawia się bólem w okolicy pępka, któremu towarzyszą nudności i (rzadko) wymioty. Ból ten przemieszcza się w dół, w okolicę prawego dołu biodrowego i zwykle nasila się podczas ruchów i kaszlu, dlatego chory leży nieruchomo z podkurczonymi nogami lub na prawym boku.

Pojawia się stan podgorączkowy, ale temperatura ciała nie przekracza 37,5-38 stopni C. Przy nietypowym położeniu wyrostka, np. za pęcherzem moczowym, mogą pojawić się dolegliwości ze strony układu moczowego, m.in. parcie na pęcherz, częste oddawanie moczu.

Czytaj też: Co może oznaczać BIAŁKO w MOCZU? Przyczyny i rodzaje białkomoczu

Leukocyty w moczu - wynik reakcji na leki

Liczbę leukocytów w moczu mogą zwiększać niektóre leki, m.in.:

• inhibitory konwertazy angiotensyny (leki stosowane w nadciśnieniu i chorobach serca),
• aminoglikozydy,
• cefalosporyny i sulfonamidy (grupa bakteriobójczych antybiotyków o szerokim spektrum działania),
• tuberkulostatyki (leki przeciwgruźlicze),
• leki diuretyczne (moczopędne),
• cyklofosfamid (lek zwalczający nowotwory),
• niesterydowe leki przeciwzapalne,
• fenacetyna,
• sole litu,
• azatiopryna (lek immunosuperesyjny stosowany głównie po przeszczepach).

Leukocyty w moczu - pozostałe przyczyny

• Duży wysiłek fizyczny,
• Stany gorączkowe,
• Odwodnienie,
• Obecność ciał obcych, np. cewnika założonego do pęcherza moczowego,
• Przewlekła niewydolność krążenia,
• Wszelkie zmiany zapalne narządów sąsiadujących z układem moczowym.

O autorze

Monika Majewska

Dziennikarka specjalizująca się w tematyce zdrowotnej, a zwłaszcza obszarach medycyny, ochrony zdrowia i zdrowego odżywiania. Autorka newsów, poradników, wywiadów z ekspertami i relacji. Uczestniczka największej Ogólnopolskiej Konferencji Medycznej "Polka w Europie", organizowanej przez Stowarzyszenie "Dziennikarze dla Zdrowia", a także specjalistycznych warsztatów i seminariów dla dziennikarzy realizowanych przez Stowarzyszenie.

Czytaj więcej artykułów tej autorki

Monika Majewska