Zapalenie skórno-mięśniowe – przyczyny, objawy i leczenie

Zapalenie skórno-mięśniowe to choroba reumatyczna, która atakuje mięśnie, doprowadzając do ich osłabienia, a także skórę, co objawia się różnymi, charakterystycznymi zmianami. Jakie są przyczyny i objawy zapalenia skórno-mięśniowego? Na czym polega leczenie?

Spis treści

1. Zapalenie skórno-mięśniowe – przyczyny
2. Zapalenie skórno-mięśniowe - objawy
3. Zapalenie skórno-mięśniowe – diagnoza
4. Zapalenie skórno-mięśniowe – leczenie

Zapalenie skórno-mięśniowe (łac. dermatomyositis, w skrócie - DM) to odmiana zapalenia wielomięśniowego - choroby reumatycznej (a konkretnie układowej tkanki łącznej), w przebiegu której dochodzi do przewlekłego stanu zapalnego w obrębie mięśni. U pacjentów z zapaleniem skórno-mięśniowym stanem chorobowym objęta zostaje także skóra. Tylko w rzadkich przypadkach nie dochodzi do zajęcia mięśni (łac. dermatomyositis sine myositis).

U dorosłych zapalenie skórno-mięśniowe występuje u 5-10 osób na 1 mln, a u dzieci - u 1-3 osób na 1 mln.

Zapalenie skórno-mięśniowe – przyczyny

Dokładne przyczyny zapalenia skórno-mięśniowego nie są znane. Podejrzewa się, że jest to choroba o podłożu autoimmunologicznym, czyli taka, w przebiegu której komórki układu odpornościowego atakują własny organizm - w tym przypadku mięśnie i skórę.

WARTO WIEDZIEĆ >> Schorzenia wynikające z autoagresji, czyli CHOROBY AUTOIMMUNOLOGICZNE

Niektórzy podejrzewają, że czynnikami, które zapoczątkowują nieprawidłową odpowiedź układu odpornościowego mogą być infekcje wirusowe, bakteryjne lub pasożytnicze. Z kolei u osób, które mają predyspozycje do rozwoju choroby, wysiłek fizyczny, promieniowanie ultrafioletowe i leki.

Zapalenie skórno-mięśniowe - objawy

Pierwszymi objawami zapalenia skórno-mięśniowego są złe samopoczucie, gorączka i ogólne osłabienie. Następnie pojawiają się zmiany skórne:

• rumień skóry dekoltu i szyi (tzw. V-sign)
• rumień i obrzęk w kształcie okularów wokół oczu (tzw. rzekome okulary, objaw heliotropu)
• rumień na karku, szyi i barkach (tzw. objaw szala)
• rumień na bocznej powierzchni ud i bioder (tzw. objaw kabury)
• objaw Gottrona, czyli grudki, rumienie oraz poszerzenie drobnych naczyń krwionośnych na grzbietach rąk i nad drobnymi stawami
• objaw Keininga, czyli rumień i wybroczyny w obrębie wałów paznokciowych. Wówczas objawem współtowarzyszącym często jest tkliwość i bolesność wałów paznokciowych pod wpływem ucisk tzw. ręka mechanika, czyli twarda i zgrubiała skóra opuszek palców i dłoni, skłonna do pęknięć i złuszczania

Tzw. rzekome okulary i grudki Gottrona to najbardziej charakterystyczne objawy zapalenia skórno-mięśniowego

U niektórych mogą się pojawić także m.in. łupież czerwony mieszkowy, rozlane łysienie czy owłosienie całego ciała (hipertrichoza).

Z kolei u dzieci obserwuje się liliowe zabarwienie całej twarzy (ang. lilac disease), nierzadko także występują złogi wapnia w tkance podskórnej, najczęściej w otoczeniu stawów.

SPRAWDŹ >> Siniaki, wysypka, plamki NA SKÓRZE - jakie choroby zdradzają

Poza tym podobnie, jak w przypadku zapalenia wielomięśniowego, dochodzi do:

• osłabienia mięśni – zwłaszcza ramion i ud (co objawia się problemami z uczesaniem się i wchodzeniem po schodach), a także mięśni karku (co może prowadzić do bezwładnego opadania głowy) lub przełyku (wówczas pojawiają się zaburzenia połykania, oddechu lub mowy)
• bólów stawów i sztywności porannej

Natomiast rzadziej niż w przypadku zapalenia wielomięśniowego dochodzi do rozwoju zapalenie mięśnia sercowego, kardiomiopatii, arytmii czy nadciśnienia płucnego.

Przeczytaj też: Profil reumatyczny - badania wykrywające choroby reumatyczne

Przeczytaj też: Fibromialgia (FMS) - choroba objawiająca się bólem mięśni i kości

Zapalenie skórno-mięśniowe – diagnoza

W przypadku podejrzenia zapalenia skórno-mięśniowego wykonuje się:

• badania krwi - w przypadku DM stwierdza się podwyższony poziom parametrów stanu zapalnego (m.in. odczyn Biernackiego), a także enzymów mięśniowych we krwi (CK, aldolaza, transaminazy)
• badanie elektromiograficzne (EMG) - wykazuje uszkodzenie mięśni
• biopsję zmienionego mięśnia, najczęściej naramiennego, która wykazuje zapalenie mięśni

Zapalenie skórno-mięśniowe – leczenie

Pacjentowi podaje się leki immunosupresyjne (najczęściej prednizon), który "wycisza" układ odpornościowy, a tym samym toczący się w organizmie proces zapalny. Z biegiem czasu choremu podaje się coraz mniejsze dawki leku.

Jeśli po 4-6 tygodniach nie nastąpi poprawa lub objawy choroby zaostrzają się po zmniejszeniu dawki prednizonu, dołącza się do niego inne leki immunosupresyjne - do wyboru metotreksat, azatioprina, cyklofosfamid.

Jeśli ww. terapia nie przynosi rezultatów, podaje się dożylne preparaty immunoglobulin przez 3-8 miesięcy.

Monika Majewska

Dziennikarka specjalizująca się w tematyce zdrowotnej, a zwłaszcza obszarach medycyny, ochrony zdrowia i zdrowego odżywiania. Autorka newsów, poradników, wywiadów z ekspertami i relacji. Uczestniczka największej Ogólnopolskiej Konferencji Medycznej "Polka w Europie", organizowanej przez Stowarzyszenie "Dziennikarze dla Zdrowia", a także specjalistycznych warsztatów i seminariów dla dziennikarzy realizowanych przez Stowarzyszenie.

Przeczytaj więcej tekstów tej autorki

Monika Majewska