Hormony

Hormony to związki chemiczne wydzielane przez struktury układu hormonalnego – gruczoły lub tkanki. Ich główną funkcją jest regulacja poszczególnych procesów fizjologicznych. Hormony mogą oddziaływać zarówno na tkanki położone w miejscu uwolnienia substancji (tzw. hormony lokalne), jak i aktywować procesy w tkankach oddalonych od miejsca sekrecji. Są wtedy transportowane przez krew lub limfę. Prawidłowe działanie układu hormonalnego jest niezbędne do funkcjonowania praktycznie wszystkich mechanizmów obecnych w ciele człowieka od trawienia, przez funkcje płciowe, aż po gospodarkę energetyczną.

Czytaj więcej

6 objawów, które wymagają wizyty u endokrynologa. Leczy nie tylko tarczycę

Endokrynolog nie zajmuje się wyłącznie leczeniem chorej tarczycy. Wydaje się jednak, że dość często o tym zapominamy i udajemy się do tego specjalisty, głównie podejrzewając zaburzenia pracy właśnie wspomnianego narządu. Jakie objawy powinny wzbudzić czujność i sprawić, że umówimy się na wizytę? Wskazujemy sześć ważnych sygnałów.

Obalamy mity związane z MIGRENĄ >>sprawdź>>

Dlaczego latem mamy większą ochotę na skok w bok. Nie tylko okazja czyni złodzieja

Słońce, wakacje, więcej wolnego czasu... i pokusa zdrady? Okazuje się, że letnie romanse to nie tylko kwestia okazji, ale także biologii. Hormony w pewnym sensie też mają wpływ na naszą wierność, ale nie można zapominać, że konsekwencje pozostają niezmienne.

Nie czujesz głodu rano? To może być sygnał problemów hormonalnych

Nieodczuwanie głodu rano może wynikać z naturalnych mechanizmów organizmu, ale też sygnalizować zaburzenia hormonalne. Kortyzol, grelina i insulina wpływają na apetyt, a brak równowagi może sprawiać, że poranny głód zanika. Warto przyjrzeć się, co stoi za tym zjawiskiem i kiedy warto skonsultować się z lekarzem.

Więcej energii i lepszy nastrój. Czy terapia testosteronem jest dla każdego?

Terapia testosteronem stale zyskuje na popularności, a jej zwolennicy podkreślają korzyści, takie jak wzrost poziomu energii, poprawa kondycji i samopoczucia. Nie jest jednak pozbawiona kontrowersji i skutków ubocznych. Dla kogo jest przeznaczona, jakie daje efekty i czy rzeczywiście warto ją stosować?

Hormony szaleją, a mikrobiom razem z nimi. Nieznane problemy podczas menopauzy

W zasadzie to dość oczywiste, że menopauza może sprzyjać problemom zdrowotnym, skoro kobietę przestaje chronić tzw. parasol estrogenowy. Okazuje się jednak, że problem wykracza poza układ rozrodczy, nerwowy czy krążeniowo-naczyniowy. Okazuje się, że ucierpieć mogą nawet jelita i jama ustna. Wszystko za sprawą flory bakteryjnej.

Problemy z tarczycą i dietetyczne pułapki. Skorzystaj z wiedzy i gotowców

Wiadomo, że tarczyca to powszechny problem zdrowotny, szczególnie wśród kobiet. Błędne jest jednak przekonanie, że objawia się przede wszystkim nadmiernym, nieuzasadnionym tyciem. Może być dokładnie odwrotnie. Trzeba mieć nie tylko tego świadomość, ale poza lekami pamiętać także o diecie dla tarczycy.

Zgaga pali, więc pędź do... endokrynologa? "Refluks czasem ma podłoże hormonalne"

Choroba refluksowa to jeden z tych powszechnych problemów, które często lekceważymy i niewłaściwie leczymy. Coś doraźnego bez recepty nie usuwa pierwotnych przyczyn. Te, wbrew temu, co sądzi wiele osób, wcale nie muszą dotyczyć układu pokarmowego. Czasem wszystko zaczyna się od hormonów.

Zmęczenie, problemy ze snem, kołatanie serca? Ta choroba zagraża życiu, a jest rzadko diagnozowana

To problem zdrowotny z pogranicza neurologii i endokrynologii. Najczęstsza przyczyna tężyczki to niedobór wapnia, który zaburza równowagę elektrolitową, a ta może się objawiać na dziesiątki sposobów. Tężyczka prawdopodobnie występuje dość często, ale rozpoznawana jest rzadko, zwykle po frustrującej wędrówce pacjenta od lekarza do lekarza.

Potrzebują go twoje kości, skóra i mózg. Kobieto, zadbaj o testosteron

Generalnie fakt, że kobieta może mieć niedobór testosteronu, a to negatywnie odbić się na jej zdrowiu, nie stanowi w Polsce tajemnicy. Zarazem podejrzenie, że tego hormonu jest za mało, najczęściej nie jest podstawą do rozpoczęcia leczenia, bo terapii w Polsce i wielu krajach Europy nie praktykuje się. Konsekwencje bywają więcej niż nieprzyjemne.

Long COVID uderza też w hormony. Najbardziej zagrożone kobiety po czterdziestce

Długi covid zaburza hormony i uniemożliwia kobietom godne wchodzenie w wiek dojrzały, przekonuje dr n. med. Jakub Bukowczan, endokrynolog, diabetolog i specjalista leczenia zaburzeń hormonalno-metabolicznych, wywołanych przez zakażenie SARS-Cov-2. Co tak naprawdę się dzieje i co można na to poradzić?

Nie musisz osiwieć raz na zawsze. Przedwczesne siwienie można już cofnąć

Patrzysz w lustro, dostrzegasz siwe pasmo i z przykrością stwierdzasz, że to już... Pojawienie się odbarwionych włosów nie musi od razu oznaczać wyraźnych objawów starzenia. Bywa skutkiem stresu czy innych problemów. Takie siwienie można zatrzymać, a nawet cofnąć. Co z siwieniem klasycznym? Naukowcy usilnie pracują nad oszukaniem czasu.

Może zniszczyć życie, a lekarze wciąż ją bagatelizują. Problem kilkunastu procent kobiet

Jeśli masz lipodemię, uniwersalna rada: "mniej jeść", nie pomoże. Aktywność fizyczna to wciąż mało. Niestety, lekarze wciąż bagatelizują tę chorobę znacząco obniżającą jakość życia. Dla pacjentek to często żadna pociacha, że "wcale nie są grube, tylko chore".

Po prostu musisz zjeść coś słodkiego po obiedzie? To może być objaw choroby

W twoim domu nie było prawdziwego obiadu bez deseru? Nic dziwnego, że teraz nie możesz oprzeć się słodkościom po posiłku. Nawyki żywieniowe nieraz trudniej wyeliminować niż ciężkie uzależnienia. Trzeba jednak pamiętać, że za specyficznym apetytem może stać konkretne schorzenie lub błąd dietetyczny.

Naukowcy odkryli nowy hormon. Możliwe, że uratuje kości milionów ludzi

Uczeni z Uniwersytetu Kalifornijskiego twierdzą, że rozwikłali tajemnicę mocnych kości ciężarnych kobiet. Teoretycznie, "podjadane" przez rozwijający się płód, powinny znacząco ucierpieć w ciąży, a tak się nie dzieje. Wszystko za sprawą niezwykłego hormonu.

Pot nie powinien śmierdzieć. Upewnij się, że nie masz tych chorób

Świeży pot zdrowego człowieka jest bezwonny, a twój cuchnie, wręcz odstrasza otoczenie? To nie musi być zaraz poważny problem ze zdrowiem, ale niestety - może. Cukrzyca, problem z tarczycą, a nawet gruźlica, to choćby niektóre przyczyny. Marsz do doktora.

Witamina, którą Polki biorą na włosy, uszkadza tarczycę? Wyjaśniamy, czym grozi przedawkowanie biotyny

Zapotrzebowanie na witaminę B7, czyli biotynę, nie jest zbyt duże. Nie mamy zwykle jej niedoborów. Sporo osób przyjmuje jednak bardzo duże dawki w suplementach. W sieci jest sporo ostrzeżeń przed groźnymi skutkami przedawkowania. Sprawdzamy, czy to prawda.

Nadciśnienie i wysoki cukier przez kortyzol? "Te objawy to czerwona flaga"

Kortyzol znowu na celowniku. Straszą nim tiktokerzy i mają sporo racji. Wysoki poziom hormonu stresu, kortyzolu, daje przykre i zarazem zaskakujące objawy. Przypominamy, co mówiła o nich dr n. med. Karolina Karabin, ekspertka od stanu zapalnego i stresu, biolog medyczny i diagnosta laboratoryjny.

50-latko, nie trać formy! Te trzy składniki diety będą kluczowe

To naturalne, że kobiety w pewnym wieku są bardziej zaokrąglone? Jasne, ale to wcale nie oznacza, że BMI już cię nie obowiązuje. Pamiętaj, że w okresie menopauzalnym coraz łatwiej przytyć, coraz trudniej to potem zgubić. Najlepiej się pilnować, by nie dopuścić do problemu, dbając przy okazji o zdrowie. Na to zwróć szczególną uwagę.

Dlaczego kobietom rosną włoski na brodzie? Powód może być poważny

Właściwie każda kobieta ma włoski na brodzie, najczęściej bardzo cienkie, delikatne, niewidoczne. Jeśli jednak nagle pojawia się ciemne owłosienie, grubsze, sztywne, szorstkie, sprawę trzeba wyjaśnić. Nim pozbędziesz się włosków, lepiej pokazać się lekarzowi. Także wtedy, gdy owłosienie pojawia się w innej, nietypowej lokalizacji dla kobiet.

Hormon stresu podstępnie niszczy organizm. Jak sobie poradzić z wysokim kortyzolem?

Żyjesz w ciągłym stresie, stale gdzieś biegniesz, nie dbasz o dietę i aktywność fizyczną? To wszystko sprawia, że gospodarka hormonalna znajduje się pod stałą i silną presją. Efektem mogą być zaburzenia stężenia wielu związków, w tym nadmierny wzrost poziomu kortyzolu, zwanego również hormonem stresu. Dlaczego zbyt wysoki poziom kortyzolu szkodzi i jak sobie z tym radzić?

Mechanizm działania układu hormonalnego opiera się o tzw. ujemne sprzężenie zwrotne. Oznacza to, że wydzielanie jednych związków jest hamowane przez inne. Jednocześnie spadek stężenia poniżej określonego punktu granicznego wyłącza działanie inhibitora, a poziom hamowanego hormonu zaczyna wzrastać. Ta pętla jet nieodłącznym elementem homeostazy i warunkuje prawidłowy przebieg procesów metabolicznych.

W ciele człowieka funkcjonuje kilkanaście gruczołów dokrewnych wśród których można wymienić m.in. szyszynkę, tarczycę, wątrobę i trzustkę. Na cały układ hormonalny składa się kilkadziesiąt różnych hormonów, które pozostają ze sobą w stałej równowadze.

Układ hormonalny może jednak ulec zachwianiu wskutek działania wewnętrznych i zewnętrznych czynników. Powodami zaburzeń w wydzielaniu poszczególnych hormonów może być wiek, choroby współistniejące, stosowanie używek i brak aktywności lub nadwaga. O wielu chorobach decydują również czynniki genetyczne oraz przyjmowane lekarstwa. Objawy niedoboru lub nadmiaru poszczególnych związków są silnie osobnicze, dlatego diagnoza zaburzeń hormonalnych jest trudna i często wymaga pogłębionej, wielomiesięcznej diagnostyki. Funkcjonowaniem i zaburzeniami układu hormonalnego zajmuje się endokrynologia.

Do typowych zaburzeń hormonalnych można zaliczyć m.in. chorobę Cushinga, PCOS, choroba Hashimoto oraz niedoczynność lub nadczynność tarczycy. Każdą z tych jednostek leczy się inaczej, w zależności od ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

Więcej z działu Zdrowie