Lek na serce pomoże osobom w spektrum autyzmu? Chodzi o konkretny rodzaj dolegliwości

Osoby z autyzmem częściej borykają się z problemami trawiennymi. Powodem może być choćby wybiórczość pokarmowa, która sprawia, że mikrobiota jelitowa jest uboższa niż u innych. Naukowcy zauważyli, że lek stosowany w kardiologii może przynieść ulgę także osobom w spektrum.

Chlorowodorek propranololu to substancja czynna obecna w lekach nazywanych beta-adrenolitykami. Wykorzystywana jest w leczeniu nadciśnienia tętniczego, dławicy piersiowej, zaburzeń rytmu serca, czy kardiomiopatii przerostowej. Niemniej nowe badanie pilotażowe przeprowadzone przez Uniwersytet Missouri sugeruje, że propranolol, może również łagodzić problemy żołądkowe u niektórych osób z autyzmem.

Spektrum autyzmu a zaburzenia jelitowe. Pomoże propranolol?

Autyzm nie jest chorobą, ale rodzajem zaburzenia neurorozwojowego. Osobom w spektrum towarzyszą trudności w komunikacji i relacjach interpersonalnych, a także skłonność do powtarzalnych zachowań. To sprawia, że stają się bardziej narażone na dolegliwości układu pokarmowego, ponieważ często wybierają te same posiłki, nie lubią zmian, a ich wybory niekoniecznie są zdrowe. 

To dlatego nierzadko doświadczają biegunek, bólu brzucha, wzdęć, czy zaparć. Na nasilenie dolegliwości mogą wpływać także stany emocjonalne. Kiedy osoba w spektrum mierzy się z nowym otoczeniem, nowymi wyzwaniami, czy choćby poznawaniem kolejnych osób może odczuwać lęk i stres. A jak wiadomo, tego rodzaju stany wpływają na jelita i mogą przyczyniać się do wielu zaburzeń w układzie pokarmowym.

W związku z tym, iż dotychczasowe obserwacje wykazały związek pomiędzy spektrum autyzmu a nasilonymi dolegliwościami układu trawiennego, naukowcy z Uniwersytetu Missouri przeprowadzili badania, których celem było określenie czy propranolol może przynieść ulgę.

Warto jednak podkreślić, że wspomniane badanie miało charakter pilotażowy, a zatem nie obejmowało dużej kohorty. Z danych wynika, że w badaniu poddano 37 uczestników ze spektrum autyzmu. Obserwacje trwały 12 tygodni. Wskaźnik nasilenia objawów żołądkowo-jelitowych (Gastrointestinal Severity Index) i HRV (HRV) zebrano na początku badania (tj. przed rozpoczęciem przyjmowania propranololu) oraz ponownie pod koniec 12-tygodniowego okresu badania.

Autyzm i dolegliwości żołądkowe: jak propranolol może pomóc?

Dr Bradley J. Ferguson, czyli główny autor nowych badań już w 2023 roku był współautorem innych badań, które wówczas wykazało, że chlorowodorek propranololu może zredukować lęk u osób z autyzmem. 

Najnowsze badanie, które trwało 12 tygodni wykazało z kolei, że wśród nastolatków i młodych dorosłych ze spektrum i wyższą zmiennością rytmu serca doszło do poprawy objawów żołądkowo-jelitowych na skutek przyjęcia propranololu. 

Naszym ostatecznym celem jest wspieranie medycyny precyzyjnej poprzez ustalenie, kto może odnieść największe korzyści z określonych opcji leczeni. Odkryliśmy, że propranolol wydaje się działać najlepiej u osób z bardziej zrelaksowanym układem nerwowym

- podkreślił dr Ferguson.

W przyszłości naukowiec planuje nawiązać współpracę z Fang Wang z College of Engineering. Celem jest wykorzystanie aplikacji na smartwatch, która będzie w stanie monitorować poziom stresu i aktywność społeczną osób z autyzmem, zarówno z objawami żołądkowo-jelitowymi, jak i bez nich.

Spektrum autyzmu - objawy i diagnostyka

Słowo “spektrum” podkreśla różnorodność objawów i ich nasilenia począwszy od łagodnych, a skończywszy na głębokich. Obecna wiedza naukowa nie wskazuje jednej konkretnej przyczyny występowania autyzmu. 

Pod uwagę brane są jednak czynniki genetyczne takie jak wielogenowe mutacje, zespół Fragile X, Rett, ale także środowiskowych takich jak infekcje podczas ciąży, czy zanieczyszczenia obecne w otoczeniu.

Sygnały, które mogą świadczyć o tym, że u danej osoby występuje autyzm, są mocno zróżnicowane. Nie bez powodu osoby te nierzadko mówią, iż każde spektrum jest inne. To indywidualiści, natomiast najbardziej popularne objawy wspomnianego zaburzenia neurorozwojowego mogą obejmować takie sygnały jak:

1. Ograniczony kontakt wzrokowy, brak reakcji na imię, unikanie gestów, opóźniony rozwój mowy
2. Problemy ze zrozumieniem emocji, żartów, norm społecznych i budowaniem relacji
3. Powtarzające się ruchy (np. machanie rękami), silna potrzeba rutyny
4. Intensywne, wąskie zainteresowania, nietypowe reakcje sensoryczne
5. Część dzieci rozwija się poprawnie, ale później regresuje – zwykle między 18–24 miesiącem
6. Objawy mogą pojawić się już w pierwszym roku życia

Diagnoza spektrum autyzmu opiera się na kilku narzędziach. Nie ma jednak testów biologicznych, stąd szukanie odpowiedzi polega na obserwacji zachowania oraz wywiadzie. Autyzm diagnozuje zazwyczaj zespół specjalistów, do których należy psychiatra, psycholog a czasami logopeda. 

Zgodnie z wytycznymi wymagane są objawy w dwóch obszarach określane na podstawie DSM-5, czyli klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, lub ICD-10. 

Specjaliści oceniają, czy u danej osoby obserwuje się poniższe objawy oraz wykluczyć inne zaburzenia intelektualne. 

• Deficyty w komunikacji społecznej i relacjach
• Powtarzalność i sztywność zachowań
• Wczesny początek, wpływ na codzienne funkcjonowanie

Złotymi standardami diagnostycznymi w spektrum autyzmy są obserwacja oraz wywiad z rodzicami (w przypadku dzieci).

Magdalena Siraga