Zespół Roszpunki, czyli skutki kompulsywnego zjadania włosów

Zespół Roszpunki, choć jego nazwa brzmi romantycznie, jest rzadką chorobą wywołaną trichotillomanią, czyli wyrywaniem sobie włosów i trichofagią - jedzeniem tychże wyrwanych włosów. Zespół Roszpunki stanowi jeden z rodzajów niedrożności jelita i w skrajnych przypadkach może prowadzić do śmierci. Przeczytaj, jakie są przyczyny zespołu Roszpunki, jak się on objawia i w jaki sposób leczy się tę chorobę.

Spis treści

1. Zespół Roszpunki: przyczyny
2. Zespół Roszpunki: objawy
3. Zespół Roszpunki: leczenie
4. Zespół Roszpunki: zaobserwowane przypadki

Zespół Roszpunki swoją nazwę wziął od bohaterki baśni braci Grimm - zamkniętej w wieży przez czarownicę Roszpunki, która posiadała bardzo długie i piękne włosy. To dzięki nim i pomocy księcia udało jej się w końcu z wieży uciec. Dziewczyna i książę żyli długo i szczęśliwie, jednak nie zawsze tak się dzieje u osób z zespołem Roszpunki - przypadłości, która dotyczy najczęściej nastolatek. Do tej pory opisano jedynie 88 przypadków tej choroby.

Zespół Roszpunki: przyczyny

Na zespół Roszpunki chorują osoby, u których występuje również trichotillomania, czyli przymusowe wyrywanie włosów, zarówno z głowy, jak i z brwi czy rzęs. Trichotillomania to zaburzenie obsesyjno-kompulsywne, któremu towarzyszą też bóle głowy, brzucha, problemy ze snem. Trichotillomania jest z kolei powiązana z trichofagią, czyli jedzeniem tych wyrwanych włosów. Obie te przypadłości prowadzą do zespołu Roszpunki - niedrożności jelit spowodowanej zalegającymi w przewodzie pokarmowym włosami.

Zespół Roszpunki występuje u osób, którym towarzyszą lęki, poczucie osamotnienia, u których występują zaburzenia emocjonalne, chorują na depresję, a nawet zespół Tourette'a. Choroba pojawia się również u osób z nerwicami. Wspomina się także o mutacjach w genie SLITRK1, odpowiedzialnym za tworzenie połączeń między neuronami - jeśli połączenia są wadliwe, dochodzi do rozwoju trichotillomanii, co w konsekwencji prowadzi do zespołu Roszpunki.

Zespół Roszpunki: objawy

Osoby, które wyrywają i jedzą swoje włosy mogą zaobserwować u siebie następujące objawy:

• łysienie spowodowane wyrywaniem włosów;
• bóle brzucha (zwłaszcza w nadbrzuszu);
• nudności;
• wymioty po każdym obfitym posiłku;
• spadek łaknienia;
• spadek masy ciała;
• refluks żołądkowo-przełykowy;
• halitoza (nieprzyjemny zapach z ust);
• obecność twardej, nieprzesuwalnej i bezbolesnej kuli włosów w śródbrzuszu - często jest widoczna "gołym okiem", ponieważ modeluje powłoki ciała;
• na skutek uformowania się kuli włosów dochodzi do niedrożności jelita grubego lub cienkiego.

Zespół Roszpunki: leczenie

Nawyk jedzenia włosów jest trudny do wyleczenia - osoby chore na trichotillomanię wysyła się na psychoterapię, konieczna może też być wizyta u psychiatry i przepisanie leków przeciwlękowych i antydepresyjnych. Trichobezoary usuwa się natomiast chirurgicznie, jednak jeśli interwencja nie nastąpi odpowiednio szybko, w rzadkich przypadkach może dojść do powstania infekcji i pęknięcia wrzodu, a w konsekwencji - do śmierci pacjenta.

Zespół Roszpunki: zaobserwowane przypadki

Jak wspomniano wyżej, istnieje niewiele opisanych przypadków zespołu Roszpunki. Jednym z nich jest ten dotyczący 15-letniej dziewczynki z Polski, u której wykryto duży trichobezoar. Dziewczynka skarżyła się na bóle brzucha i łysiała. Najpierw została skierowana na psychoterapię, a po upływie 6 miesięcy - gdy zaprzestała wyrywania sobie włosów i ich jedzenia - wykonano operację. Pacjentka pozostawała pod stałą opieką psychoterapeuty i nie zaobserwowano u niej później już żadnych objawów trichotillomanii.

Innym znanym przypadkiem jest 12-latka, również leczona operacyjnie - dziewczynka jadła swoje włosy od kiedy ukończyła 6 lat, a usunięty z jej ciała trichobezoar przybrał kształt jej żołądka.

Najbardziej tragicznym znanym przypadkiem zespołu Roszpunki jest ten dotyczący Jasmine Beever z Wielkiej Brytanii. 16-latka poczuła się źle na lekcjach, więc nauczyciele odesłali ją do domu, a krótko później pojechała z rodzicami do szpitala. Tam została reanimowana, mimo to zmarła. Sekcja zwłok wykazała, że śmierć dziewczyny spowodowało zapalenie otrzewnej - obecny w jej żołądku trichobezoar doprowadził do infekcji i powstania wrzodu, który w końcu pękł.

Anna Sierant